سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – سیده نرگس نظام‌الدین: شوراهای شهر از ارکان مهم مدیریت شهری در کشور هستند که از سال ۱۳۷۸ کار خود را آغاز کرده‌اند. این شوراها در شهرهای مختلف دارای کمیسیون‌های ثابتی بوده و به اقتضای فضا و نیازهای شهر کمیسیون‌های دیگری نیز ممکن است تشکیل شود. از جمله کمیسیون‌های ثابت شوراهای اسلامی شهر و روستا، کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی است. کمیسیون‌های فرهنگی شورای شهر وظایف متنوعی دارند که برخی از این مسئولیت‌ها و وظایف شامل برنامه‌ریزی و نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی، حمایت از هنرمندان و مراکز فرهنگی و همچنین توسعه فضاهای فرهنگی و هنری است.
از سوی دیگر، یکی از عناصر توسعه پایدار و ارتقای فرهنگ شهروندی بدون شک کتاب و مطالعه است. توسعه فرهنگ کتابخوانی و دسترس‌پذیری کتاب برای همه شهروندان یکی از مؤلفه‌هایی است که به‌طور مستقیم بر کیفیت زندگی و ارتقای سطح فرهنگی و اجتماعی اثرگذار است. بنابراین، یکی از وظایف مهم مدیریت شهری و اعضای شورای شهر و کمیسیون فرهنگی تلاش برای زمینه‌سازی و بهبود بسترهای گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی است.
ششمین دوره از شورای اسلامی شهر اصفهان که متشکل از سیزده عضو و ۱۰ کمیسیون است، در بازه زمانی فعالیتش از سال ۱۴۰۰ تا کنون، مصوبات بسیاری را در زمینه‌های مختلف داشته که از جمله آنها مصوبات کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی است. با توجه به اینکه موضوع این گزارش بررسی مصوبات شورهای شهر در زمینه کتاب است، خبرنگار ایبنا با جست‌وجو در میان مصوبات دوره ششم شورای شهر با تمرکز بر کتاب، در نهایت به هشت مصوبه رسید که براساس ترتیب زمانی به این شرح است:
۱. سه عنوان کتاب شامل «کتاب کار کلاس شهر ویژه دانش‌آموزان پایه اول ابتدایی»، «کتاب کار سبک زندگی و آداب شهروندی ویژه معلمان پایه ششم ابتدایی» و «کتاب سبک زندگی و آدار شهروندی ویژه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی» مجموعاً در ۱۲۹ هزار جلد، مصوب ۲۳-۲/۱۴۰۱
۲. کتاب «زنده باد زنده‌رود» (شامل مجموعه آثار نقاشی و نگارگری هنرمندان استان‌های یزد، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و خوزستان با موضوع زاینده‌رود) در تیراژ یک هزار جلد، مصوب ۱ /۱/۱۴۰۳
۳. اهدای ۱۵۱۰ جلد کتاب از کتب موجود در فرهنگسرای پایداری (متعلق به سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی) به موزه دفاع مقدس استان، مصوب ۲۰/۳/۱۴۰۳
۴. کتاب «جان نصف‌جهان» با موضوع پیشینه فرهنگی و تاریخی محلات منطقه طبیعی و گردشگری ناژوان، مصوب ۲/۹/۷/۱۴۰۳ (تصویب‌شده در کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری)
۵. کتاب «عبور از صد چالش زندگی» در یک هزار جلد، مصوب ۲۰//۱۴۰۳۸
۶. چاپ سری دوم کتاب‌های ده‌جلدی «اصفهان در حدیث دیگران» با عناوین «تک‌خال معماری»، «قلب اصفهان»، «سمفونی عشق شاهانه»، «بهشت هشتم»، «شکوه بربادرفته»، «یک قواره ابریشم»، «زیباترین بازار شرق»، «شکوه ویرانه‌ها»، «بام سرخ‌فام» و «قربانگاه عهد سامانی» هرکدام در تیراژ ۳۰۰ جلد، مصوب ۷/۲/۱۴۰۲
۷. پنج عنوان کتاب در زمینه فضای سبز، مصوب ۱۷/۲/۱۴۰۴
۸. انتشار ۳۶ اثر از آثار برگزیده دوره چهارم جشنواره شهروندی «شهر من»، مصوب ۱۷/۲/۱۴۰۴
بر این اساس، به‌طور خلاصه در مجموع چاپ ۵۷ عنوان کتاب و اهدای ۱۵۱۰ جلد کتاب به کتابخانه تخصصی دفاع مقدس طی فعالیت ششمین شورای اسلامی شهر اصفهان تا کنون به تصویب رسیده است که در مقایسه با ۲۴ عنوان کتاب تصویب‌شده در شورای پنجم و ده مصوبه، با افت تعداد مصوبات و پیشرفت جلدهای منتشرشده مواجه بوده است.
سؤالی که مطرح می‌شود، این است که آیا در بازه فعالیت این دوره از شورای شهر و در میان خیل لوایحی که تا کنون به تصویب رسیده، این میزان مصوبه در حوزه کتاب کافی است؟ و اینکه همین مصوبات نیز بیشتر بر روی اهدای کتاب و حمایت از چاپ کتاب تمرکز کرده است و از مصوبه‌های زیربنایی و ماندگار تر در حوزه کتابخوانی خبری نیست.
