به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اراک، کتاب «در سایهسار لجور؛ واژهنامه و اصطلاحات محلی و قدیمی مردم توره» تالیف حسین معافی در ۱۰ فصل؛ پیش گفتار و منابع و در ۲۲۸ صفحه به رشته تحریر در آمده است.
فصلها شامل واژههای گفتاری و رفتاری، کنایه و ضرب المثل ها، کار و کشاورزی، مناطق گردشگری و طبیعت آداب و رسوم و فرهنگ، وسایل و موقعیتهای خانه، غذاهای محلی، لالاییهای کودکانه، اشعار و متون محلی، تصاویر و منابع است.
واژههای گفتاری و رفتاری
در هر منطقه و محلهای یک سری لغات و اصطلاحات استفاده میشود که گویی مخصوص به همان منطقه هستند و در مناطق دیگر کاربردی ندارد. برخی از واژهها نیز در بسیاری از مناطق با وجود زبانها و گویشهای مختلف مشترک است. چون گویش و لهجه مردم توره در قدیم به زبان لری نزدیک بوده در این فصل قرار است که واژههای قدیمی و محلی در رابطه با گفتار توره را بیان کنیم.
به غیر از کنایهها و ضرب المثلها که در فصلهای بعد با آنها اشاره میکنیم؛ بسیاری از کلمات و جملات نیز توسط مردم در گذشته به کار گرفته میشد که امروزه کاربرد کمتری دارند و به بوته فراموشی سپرده شدهاند. در این فصل به معرفی این واژهها و اصطلاحات میپردازیم...
زبانها گویشها و واژگان محلی در حال نابودی هستند
زبانها؛ گویشها و واژگان محلی نواحی گوناگون گنجینهای ممتاز از هویت فرهنگی مردم هستند. گنجینه بیبدیل و تکرار نشدنی که امروز به سرعت در حال نابودی و فراموشی هستند. برای حفظ این زبانها و گویشها در حال اضمحلال که ریشه در تاریخ دیرین ملتی کهنسال دارد؛ کوشش چندانی انجام نمیشود و بر خلاف بناهای باستانی و دیگر یادمانهای ملموس حساسیت و توجهی به آن نشان داده نمیشود؛ این این در حالی است که سرعت نابودی زبانها و گویشها بسیار سریعتر از یادمانهای دیگر است و حتی بسیاری از مردم محلی بکارگیری لغات بومی و محلی خود را که مهمترین نشانه هویت و فرهنگی آنان است را ناپسند و کسر شأن میدانند و تا بتوانند از بنان واژههای محلی دوری میکنند.
ضرب المثل برای تقسیم مطالب و تقریب زدن به ذهن کاربردهای ویژهای داشتند و با این وجود گاه این ضربالمثلها از حالت جمله و عبارت درآمده و در قالب داستان و حکایت نقل میشوند. ضرب المثلها بازگو کننده روابط فرهنگی؛ آداب و رسوم و … هستند. ضرب المثلها به حفظ و ماندگاری واژهها کمک کرده و میتواند خیلی از مفاهیم را در همین کوتاهی بیان کنند. با این اوصاف گرچه ممکن است؛ برخی از ضربالمثلها ظاهر خوشایندی نداشته باشند؛ ولی حفظ آنها به همان شکل و ماندگاریشان ضروری است.
در بخشی پیش گفتار کتاب «در سایه سار لجور» آمده است: اگرچه سرعت پیشرفت و علم و تکنولوژی در دههای گذشته چهره همه شهرها و روستاها را بهطورکلی تغییر داده اما نباید گذشته خویش را فراموش کنیم. زنده نگهداشتن یاد و خاطرهها و آنچه بر ما گذشته علاوه بر حس آرامش، خوشنودی و تعلق خاطر به وطن، چراغی بر سر راه فرزندان و آیندگان خواهد بود که همه این فرهنگها و سنتها را مرور کنند و این تاریخ و آیینهای کهن، برای نسل آینده، زنده و ماندگار شوند. اگر احیای زبان و ادبیات ملی و قومی زودتر انجام نشود، ما شاهد از بین رفتن فرهنگ و ریشه ملی خود خواهیم بود.
کوه لجور یکی از قلل معروف و بزرگی است که با ارتفاع حدود ۳ هزار متر، سومین کوه صخرهای ایران است و به بهشت صخرهنوردی کشور شهرت دارد. لجور به معنای لجوج است و به خاطر مسیرهای سختگذر و دشوار، این نام را برای آن انتخاب کردهاند. لجور در کنار شهر توره قرار دارد و سالیانه گردشگران و کوهنوردان زیادی از این کوه و منطقه بازدید میکنند. علت نامگذاری این کتاب به نام «در سایهسار لجور» هم به این دلیل است که تمامی روستاهای اطراف کوه لجور با یک زبان مشترک که خیلی شبیه زبان لُری است، صحبت میکنند و بسیاری از واژهها و اصلاحات آنها در گذشته یکسان بوده است.
در این مجموعه سعی شده است که به ادبیات فولکلور مردم توره و روستاهای اطراف بپردازیم. فولکلور(folklore) به معنای فرهنگ عامه و فرهنگ مردم است که در برگیرنده افسانهها، داستانها، موسیقی، تاریخ شفاهی، ضربالمثلها، باورهای مردمی، لالاییهای مادرانه، پایکوبی بومی، آیینها و سنتها است.
برای تلفظ دقیق کلمات محلی از فونتیک انگلیسی استفاده شده و در فصل نهم که اشعار و متون محلی آورده شده است، برای تلفظ صحیح کلمات و اصطلاحات از کدهای QR یا زمزینه پاسخهای سریع استفاده شده که میتوانید با اسکن کدها توسط گوشی هوشمند، فایل صوتی را از سایت آپارات با لهجۀ محلی دریافت و گوش کنید.
به گزارش ایبنا، رونمایی کتاب «درسایه سار لجور» با مشارکت اداره کتابخانههای عمومی شازند، شهرداری توره و شهرداری شازند با حضور بهنام نظری معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری مرکزی و جمعی از مسئولان محلی در سالن اجتماعات دانشگاه پیام نور شهرستان شازند برگزار شد.
نظر شما