به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «پوشه» در شماره هشتم خود، به سراغ بررسی پیوندهای تاریخی میان هنر خوشنویسی و ساختارهای قدرت سیاسی رفته است. در این پرونده، رابطه‌ی میان خوشنویسان و حاکمان، نه صرفاً از زاویه‌ی زیبایی‌شناسی بلکه در بستر تعاملات فرهنگی‌سیاسی تحلیل شده است. این رویکرد، امکان آن را فراهم می‌کند تا جایگاه اجتماعی خوشنویسان و نقش آنها در فرآیندهای سیاست‌گذاری و انتقال پیام‌های حکومتی در دوره‌های مختلف تاریخی بازخوانی شود.
فصلنامه «پوشه» که در هر شماره به یکی از شاخه‌های هنرهای تجسمی در پیوند با جریان‌های اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی ایران می‌پردازد، این بار نیز با اتکا به مجموعه‌ای از اسناد تصویری، به جایگاه تاریخی خوشنویسی به‌عنوان ابزار انتقال اندیشه، دین، قدرت و فرهنگ توجه کرده است.
در طول تاریخ ایران، خط نه‌تنها وسیله‌ای برای ثبت و انتقال مفاهیم بوده، بلکه در بزنگاه‌های سیاسی و دینی، نقش نمادین و تعیین‌کننده‌ای یافته است. از سنگ‌نوشته‌های دوران هخامنشی گرفته تا منشورات رسمی دولت صفوی و اسناد دیوانی قاجار، همواره خط و نگارش در بستری سیاسی و ایدئولوژیک عمل کرده‌اند. گاه، انتخاب یک شیوه نگارش یا خط خاص، بیانگر گرایش‌های سیاسی حکومت حاکم بوده و گاه سرکوب یا حذف یک خط، نشانه‌ای از نزاع‌های زبانی و قدرت‌یابی فرهنگی شمرده می‌شده است. در این میان، خوشنویسان نه‌فقط به‌عنوان هنرمند، بلکه به‌مثابه کارگزاران فرهنگی حکومت‌ها و گاه مخالفان بی‌صدا، در شکل‌دهی به نظم سیاسی و حافظه تاریخی نقشی انکارناپذیر داشته‌اند.
در پرونده جدید، خوشنویسی و خط به‌عنوان شکلی از ابزار فرهنگی و تمدنی بررسی شده است؛ ابزاری که از گذشته‌های دور تا دوران معاصر، هم‌زمان با گسترش دانش، سیاست و دین، نقشی کلیدی در تبادل ایده‌ها و تثبیت ساختارهای قدرت ایفا کرده است. جایگاه ممتاز خوشنویسان در جوامع اسلامی، حضور آنها در دربارها، و نقش‌شان در تولید و انتقال پیام‌های مذهبی و سیاسی، از جمله محورهای این بررسی‌ها است.
مطابق با اطلاعات این پرونده اختصاصی پوشه؛ خوشنویسی نه‌تنها هنر نگارش زیبا، که رسانه‌ای مؤثر برای حکومت‌ها بوده است؛ رسانه‌ای که گاه موجب ارتقاء موقعیت اجتماعی هنرمند و گاه سبب حذف او از صحنه‌ی قدرت شده است.
«پوشه» پیش‌تر نیز با تمرکز بر موضوعاتی همچون «طراحی و معماری»، «نقاشی و برق»، «کاریکاتور و نفت ملی»، «حامیان هنر و نقاشی»، «عکاسی خبری و جنگ جهانی دوم»، «مجسمه و انجمن آثار ملی» و «نقاشی و آموزش زنان» کوشیده است تا با نگاهی نو و خلاقانه، به بازخوانی بخش‌های کمتر دیده شده یا مفقود ماندۀ تاریخی هنر ایران بپردازد.
علاقه‌مندان می‌توانند شماره جدید این فصلنامه را از کتاب‌فروشی‌های معتبر تهیه کنند.
نظر شما