شورای شهر نمی‌خواهد رقیب بخش خصوصی شود
مدیر کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی شورای شهر اصفهان در پاسخ به این سؤال گفت: سیاست‌گذاری در حوزه کتاب در این دوره، عمدتاً ناظر به این مسئله بود که محصولاتی را تولید کنیم که ارزش خواندن داشته باشد و نیازهای روز را رفع کند. رویکرد دیگر ما این است که از سایر بسترهای انتشار اطلاعات استفاده کنیم و از ظرفیت‌های دیجیتال و فضای مجازی برای توسعه فرهنگی کتابخانه بهره ببریم.
علی صالحی تأکید کرد: مباحثی که اولویت مدیریت شهری است یا موضوعات مهمی که شاید سایر نهادها و حوزه‌ها برای انتشار به سراغش نمی‌روند، اولویت ورود شهرداری برای انتشار کتاب قرار می‌گیرد؛ زیرا ما نمی‌خواهیم شورای شهر را شریک و رقیب بخش خصوصی قرار بدهیم و قصدمان این است که فضا در حوزه نشر، به‌ویژه با مشکلاتی که در سال‌های اخیر پیش آمده است، برای فعالیت بخش خصوصی تنگ‌تر از این نشود.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به اینکه در این دوره هرآنچه درخواست شهرداری بوده با قید نکات و تأکیدات اعضا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به تصویب شورا رسیده است، اظهار کرد: بخش دیگری از سیاست‌ها مربوط به سیاست‌های حمایتی است و اگر در چهارچوب سیاست‌ها و اولویت‌های ما آثار فاخری قرار بگیرد که نیاز شهر را برطرف کرده و مجموعه دیگری نتواند آنها را منتشر کند یا اثر ویژه‌ای باشد، شهرداری از آن اثر حمایت خواهد کرد.
صالحی ضمن تأکید بر اینکه مجموعه مدیریت شهری تا جایی که بتواند، در حوزه ترویج فرهنگ کتاب همچون و فعالیت‌های ترویجی نذر کتاب یا تقویت فرهنگ مطالعه ورود خواهد کرد، تصریح کرد: موضوع دیگر بحث به‌روز بودن و تقویت زیرساخت‌هاست و علاوه بر آن حمایت از فعالیت‌های رویدادمحور است تا از این طریق بر این زمینه تأثیرگذار باشیم؛ چون رسالت اصلی در حوزه نشر کتاب مربوط به دستگاه‌هایی نظیر نهاد کتابخانه‌ها و اداراتی نظیر زیرمجموعه‌های وزارت ارشاد و سایر نهادهایی است که رسالت اصلی‌شان انتشار کتاب است و ما نباید رقیب جدیدی برای بخش خصوصی باشیم.
علی صالحی بیان کرد: با رعایت این موضوعات، حمایت از آثار فاخری که ارزش افزوده‌اش برای شهر و مردم اصفهان و حل یک مسئله باشد، حتماً جزو اولویت‌هاست. تا به امروز هم درخواست ردشده یا معطل‌مانده‌ای در برابر شهرداری برای حوزه کتاب و کتابخوانی در شورای اسلامی شهر نداشته‌ایم.
شورای شهر برای انتشار کتاب‌های فاخر و پرهزینه همکاری کند
با نگاهی به مصوبات شورای شهر اصفهان با هدف انتشار کتاب، درمی‌یابیم که برخی از این کتاب‌ها قابلیت انتشار توسط ناشران خصوصی یا دیگر نهادها را داشته و مشمول ویژگی‌های مدنظر کمیسیون فرهنگی شورا نبوده است.
در این راستا یک نویسنده و پژوهشگر اصفهانی گفت: بهتر است کتاب‌هایی همچون دانش‌نامه‌هایی با محوریت اصفهان که هزینه تولید و انتشار سنگینی دارند و بخش خصوصی توان انتشارشان را ندارد، در صحن شورای شهر مطرح شده و برای انتشارشان بودجه‌ای اختصاص داده شود، نه کتاب‌هایی که امکانات و بودجه خاصی برای چاپشان نیاز نیست. این دست از کتاب‌ها نباید وقت اعضای شورا را برای تخصیص بودجه و تصویب بگیرند.
محمود فروزبخش با اشاره به رویکردهای شهرداری در زمینه فرهنگ بیان کرد: شهرداری خود را در حوزه فرهنگ متولی امر تخصصی نمی‌داند و بودجه‌های این بخش صرف امور جاری و بخش‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری شده و بخش بسیار ناچیزش نصیب امور تخصصی می‌شود.
این اصفهان‌پژوه افزود: موضوع دیگر این است که باید دید آیا شهرداری نگاهی بلندمدت در زمینه تربیت نیرو در بخش فرهنگ دارد؟ شورای شهر می‌تواند با سیاست‌گذاری‌هایی تعدادی نیروی مستعد را کشف و تربیت کند و به آنها سفارش تولیدات محتوایی بدهد و از این راه، کتاب‌هایی را تولید و منتشر کند.
در مجموع، شورای اسلامی شهر اصفهان می‌تواند به جز تصویب انتشار آثاری که از سوی شهرداری به صحن شورا می‌رسد، سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه‌تری در راستای ترویج و تقویت فرهنگ کتابخوانی و توسعه زیرساخت‌های شهری در این خصوص انجام دهد تا بتواند نیازهای شهر را در این زمینه هرچه بیشتر رفع کند.
نظر شما