به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) از تبریز، در این جلسه که به همت موسسه فرهنگی هنری ققنوس زندگی، با تسهیلگری سجاد یوسفی از اساتید دانشگاه در کتابخانه تربیت برگزار شد، رویکرد فلسفه اگزیستانسیالیسم و جایگاه آن در ادبیات معاصر مورد واکاوی قرار گرفت.
یوسفی در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه یک نظام متافیزیکی همواره جایگاه انسان در هستی را مشخص میکند و تصویری کلی از هستی به او ارائه میدهد، گفت: این نظام به انسان میگوید در کجای این عالم است، چرا در این عالم است و چگونه باید در این عالم زندگی کند. از ابتدای قرن چهارم میلادی تا قرن شانزدهم، الهیات کلانروایت معنابخش جهان بود و انسان را گناهکار و تبعیدی میدانست که تنها با تبعیت از کلیسا به رستگاری میرسید. اما در قرن شانزدهم و دوره رنسانس، علم بهعنوان محور معنابخشی جایگزین شد و انسان خود را صاحب و مسلط بر عالم دانست. در نهایت، در دوران مدرنیته، کلانروایت معنابخش به خودآگاهی و انسانمحوری تغییر یافت.
وی با اشاره به فلسفه هگل ادامه داد: هگل آخرین نظام بزرگ متافیزیکی را بنیان نهاد و جهان را تجلی روح یا گایست دانست که از طریق انسان به ظهور میرسد. او معتقد بود انسان در دوران مدرن به خودآگاهی میرسد و این پایان را ضروری و عقلانی میدانست. هگل خود را همچون مینروا یا جغد خرد میدید که در افق روزگار ظهور کرده و دوران گذار را همراهی میکند.
یوسفی سپس به نقدهای وارد بر این نظامها پرداخت و گفت: کییرکگارد بهعنوان منتقد جدی فلسفه هگل، نظامهای عقلمحور را کنار گذاشت و بر فردیت، تجربه مستقیم و انتخاب تأکید کرد. او با معرفی مفهوم اگزیستانس، روایتی شخصی، غیرعقلانی و غیرمفهومی از زندگی انسان ارائه داد. همچنین، نیچه با رد کلانروایتهای فلسفی و پیشبینی برآمدن نیهیلیسم، به پایان نظامهای معنابخش اشاره کرد و تجربه شهودی از در جهان بودن را در کتابهای خود نقل کرد.
مدیر مؤسسه ققنوس زندگی در ادامه به فلسفه اگزیستانسیالیسم پرداخت و گفت: «این رویکرد به این تشخیص رسیده است که انسان معاصر دچار هبوط شده و از ایدهآلهای فلسفی، الهیاتی و علمی فاصله گرفته است. او خود را تنها در زمین احساس کرده و با پوچی وجود روبهرو شده است. سارتر در رمان «تهوع» این احساس را بهخوبی ترسیم میکند و انسان مدرن را به خلق معنا فرا میخواند.»
گفتنی است؛ حلقه مینروا یکی از شاخههای مؤسسه ققنوس زندگی است که با هدف واکاوی تخصصی فلسفه معاصر در ادبیات و مواجهه با چالشهای وجودی عصر فعالیت میکند. این مؤسسه بهدنبال پویایی و پایایی فرهنگ است و با راهاندازی حلقههای معرفتی همچون مینروا، سلدا، کاتارسیس، قرهچوخا و آرگون، تلاش دارد تا به توسعه فرهنگی و معنوی انسان معاصر کمک کند.
نظر شما