سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سمیه خاتونی - در هفته گذشته که مقارن بود با برگزاری اختتامیه جایزه ادبی جلال آل احمد، جمعی از برگزیدگان المپیاد که دارای تحصیلات دانشگاهی در حوزه ایرانشناسی و ادبیات زبان فارسی بودند، از سوی بنیاد سعدی میهمان خانه کتاب و ادبیات ایران شدند. آنها ضمن بازدید از بخشهای مختلف خانه کتاب، میهمان ما در خبرگزاری ایبنا شدند.
در ابتدای این بازدید محمدمهدی شیخصراف، سردبیر خبرگزاری ایبنا، ضمن عرض خیر مقدم و خوشامدگویی به این هیئت، سرویسهای این رسانه را معرفی و آنها را به جلسه گپ و گفتی دوستانه دعوت کرد.
شیخصراف در این جلسه عنوان کرد: نقش ما در حوزه کتاب اطلاعرسانی گسترده و جامع در حوزه نشر و کتاب است، با این رویکرد فعالان حوزه نشر و مخاطبان کتابهای ادبی و تخصصی در هر شاخه دنبالکنندگان همیشگی خبرگزاری ما هستند.
ادبیات ترکی را در دل ادبیات فارسی دیدم
این برگزیدگان که دانشجویانی از دانشگاه استانبول، آنکارا، اوراسیا و بنیاد سعدی بودند، به گفتوگو با خبرنگاران خبرگزاری ایبنا پرداختند و دلایل علاقهمندی و انگیزه خود را برای فراگیری زبان فارسی بیان کردند. یکی از دانشجویان گفت: یک شاعر ترک داریم که میگوید «آشیان مرغ دل زلف پریشان دا دی» در همین یک مصرع، کلمه آشیان، مرغ، زلف، دل همه به زبان فارسی است و فقط فعل «دا دی» به زبان ترکی است. دلیل اینکه میخواهم فارسی یاد بگیرم این است که من ادبیات ترکی را در دل ادبیات فارسی دیدم و حس کردم برای درک و ادبیات خودمان باید از زبان فارسی شروع کنم.
کتابهای تاریخی ایران غنی هستند
دانشجوی دیگری اظهار کرد: رشته من تاریخ است و برای اینکه بتوانم از منابع غنیتری درباره تاریخ آسیا استفاده کنم باید به جز ترکی یک زبان دیگر نیز میدانستم، زبان فارسی از دوره تاریخ عثمانی قدمت دارد من برای خواندن این دوره تاریخی نیاز به منابعی داشتم که به زبان فارسی بود، از کتاب تاریخی «ایران در جنگ جهانی اول» در نگارش پایان نامهام بسیار استفاده کردم و به آن ارجاع دادم.
در قزاقستان کتاب ایرانشناسی بسیار کم است
یکی از دانشجویان ایرانشناسی دانشگاه اوراسیای قزاقستان گفت: در این رشته ما تاریخ ادبیات و فرهنگ ایران را میخوانیم، اما کتابهایی که برای ایرانشناسی داریم خیلی قدیمی هستند، مثلاً در حوزه سیاست کتابی نداریم و من مجبور شدم با کمک استادم مطالب را از اینترنت بگیرم. کتابهای ما خیلی قدیمی هستند و نیاز به کتاب جدید در موضوعات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داریم تا درباره ایران بیشتر بدانیم.
نمیخواستم کسی برایم اشعار مولانا را ترجمه کند
دانشجوی دیگری که در رشته زبان ترکی تحصیل میکند گفت: من زبان ترکی را به دانشجویان خارجی درس میدهم. تحصیلات خودم ادبیات و زبان ترکی کلاسیک است. پایاننامه دکتری من مقایسه اشعار ترکی و فارسی از مولانا جلال الدین بود. وقتی دیدم شعرهای مولانا را متوجه نمیشوم و از طرفی نمیخواستم کسی برایم ترجمه کند چون دوست داشتم خودم شعرهای مولانا را بفهمم، تصمیم گرفتم زبان فارسی را یاد بگیرم. در پایاننامه متوجه شدم شعر فارسی و ترکی شباهتهای زیادی دارند، البته شاعر ترکی مورد مطالعه من شاگرد مولانا جلال الدین بود. با اینکه فارسی بسیار سخت است اما من دوست دارم بعد از این بیشتر زبان فارسی را یاد بگیرم تا اشعار بیشتری بخوانم.به غزلهای ایرانی مثل غزل سعدی، حافظ و … علاقه زیادی دارم همچنین ایرانیها را خیلی دوست دارم و اکثر دوستانم از دانشجویان ایرانی هستند. یادم میآید یک روز به دوستم گفتم که دیگر میتوانم اشعار مولانا را متوجه شوم، او به من گفت ما که ایرانی هستیم خودمان اشعار مولانا را متوجه نمیشویم، تو چطور متوجه میشوی؟ بعد من فکر کردم و دیدم که نه من هم متوجه نمیشوم!
