به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، علیرضا قزوه در نشست ادبی «پلاک ۱۸» که شامگاه ۱۰ بهمن و در آستانه مراسم اختتامیه هجدهمین دوره شعر فجر به میزبانی گروه بین‌المللی هندیران و با اجرای سیدمسعود علوی‌تبار در پیام‌رسان اجتماعی بله برگزار شد، عنوان کرد: امسال ما هجدهمین دوره جشنواره شعر فجر را برگزار می‌کنیم و تلاش داریم که مخاطبان زیادی را درگیر این جشنواره کنیم. شاید در سال‌های گذشته تعداد مخاطبانی که درگیر جشنواره می‌شدند و شعر می‌خواندند تعدادشان به صد نفر هم نمی‌رسید و مخاطبانی که می‌آمدند و شعر گوش می‌دادند شاید تعداد معدودی مثل ۱۰۰۰، یا ۲۰۰۰ نفر را شامل می‌شدند که این برنامه‌ها نیز انعکاس تلویزیونی و انعکاس مطبوعاتی خیلی بالایی هم نداشت. امسال ما برای جشنواره شعر فجر به گونه‌ای پیش رفتیم که در سراسر کشور همه شبکه‌های تلویزیونی درگیر این مراسم شوند. ما ۳۳ مرکز تلویزیونی در ۳۰ استان و سه شهر کشور داریم که امسال تمام این مراکز تلویزیونی در استودیوهای خودشان رقابت‌های شعر را بین شاعران برگزار می‌کنند و برنامه‌ها با شکل و فرم جدیدی در معرض نگاه مردم هر استان قرار خواهد گرفت.
قزوه ادامه داد: ما علاوه بر این برنامه‌های استانی ویژه برنامه‌ای دیگر هم برای مدت تقریباً ۳۰ شب برای شبکه چهارم سیما تدارک دیده‌ایم که در آنجا با رقابت بسیار سالمی بین ۶۴ نفر از جوانان و شاعران کشورمان که در قالب هشت گروه هشت نفره است مواجه هستیم. به برنده اول مبلغ ۲۰۰ میلیون، برنده دوم ۱۰۰ میلیون و به برنده سوم که توسط رأی مردم انتخاب می‌شود مبلغ ۵۰ میلیون تعلق می‌گیرد.
آسیب‌شناسی فضای ادبی جامعه از رسالت‌های ذاتی جشنواره‌های اصیل ادبی است
رضا اسماعیلی، دبیر دوره گذشته جشنواره بین‌المللی شعر فجر دیگر سخنران این نشست نیز در طی سخنانی عنوان کرد: در هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر که با دبیری علیرضا قزوه که از شاعران توانمند، خوش فکر و نامدار روزگار ماست برگزار می‌شود، شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود. در این دوره از جشنواره آثاری که در قالب «مجموعه شعر» برای نخستین بار در سال ۱۴۰۱ به زبان فارسی منتشرشده‌اند، توسط داوران مورد بررسی قرار گرفت. امسال نیز شاعران و پژوهشگران حوزه ادبیات در سه بخش شعر بزرگ‌سال (شعر کلاسیک، نو و محاوره)، شعر کودک و نوجوان و درباره شعر به رقابت پرداختند. علاوه بر بخش‌های ثابت، به منظور تأثیرگذاری بیشتر، امسال پیشنهادهایی توسط دبیر و هیئت‌علمی جشنواره ارائه شد که بعضی از این پیشنهادها جامه عمل پوشید و در حال اجراست، از جمله تولید برنامه تلویزیونی «سرزمین شعر» که در شب‌های ماه مبارک رمضان از شبکه چهار سیمای جمهوری اسلامی پخش خواهد شد. از دیگر برنامه‌های جشنواره امسال – همچون سال‌های گذشته - تجلیل از پیشکسوتان خواهد بود. همچنین در مراسم اختتامیه جشنواره شاهد تجلیل از زکریا اخلاقی خواهیم بود. در طول برگزاری جشنواره نیز، اعضای هیئت علمی با همراهی معاون فرهنگی و مدیر عامل خانه کتاب و ادبیات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دیدار شیرینعلی گلمرادی رفتند که از پیران و پیشکسوتان شعر انقلاب است.
اسماعیلی ادامه داد: در یک ارزیابی اجمالی از جشنواره شعر فجر باید گفت که این جشنواره نیز مانند سایر جشنواره‌هایی که در سالگرد پیروزی انقلاب با پیشانی‌نوشت «فجر» برگزار می‌شوند، موجودی در حال تکامل است. این جشنواره از آغاز تولد تا به امروز، همواره در مسیر زایندگی و بالندگی بیشتر حرکت کرده است. با عنایت به اشراف هیئت‌علمی جشنواره به فضای ادبی کشور و شناخت نقاط قوت و ضعف شعر امروز، هیئت‌علمی با سیاست‌گذاری‌های شایسته، در مسیر کاهش کاستی‌ها و تقویت برجستگی‌ها تلاش کرده است. برگزاری دوره‌های آموزشی «کلک خیال» برای شاعران جوان از برنامه‌های قابل ستایشی است که با هدف آسیب‌شناسی فضای ادبی جامعه انجام شده است. برگزاری جلسات نقد کتاب، برپایی دوره‌های آموزشی «کلک خیال» و تداوم فعالیت «پایگاه نقد» از مهم‌ترین برنامه‌هایی است که برای مقابله با فرسایش زبان پارسی و قدکشیدن شعر معاصر در دستور کار قرارگرفته است.
