به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب قلعه ایرج تألیف مریم خدابنده، مدیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی شهرستان پیشوا منتشر شد. این کتاب به بررسی تاریخچه، معماری و اهمیت قلعه ایرج در دورههای مختلف تاریخی پرداخته و حاصل تحقیقات چندین ساله در این زمینه است.
قلعه ایرج که در شهرستان پیشوا واقع شده است، قدمتی به دوران ساسانیان دارد و به دلیل موقعیت استراتژیک و تاریخی خود از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است. کتاب قلعه ایرج به طور مفصل به تحلیل یافتههای باستانشناسی و اسناد تاریخی مربوط به این قلعه میپردازد.
یکی از مهمترین جاهای دیدنی ورامین، قلعه گبری یا قلعه ایرج است. مهم از این نظر که اینجا سابقهای به قدمت تاریخ دارد! یک قلعه که متعلق به عصر ساسانیان است و حالا جز تلی از خاک و آوار از آن باقی نمانده، اما هنوز زیبایی آن قابل مشاهده است. جایی که روزگاری یک قلعه نظامی بزرگ و شکوهمند بوده است. قلعه ایرج دژی باستانی مربوط به دوره ساسانی است و در شهرستان پیشوا، دهستان بهنام و در نزدیکی روستای عسگرآباد عباسی جای گرفته است. قلعه ایرج به عنوان بزرگترین قلعه خشت خام در استان تهران، ایران و جهان شناخته میشود.
این قلعه در محل به قلعه عسگرآباد و قلعه گبری شناخته می شود. قلعهای با ارتفاع بیش ۱۵ متر مربوط به دوره ساسانی، هرچند آثار کشف شده از این قلعه کهنسال و شگرف دارای قدمتی بیش از ۳ هزار سال هستند و این آثار فرضیه بازسازی و مرمّت قلعه در دوره ساسانی را قوت بخشیده است؛ اما قلعه ایرج با وجود این قدمت فراوان و وسعت بیش از ۲۰۰ هکتار همچنان در غربت به سر میبرد.
این قلعه از نظر زمانی هزار سال قبل از به دنیا آمدن مسیح (ع) و حدود ۱۵۰۰ سال قبل از تولد پیامبر اسلام (ص) بنا شده است؛ ساکنان این قلعه زرتشتی بودهاند و عنوان قلعه گبری نیز به همین خاطر به آن اطلاق میشود؛ زیرا گبر در لغت به پیروان دین زرتشتی گفته میشود.
دیوارهای قلعه گبری ورامین تا ۲۵ متر ارتفاع داشته است که امروزه به ۱۶ متر کاهش یافته است. قلعه گبری ورامین دارای چهار برج اصلی است که در چهار گوشه آن قرار گرفتهاند. این برجها به صورت دایرهای شکل هستند و ارتفاع آنها به ۱۰ متر میرسد. در داخل قلعه گبری ورامین آثاری از معماری ساسانی و اسلامی یافت شده است. این آثار شامل سکههای ساسانی، سفالهای اسلامی و بقایای یک مسجد دیده میشود. قلعه گبری ورامین یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران است که به دلیل وسعت و عظمت خود اهمیت زیادی در میان بناهای باقی مانده از دوران ساسانی دارد.
تاریخ دقیق ساخت قلعه گبری ورامین مشخص نیست. برخی از کارشناسان معتقدند که این قلعه در دوران هخامنشی ساخته شده است، اما اکثر کارشناسان بر این باورند که این قلعه در دوران ساسانی ساخته شده است. در دوران ساسانی، قلعه گبری ورامین به عنوان یک پایگاه نظامی استفاده میشده است. این قلعه در طول تاریخ مورد حمله و تخریب قرار گرفته، اما همچنان یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران است.
قلعه گبری ورامین به دلیل وسعت، عظمت و قدمت خود، یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران در دوره ساسانی محسوب میشود. جایی که میتوانست به عنوان بزرگترین قلعه خشتی جهان، پاتوقی برای گردشگران داخلی و خارجی باشد، جایی که بتوان به داشتن سابقه تاریخی و معماری افتخار کرد، اما هم اکنون قلعه ایرج ورامین، تنها شاهد چرای چهارپایان در مراتع اطرافش است. البته گردشگران علاقهمند هم در سفر به ورامین از آن بازدید می کنند.
در گذشته در اطراف این دژ مستحکم و باشکوه، خندقهایی به عمق ۸ متر و پهنای ۳۰ متر حفاری شده بود که برای محافظت از قلعه در برابر حمله دشمنان و آشوبگران استفاده شود. به هنگام حمله دشمنان، درون این خندقها آب رها میکردند و دسترسی به قلعه در این زمان عملاً غیرممکن میشد. این خندقها در حال حاضر به منظور استفاده کشاورزی به صورت هموار درآمدهاند.
قلعه گبری ورامین یا قلعه ایرج، بزرگترین قلعه خشتی جهان است که در شهرستان ورامین، استان تهران، ایران واقع شده است. این قلعه در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۸۳۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. قلعه گبری ورامین در دشت وسیعی به نام «دشت ورامین» واقع شده، قلعهای که در دوران ساسانی ساخته شده و در طول تاریخ مورد استفاده نظامی، مسکونی و کشاورزی قرار گرفته است. قلعه گبری ورامین دارای مساحت تقریبی ۲۰۰ هکتار است. طول این قلعه ۱۴۴۰ متر و عرض آن ۱۲۸۰ متر است.
نظر شما