میخواستم اشعار مولانا را از زبان خودش بخوانم
امینو بوقون؛ دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی از آنکارا عنوان کرد: اینکه چرا زبان فارسی میخوانم به این دلیل این است که من به مولانا خیلی علاقهمند هستم و میخواستم اشعار مولانا را از زبان خودش بخوانم و بفهمم. در حال حاضر به عنوان پرستار در یک بیمارستان فعالیت میکنم در زبان فارسی کتابهای زیادی در مورد طب سنتی و تاریخ پزشکی از قرن پانزدهم وجود دارد که من از خواندن آنها بسیار استفاده کردم. پایاننامه دکترای من درباره دیوان شمس کبیر و مولاناست. مولانا در اشعارش مانند یک منجم عمل میکند و درباره هر کلمه که در شعرش هست اطلاعات زیاد و وسیعی وجود دارد. به همین دلیل خواندن و فهمیدن آن بسیار سخت است، اما علاقه من بیشتر است.
یک قطعه موسیقی از شجریان شنیدم
دانشجو دیگری گفت: یاد گرفتن زبان فارسی برای من نسبت به دوستان دیگر متفاوت است علاقه و شوق من به دلایل آکادمیک نیست، دوستی برای من یک موسیقی از شجریان برایم فرستاد و آنقدر این موسیقی بر روی من تاثیر داشت که بعد از آن تصمیم گرفتم زبان فارسی را یاد بگیرم. دلیل من برای آموزش زبان فارسی تنها عشق و علاقه است.
در ادامه یکی از دانشجویان دکتری تاریخ از دانشگاه آنکارا گفت: درباره تاریخ ایران و ارتباط ایرانیان و ترکها در قرون وسطی تحقیق میکنم تا فرهنگ هر دو را با هم مقایسه کنم. از کودکی به زبان فارسی علاقه داشتم، مادرم از ترکمنهای ایران بود، بعد به مرکز حافظ رفتم و به کمک استاد مهربانم فارسی در دوسال و نیم زبان فارسی را یاد گرفتم.
آموختن زبان فارسی یک شرط ضروری است
احمد، دانشجوی دانشگاه استانبول به انگیزه خود از آموختن زبان فارسی اشاره کرد و گفت: در دوره دبستان کتابهای خوبی بود که پدربزرگهای ما آنها را میخواندند بعد که من فارسی و عربی یاد گرفتم، توانستم این کتابها را بخوانم. ادبیات قدیمی ما، ادبیات دیوانی نام دارد و کاملاً از ادبیات و فرهنگ ایران سرچشمه میگیرد. دلایل برای آموختن زبان فارسی فراوان است یک شاعر عثمانی تنها یک هدف دارد، او با خود میگوید وقتی مراحل و مرتبههای شاعری تمام است که مانند حافظ و سعدی شوم. به نظرم هر کس که در خاورمیانه در زمینههای علوم انسانی کار میکند آموختن زبان فارسی برایش یک شرط ضروری است. در حال حاضر ما در ترکیه ۸ دانشگاه آموزش زبان فارسی داریم که قبلاً ۵ دانشگاه بود، علاقه مردم ترکیه روز به روز به آموختن زبان فارسی بیشتر میشود. کتابهای آموزشی زبان فارسی زیاد است، اما در حوزه کتاب تخصصی کتاب کم است. ناشران کمک کنند که کتابهای ما غنیتر شوند.
منابع مورد پژوهشام به زبان فارسی است
محمد خاتی دانشجوی دانشگاه استانبول نیز اظهار کرد: انگیزه من برای یادگیری زبان فارسی این است که منابع مورد علاقهام که به زبان فارسی است را بخوانم. مثلاً من در مورد قزلباشها (سرخ سران) در دوره طهماسب اول در دوران صفویه پژوهش میکنم یک کتاب است به نام «احسن التواریخ» من این کتاب را در کتابخانه ملی ترکیه پیدا کردم و سفارش دادم تا از ایران به دستم برسد.