وی افزود: پرداختن به نقد ادبی و آسیب‌شناسی فضای ادبی جامعه از رسالت‌های ذاتی جشنواره‌های اصیل ادبی است و با سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نقد و آموزش می‌توان بسیاری از تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد. برگزاری دوره‌های آموزشی «کلک خیال» توسط دبیرخانه دائمی جشنواره شعر فجر، گامی بلند و قابل ستایش برای تحقق این مهم است که همچنان ادامه دارد که این دوره‌ها با دعوت از مدرسان برجسته کشوری در طول سال برگزار می‌شود. جان کلام آنکه جشنواره بین المللی شعر فجر در طول سال‌های برگزاری خود، در مجموع روند رو به رشدی داشته و با یک مرور اجمالی بر اسامی دبیران و داوران جشنواره در این هجده دوره، به‌خوبی می‌توان دریافت که اکثر بزرگان و نام‌آوران شعر معاصر در دوره‌های مختلف جشنواره با عناوین دبیر علمی، داور و برگزیده حضور داشته‌اند.
اسماعیلی بیان کرد: نقدی که بعضی از دوستان بر این جشنواره می‌گیرند، حذف «تک اثر» از چرخه داوری است. به نظر من محاسن داوری آثار در قالب کتاب از معایب آن بیشتر است زیرا در شیوه داوری به شکل تک اثر، معمولاً پیشکسوتان عرصه شعر در بخش رقابتی شرکت نمی‌کنند ولی در این شیوه (داوری مجموعه اشعار)، فرصت رقابت برای همه شاعران فراهم می‌شود و در مجموع داوری آثار در قالب کتاب به عدالت نزدیک‌تر است.
نغمه مستشارنظامی از اعضای هیئت علمی هجدهمین جشنواره شعر فجر به عنوان سخنران دیگر این محفل عنوان کرد: هجده سالگی سن پختگی و بلوغ است و حالا که جشنواره بین‌المللی شعر فجر در آستانه هجدهمین سالگرد برگزاری قرار دارد، خوشبختانه شاهد پختگی و پیراستگی شعر و ادبیات و پیشرفت کمی و کیفی شعر پارسی در ایران و دیگر سرزمین‌های پارسی‌زبان هستیم، جشنواره شعر فجر نیز مانند دیگر جشنواره‌های ادبی دوران‌های فراز و فرودی را تجربه کرده است اما در سال‌های اخیر شاهد بازگشت این جشنواره به اصل خویش هستیم. در چند سال اخیر برگزاری محافل ادبی جشنواره با موضوعات متنوع و در استان‌ها و شهرستان‌ها این جشنواره را به اصل عدالت فرهنگی نزدیک‌تر کرده است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان متولیان برگزاری جشنواره اهتمام ویژه‌ای در زمینه برگزاری کارگاه آموزشی در حاشیه جشنواره داشته‌اند و امسال نیز با برگزاری کارگاه سه روزه کلک خیال میزبان شاعران سراسر کشور هستند.
مستشارنظامی افزود: جشنواره امسال علاوه بر بخش رقابتی با موضوعیت آثار منتشر شده، با رویکردی جدید به موضوع حضور پویای شعر در رسانه ملی با برگزاری ویژه برنامه «سرزمین شعر» ورود کرده که می‌تواند جایگاه ادبیات و زبان فارسی در رسانه ملی را به طرز چشمگیری ارتقا بخشد و موجب پیوند مخاطبان با چهره‌های شناخته شده ادبیات امروز و شعر معاصر شود.
در این برنامه شاعرانی همچون علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، ایرج قنبری، سید مسعود علوی‌تبار، سیدحکیم بینش، محمدعلی یوسفی، علیرضا حکمتی، سیدمهدی بنی‌هاشمی‌لنگرودی، محمدمهدی عبداللهی، نغمه مستشارنظامی، حمیده پارسافر، مهسا ایمانی، سارا عبداللهی‌فر، فاطمه ناظری، فرزانه قربانی، نیره جهانشاهی، فائزه زرافشان، صبا فیروزی، سارا رمضانی، زیبا جواهریان‌همدانی، نازنین‌فاطمه صادقی، و زهرا میریان کرمی حضور داشتند.
