سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - مرتضی حاتمی: زبان و ادبیات کردی دارای ظرفیت‌های غنی و عمیقی است و شاعران ایلامی از ظرفیت‌های این زبان پویا در سرودن و انتشار اشعار کردی تلاش‌هایی مداوم داشته‌اند. به تازگی «عباس صیدی‌کلهر» شاعر، نویسنده و فرهنگ‌پژوه، کتاب «ئاگر و نی» (آتش و نی) که دومین مجموعه شعر کردی‌اش بعد از مجموعه شعر «بەڕەزا» است که پس از دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سوی انتشارات برگ آذین منتشر کرده است. او در این اثر به انعکاس ظرفیت‌های زبان کردی در حوزه‌های فلسفی و اجتماعی و… پرداخته است.
در ادامه گفت‌وگو خبرنگار ایبنا در ایلام را با او می‌خوانید:
از فضای فکری و اندیشه‌ای کتاب تازه منتشر شده (آتش و نی) بگویید.
در تاریخ بلند ادبیات کردی، زبان و فرهنگ کلهری همواره در پیچ و خم زمان، زخم‌ها دیده و زایش‌هایی نو آفریده است. «ئاگر و نی» (آتش و نی) منظومه‌ای سرشار از عواطف، اشتیاق‌ها و رازهای پنهان در دل جامعه‌ای است که همواره با درد و امید زیسته است. این اثر نه تنها بازتابی از زبان کردی کلهری و جنوبی است، بلکه جلوه‌ای از عرفان اجتماعی است که برخاسته از تجربه زیست جمعی، پیوند انسان با جامعه، طبیعت و معنویت است.
این کتاب چگونه شکل گرفت و به فرجام رسید؟
این منظومه حاصل بیش از ۵ سال تلاش و مطالعه و بازسرایی و ویرایش محتوایی و زبانی در حوزه‌های زبانی و مطالعات عرفانی و فلسفی است که در این منظومه چندصد بیتی، هم فریاد درد، هم نغمه امید و هم سرودی برای فردایی روشن است.
در این منظومه از چه مولفه‌هایی بهره گرفته‌اید؟
در این منظومه با استفاده از تلفیق احساس و تجربه زیستی نشات گرفته از ادبیات شفاهی کردی، از آهنگ‌ها و ضرب آهنگ‌هایی بهره برده‌ام که هم ساده هستند و معمولی و هم عمیق، تا بتواند پیام عشق، رنج و امید را به سادگی و در عین حال شیرین و محکم انتقال دهم.
این منظومه بر کارکردهای نمادین ادبیات اجتماعی و عرفانی متمرکز است. در این خصوص توضیح دهید.
آتش در این منظومه نمادی است که اصالتی مردم‌گرا ندارد؛ فریبنده و سوزاننده و بی‌رحم است و خشک و تر را نمی‌شناسد و در نهایت همه چیز را طعمه خود می‌کند، اما در مقابل، نی نمادی است پر از درد و فغان، عاشقی راستین که هرگز تا دم مرگ از ناله و نغمه باز نمی‌ایستد. این منظومه در واقع مکالمه‌ای عرفانی است میان دو نماد واقعی و متضاد یعنی آتش و نی؛ مکالمه‌ای که در نهایت آتش، جان نی را می‌گیرد و به رنج‌ها و ناله‌هایش رحم نمی‌کند.
رابطه آتش و نی در ادبیات عرفانی نمادی چند لایه‌ای دارد، در مثنوی معنوی مولانا، نی از نیستان بریده شده و ناله‌اش از فراق است و این ناله‌ها با آتش درونش پیوند دارد: بشنو از نی چون حکایت می‌کند / از جدایی‌ها شکایت می‌کند. در اینجا نی نماد روح انسانی‌ست و آتش همان درد و سوز درون نی است که از فراق نیستان شعله‌ور می‌شود اما در این منظومه آتش را نمادی از غرور و قدرت و نی را موجودی روحانی گرفته‌ام که نمادی از تطهیر و تحول و حقیقت‌خواهی است که در ظاهر، آتش دشمن آن است و همین آتش موجب پدید آمدن مرگ نی می‌شود.
پرده‌های گوناگون این منظومه بیانگر گفت‌وگوی میان آتش و نی، نی و دل، دل و عقل و وصف‌های مرد کامل است که در قالب مثنوی بلندی به زبان کردی کلهری آموزه‌هایی از اخلاق، عرفان و بینش معنوی را به تصویر می‌کشد.
دغدغه‌ها و اندیشه‌های فردی شما در لحظات سرایش این منظومه کردی چه بوده است؟
در این منظومه از دغدغه‌های اجتماعی و معنوی مردم خود سخن گفته‌ام تا چراغی روشن در مسیر شناخت بهتر زبان و ادبیات کردی باشد و سهمی در پاسداشت فرهنگ اصیل و پر توان این دیار داشته باشم. از این رو با بهره‌گیری از مولفه‌های زبان قدرتمند کردی و ارتباط چشمگیر مردم با وزن هجایی در شعر کردی، تلاش کرده‌ام تا این ارتباط را در قالب مضامین عرفانی، اجتماعی و معنوی به تصویر بکشم تا این آموزه‌ها همچون مضامین عاشقانه بر سینه ستبر ادبیات کردی برای خوانندگان امروز و نسل‌های آینده به یادگار بماند و تلاش کرده‌ام که این منظومه بتواند تا حدودی در حوزه مضمون پردازی در شعر معاصر کردی کلهری و جنوبی مورد قبول واقع شود.
به گزارش ایبنا؛ منظومه کردی «ئاگر و نی» (آتش و نی) سروده عباس صیدی‌کلهر، در ۱۷۰ صفحه توسط انتشارات برگ آذین چاپ و منتشر شده است.
نظر شما