سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - شنو نوری: به مناسبت هفته هنر انقلاب و به مناسبت گرامیداشت یاد و خاطره شهید سید مرتضی آوینی، محمد فایق فرجی، نویسنده و پژوهشگر هنر انقلاب اسلامی در استان کردستان، است. او از سال ۱۳۷۵ به صورت رسمی و حرفه‌ای کار نویسندگی را آغاز کرد. فعالیت خود را با تدوین زندگینامه شهدای دانش‌آموز استان کردستان شروع کردم و تاکنون آثار متعددی نوشته‌است.
او در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا به بیان دیدگاه‌های خود درباره هنر انقلاب اسلامی پرداخت.
هنر انقلاب اسلامی را چگونه تعریف می‌کنید و چه جایگاهی برای آن قائل هستید؟
انقلاب اسلامی یک تحول اجتماعی بزرگ و زیربنایی بود که به تعبیر فیلسوفان و جامعه‌شناسان معاصر، از جمله بزرگ‌ترین انقلاب‌های تاریخ محسوب می‌شود. این تحول عظیم باعث تغییر در حوزه‌های مختلف اجتماعی شد. در این میان، هنر انقلاب اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارد؛ این هنر از نمایشگاه‌های عکس و سروده‌های انقلابی گرفته تا جشنواره‌هایی مانند فیلم فجر و عمار، همه در قالب هنر انقلاب تعریف می‌شوند.
به نظر شما تفاوت هنر اسلامی و هنر انقلاب چیست؟
هنر اسلامی مفهومی کلی‌تر است و هنر انقلاب در دل هنر اسلامی جای می‌گیرد. در هنر اسلامی، هدف تعالی انسان و حرکت به سوی خداست. هنر انقلاب نیز دقیقاً بر همین مبنا است، هنری متعهد و معنوی که انسان را به سوی ارزش‌های الهی سوق می‌دهد. در هنر انقلاب، هنر برای هنر معنا ندارد؛ هنر باید دارای تعهد باشد. هنری که تعهد نداشته باشد، جایگاهی در منظومه هنر انقلاب ندارد. در این نگاه، مرکز ثقل، خداوند است و هر هنری که پایانش به سوی خداوند باشد، ارزشمند و قابل احترام است.
نویسنده در قبال آرمان‌های انقلاب اسلامی چه مسئولیتی دارد؟
نویسنده انقلابی باید از ارزش‌های انقلاب دفاع کند. فلسفه وجودی نویسنده انقلابی، دفاع از ایران آزاد و مقتدر است. قلم او باید در مسیر دفاع از انقلاب و آرمان‌های آن حرکت کند. من خودم از کودکی و از زمان انقلاب اسلامی سال ۵۷ تاکنون در این مسیر قلم زده‌ام و بالغ بر صد اثر مکتوب و پژوهشی در حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نوشته‌ام. هیچ‌گاه مسئولیت دفاع از انقلاب پایان نمی‌یابد؛ این دفاع امروز در جبهه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ادامه دارد.
با توجه به تغییرات زمان، چگونه می‌توان هنر انقلاب را به نسل امروز منتقل کرد؟
زمان تغییر کرده و اگر پا به پای ابزارهای جدید و فکر روز حرکت نکنیم، عقب می‌مانیم. باید خود را با امکانات و ابزار روز، به‌روز کنیم و زبان انتقال مفاهیم را متناسب با اقتضائات امروز تنظیم کنیم. جوان امروز تفاوت ماهوی با جوان دهه ۶۰ ندارد، فقط باید با زبان روز با او سخن گفت.
لازم است کار را از مدرسه آغاز کنیم و همزمان با رشد جسمی و تحصیلی بچه‌ها، فکر آنها را نیز پرورش دهیم. نسل جوان امروز همچنان پذیرای ارزش‌های انقلاب است، به شرطی که این ارزش‌ها با زبانی متناسب با نیازها و اقتضائات زمانه به آنان منتقل شود. لزوم هم‌افزایی میان هنرمندان و ایجاد ساختارهای حمایتی برای تقویت تولیدات هنری انقلابی ضرورت دارد و نقش نویسندگان در پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی، نقشی بی‌بدیل است.
وضعیت کنونی تولیدات هنری مرتبط با انقلاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هر حوزه‌ای نقاط قوت و ضعف خود را دارد. یکی از نقاط ضعف امروز، عملکرد جزیره‌ای در زمینه هنر انقلاب است. به نظرم اگر در کشور مرکز واحدی برای هنر و فرهنگ ایجاد شود و هم‌افزایی بیشتری بین هنرمندان شکل بگیرد، آثاری بسیار اثرگذارتر تولید خواهد شد. ارزیابی آثار باید دقیق، جدی و متعهدانه باشد تا تحریف در تاریخ رخ ندهد و واقعیت‌ها درست منعکس شوند. متأسفانه در سال‌های اخیر حمایت شایسته‌ای از هنرمندان انقلاب صورت نگرفته و باید مراقبت بیشتری از ارزش‌های انقلاب انجام شود.
نویسندگان چه نقشی در بازنمایی ارزش‌های انقلاب دارند؟
زمان تغییر کرده اما وظیفه نویسنده همچنان پابرجاست. نویسنده باید متناسب با نیازهای روز بنویسد. کتاب همچنان نقش مؤثر و تعیین‌کننده‌ای در انتقال ارزش‌ها دارد. قلم انقلاب باید پلکانی برای صعود انسان باشد، دفاع ما هیچ‌گاه تمام نشده؛ جبهه فرهنگی، اقتصادی و سیاسی همچنان فعال است. هنر انقلاب، هنر تعهد و تهذیب است، نه ابتذال و لازم است با زبان روز، هنر انقلاب را به نسل امروز منتقل کنیم.
هنر انقلاب اسلامی نه تنها بازتاب‌دهنده آرمان‌های الهی و انسانی انقلاب است، بلکه مسیری برای تعالی روح انسان و ترویج ارزش‌های معنوی در جامعه به شمار می‌رود. این هنر بر مبنای تعهد شکل گرفته و هدف آن، هدایت انسان به سوی خداوند است؛ از این رو، هنری که فاقد این رسالت باشد، در منظومه هنر انقلاب اسلامی جایگاهی نخواهد داشت.
در مسیر نویسندگی از چه منابع و نویسندگانی الهام گرفته‌اید؟
از کودکی به ادبیات علاقه داشتم. رشته تحصیلی‌ام نیز ادبیات بود و با مطالعه صدها عنوان اثر ادبی، در حوزه‌های نثر دانش تخصصی ام را ارتقا دادم. در حوزه ادبیات پایداری و انقلاب، آثار مرحوم فهیمی مانند «فرهنگ جبهه»، و مجلاتی همچون «پاسدار اسلام» و «مکتب اسلام» برایم الهام‌بخش بودند.
نظر شما