بالاترین صنعت فرهنگی در ایران کتاب است
در ادامه این جلسه، حامد محقق، معاون شعر و داستان خانه کتاب و ادبیات ایران با حضور در این جمع گفت: خوشحالم از اینکه، امروز و در این جمع ما هم زبان هستیم، من هم دوست دارم ترکی استانبولی را یاد بگیرم.
وی درباره سازوکار مجموعه خانه کتاب و ادبیات ایران، افزود: این مجموعه بخش اصلی مدیریت کتاب در حوزه کتاب و ادبیات ایران را بر عهده دارد و معاونت شعر و داستان اختصاصاً به حوزه کتابهای ادبی و عموم کارهایی که در حوزه شعر و ادبیات صورت میگیرد را بررسی و جمعبندی میکند.
حامد محقق در ادامه تصریح کرد: این معاونت سه جایزه مهم را در ایران برگزار میکند، اولین و مهمترین آنها جایزه ادبی جلال است، جلال آلاحمد یکی از نویسندگان برجسته در ادبیات داستانی و مستندنگاری ایران است. او در داستانهایش تکنگاریهای در حوزه سفرنامهنویسی دارد که از جایگاه ویژهای در ادبیات ما برخوردار است. جلال در بین نویسندگان نامی بزرگ است که ما یک جایزه را به نام ایشان برگزار میکنیم در این جایزه ما نتیجه یکسال رمان و داستاننویسی را داوری و اعلام میکنیم.
معاون شعر و داستان خانه کتاب و ادبیات ایران ضمن تاکید بر قدمت شعر در ایران ادامه داد: شعر ایرانی در مقایسه با داستاننویسی از قدمت بیشتری برخوردار است. ما حدود ۹۰ سال است که داستاننویسی را به معنای مدرن داریم، درحالی که شعر قدمت هزار ساله دارد. جایزه ادبی دوم ما شعر فجر است که اشعار منتشر شده شاعران را در طول یکسال داوری میکند همچنین یک جایزه دیگر که به حوزه ادبیات کودک و نوجوان اختصاص دارد. این سه جایزه مهم و معتبر در حوزه ادبیات ایران است و ما مجری برگزاری آن هستیم.
حامد محقق با اشاره به اینکه ما در ایران حدود ۵۸ کتاب سال داریم، ادامه داد: جایزه کتاب سال در ایران با موضوعات مختلف است، مثلاً کتاب سال رشته کشاورزی، کتاب سال تاریخ و یا کتاب سال اساتید، دانشجویان و … که به برگزیدگان در هر شاخه اهدا میشود.
وی ادامه داد: تعدد جوایز در ایران نشاندهنده این است که در کشور ما صنعت کتاب گسترده است. حجم درآمد ایران از کتاب، در جایگاه بالاترین صنعت فرهنگی است. شاید در برخی از کشورها این جایگاه در موسیقی، تئاتر و.. باشد. اما در ایران بیشترین گردشمالی در حوزههای فرهنگی، به کتاب اختصاص دارد.
حامد محقق در موضوع اهمیت کتاب در ایران اذعان داشت: خیابان انقلاب از اصلیترین خیابانهای پایتخت در ایران است که به کتابفروشیها تعلق دارد، در پایتخت کشورهای دیگر اینگونه نیست همچنین ایران تنها کشوری است که یک خبرگزاری تخصصی در حوزه کتاب دارد و یک شبکه تلویزیونی به نام «تلویزیون اینترنتی کتاب ایران» که تنها برنامههایی که به کتاب اختصاص دارد را پخش میکند.
محمدمهدی شیخصراف در پایان جلسه ضمن ابراز خوشحالی از حضور این دوستان در این جلسه عنوان کرد: امیدوارم این ارتباط حفظ شود و ما بتوانیم اخبار و مشکلات شما را به کمک بازوان رسانهای که در ایران داریم اطلاعرسانی و شرایط شما را در آموختن زبان فارسی تسهیل کنیم. این جلسه با گرفتن یک عکس یادگاری از کارکنان سرویس های خبرگزاری ایبنا با این هیئت دانش آموختگانی خاتمه یافت.
نظر شما