برخی از اشعار ارائه شده در این نشست را که با موضوع آزاد قرائت شد با هم مرور می‌کنیم:
شعر ایرج قنبری
بیا و با دل من بی‌بهانه حرف بزن
کنار من بنشین عاشقانه حرف بزن
دوباره مثل همان سال‌های عشق و امید
به من نگاه کن و از زمانه حرف بزن
نگاه پنجره‌ها باز شد به باغ و نسیم
تو هم درخت جوان از جوانه حرف بزن
بیا پرنده‌ترینم بیا دلم تنگ است
برای من به زبان ترانه حرف بزن
تو خانه‌زاد بهاری بیا و روزی هم
از این قناری بی‌آشیانه حرف بزن
چه روزهای قشنگی در انتظار من است
کنار من بنشین عاشقانه حرف بزن
شعر حمیده پارسافر
یا بگذر از من، یا بمان امّا مصمم باش!
تردیدهایت استخوان‌سوز است، محکم باش!
حالا که دیدی زخم‌های بی‌شمارم را...
حالا که می‌دانی علاجم چیست، مرهم باش!
باشد! من آغاز ِ جنون ِ عشق، اما تو؛
پایان این کابوس ِ بی‌پایان ِ مبهم باش
انباشتم در سینه بغض سالیانم را
سنگ صبور لحظه‌هایم باش! مَحرَم باش!
ای سیب ِ دور از دست‌های خواهش آلودم
یک عمر حوّایت شدم، یک بار آدم باش!
شعر سیدحکیم بینش
شروع حرف‌های تازه‌مان برف
بگوید قصه‌ها شیرین‌بیان؛ برف
خدا را پاکبان کوچه ما
دلش می‌خواست از این آسمان نان
شعر فائزه زرافشان
دل است و دریغا که سامان بگیرد
غم است و محال است پایان بگیرد
پریشان و گریان رسیدم که یک دم
سرم را ضریحت به دامان بگیرد
رسیدم که چشمان غم‌دیده‌ام را
تماشای این صحن و ایوان بگیرد
رسیدم که در بزم زائرترین‌ها
به آهی، دل مرده‌ام جان بگیرد
رسیده‌ست شاعر که دست تمنا
به دامان شاه خراسان بگیرد
خودت گفته بودی که حتی نمک را
گدا باید از دست سلطان بگیرد
به جز اشک، عاشق چه دارد بگوید؟
خوشا وقت دیدار، باران بگیرد
به غیر از غمت، این غم پاک و روشن
بگو هر چه اندوه پایان بگیرد
شعر سارا رمضانی
صد خاطره از نسیم و باران داری
از عاطفه شکوفه‌ها سرشاری
تو مَحرم رازهای هر گنجشکی
ای کهنه درخت! مخزن‌الاسراری
شعر مهسا ایمانی
اگر چه طی شده این راه با برادرها
چقدر دوخته شد چشم خیس بر درها
نشست خنده تو در سکوت روشن قاب
دچار بهت غریبی شدند باورها
و نام کوچک تو شد جهاد و قصه شدند
حماسه‌های عظیمت میان دفترها
هنوز خون تو از خاک تشنه می‌جوشد
چکیده جوهر عشق از رگ صنوبرها
چقدر فاصله افتاده بین ما و شما
چقدر خاطره جامانده بین سنگرها
غروب می‌شود و چشم‌های من ابری‌ست
شکفته بغض ترک‌خورده کبوترها
صدای زنگ در و بغض قوری گل‌دار
و بازمانده به در چشم خیس مادرها
شعر علیرضا حکمتی
ما از تبار لاله‌های شعله‌ور هستیم
وقت خطر باشد همه اهل خطر هستیم
ما سینه‌هامان گرچه انبوه غم است امّا
هنگام سختی‌ها برای هم سپر هستیم
کرمان، شبیه کربلا و روز عاشوراست
هر چند ما از داغ کرمان خون جگر هستیم
دشمن نمی‌داند اگر از ما کسی افتاد
پشت همیم و باز فکر یکدگر هستیم
دشمن نمی‌داند که ما نسل سلیمانیم
ما موبه‌مو درس شهادت را ز بر هستیم
اما به ما رهبر اگر فرمان دهد امروز
از هر زمانی محکم و آماده‌تر هستیم
شعر سیدمهدی بنی‌هاشمی لنگرودی
از خون تو از وجود تو می‌ترسند
از مجلس یادبود تو می‌ترسند
سردار چه کرده‌ای تو با اینها که
از بودِ تو، از نبود تو می‌ترسند؟
شعر فرزانه قربانی
به ظاهر جهان جای بی‌اعتباری شده
ولی خنده‌ات مرهم زخم کاری شده
من آن اشک دلتنگی زائری خسته‌ام
که در گوشه جمکران تو جاری شده
نسیم دل دربه در تا رسیده به تو
کنارت نفس تازه کرده بهاری شده
کجا رودها همنشین نگاهت شدند؟
که دریا نمک‌گیر این همجواری شده
به جز حسن یوسف نروییده از دامنش
زمینی که با اشک تو آبیاری شده
در آغوش امنت به دنبال آرامش است
جهانی که سرشار از بی‌قراری شد
نظر شما