معصومه باقری در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به اینکه کتابخوانی، قانونِ خاصه و عامه نیست بلکه موضوعی تاریخی‌ست. به این ترتیب مطالعه برای افراد ممتاز و فرادست همان‌قدر موثر است که برای مردم عادی و فرودست. مطالعه اولین محرکی است که باعث بهبود و پرورشِ موثرِ جامعه می‌شود. تاثیر مطالعه در افراد، واسطه افزایشِ خلاقیت و قدرتِ اندیشه‌ورزی است که ذهنِ آدم به کنکاش می‌پردازد و نسبت به مسائلِ ریز و درشتِ جامعه آگاه می‌شود. این آگاهی به طورِ مستقیم در تصمیم‌گیری‌های افراد تاثیرگذار است و صبر و حوصله‌ی آنان را می‌آزماید تا جایی که محکم و قوی‌تر بایستند.
نویسنده مجموعه داستان «همه چشم‌های بسته خواب نیستند» با بیان اینکه مطالعه می‌تواند تاریخ را بسازد و انسان را به‌طور جدی تکان بدهد، ادامه داد: از مهم‌ترین ویژگی‌های مطالعه، القای ارزش‌های خلاقی، درکِ درستِ انسانیت و شناختِ ذاتِ خویشتن است تا افرادی متمدن‌تر بسازد که در اجتماع اخلاق و منشِ نیکوتری دارند. هر شخصی با مطالعه‌ی کتاب، به کشف زوایای مخفی روحِ خویش و روحِ راوی در کتاب می‌پردازد و به مجادله‌ی خیال و واقعیت می‌پردازد.
وی اظهار کرد: آدمیزاد هر بار که اختلال افت فشار خون می‌گیرد، با سرگیجه، تهوع، کم‌حسی و بیهوشی مواجه می‌شود. بنابراین برای اینکه اختلال در رابطه بین قلب و مغز را برطرف کند، به تزریق سروم، ویتامین‌ها و آمپول‌های تقویت‌کننده پناه می‌آورد تا تمرکزش بازیابی شود. روحِ انسان نیز، همانند جسم به مراقبت و بازیابی احتیاج دارد. مطالعه بهترین تسکین برای پرورشِ روح و روان و ذهنِ آدم‌هاست.
نویسنده رمان «استخوانی در گلو» افزود: موضوعِ کتاب و کتابخوانی از ارکانِ مهم فضای فرهنگی کشور است که به مرحله‌ی اخطار و نگرانی تبدیل شده و نیاز به تاکید و فرهیختگی دارد. این موضوع ابتدا باید از فضای خانگی و خانواده شروع شود. خانواده‌ها با جای‌گذاری کتاب و تخصیص هزینه و زمان در سبدِ خانوارشان می‌توانند فرزندانِ خود را به مطالعه علاقمند کنند.
باقری به نقش پررنگ مدرسه در کتابخوان شدن کودکان و نوجوانان اشاره کرد و گفت: مدرسه دومین جامعه‌ای است که دانش‌آموزان در آنجا رشد می‌کنند. پس کتابخانه‌ی مدرسه و معلم و مربی فرهنگی نقش بسزایی در علاقمندی کودکان و نوجوانان به مطالعه دارند. اهمیت دادن به مجله‌ها، روزنامه‌ها، ویژه‌نامه‌های فرهنگی، ادبی، علمی، اجتماعی و تهیه نشریه‌های دیواری به عنوان فعالیت گروهی و استفاده از زمانِ درسِ انشاء برای ترغیب کودکان به تفکر و مطالعه از کارکردهای مدرسه در این مسئله است.
وی ادامه داد: دانش‌آموزان ابتدا عادت مطالعه را در خود پرورش می‌دهند سپس به سمت مطالعه‌ی کتاب‌های غیردرسی می‌روند. بهترین زمان برای مطالعه صبح و عصر است که ذهن تمرکز بیشتری دارد. آن‌ها می‌آموزند که برای تحقق رویاهایشان و کنجکاوی تفکربرانگیز بهتر است بیشتر مطالعه کنند و دیدگاه و آگاهیِ خود را در موضوعات مختلف گسترش بدهند.
باقری با تاکید بر تاثیرات منفی فضای مجازی بر کتابخوانی، اظهار کرد: عوامل اصلی که در هویت هر شخص تأثیر می‌گذارند؛ زمان، مکان، فضا و ارکانِ فرهنگ هستند. استفاده‌ی نامناسب یا طولانی مدت از فضای مجازی نیز در این مسئله بی‌تأثیر نیست. در این میان، مطالعه و خوانشِ کتاب باعث می‌شود که یک انسان بیشتر خودش را بشناسد و استراتژی کامل و منسجمی از هویتِ خود و شخصیتش در خانواده و اجتماع طراحی کند. البته نمی‌توان تأثیر تفاوتِ فرهنگِ جهانی‌شدن را بر شخصیتِ فرد نادیده گرفت. تعامل میان هنرمندانِ جهانی، شناختِ نخبگانِ فکری، تحکیمِ هویت‌های قومی با گسترش ارتباطات، ایده‌های گروهی برای مطالعه‌ی بیشتر و معرفی کتاب‌ها و نویسندگانی که ذهن بیداری دارند، مهم‌ترین فاکتورهای بحرانِ فرهنگی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند.
نظرات