به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ کتاب «خاطرات اسفندیار قره‌باغی؛ متولد بهمن» به تحقیق و تدوین روح‌الله رشیدی به عنوان یکی از آثار چاپ شده در سال 1401 از دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در حوزه تاریخ شفاهی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی است.
در خلاصه این کتاب به نقل از «اسفندیار قره‌باغی» آمده است: یک روز که در ساختمان رادیو در میدان ارک بودم، آقای راغب آمد به اتاقم و موضوع ساخت سرود «آمریکا ننگ به نیرنگ تو» را با من در میان گذاشت. چون فرصت زیادی هم نداشتیم، همان لحظه به اتفاق آقای راغب برای ضبط به استودیو رفتیم .

تمام مراحل ساخت این سرود از آغاز سرودن شعر تا نوشتن ملودی و تنظیم و اجرای آن در کمتر از 48 ساعت انجام و سرود آماده پخش شد. از استودیو که بیرون آمدیم، به آقای راغب گفتم:«احمد! باور کن این سرود حتی بیشتر از سرود ای ایران غوغا می‌کند.» واقعا هم به گفته خودم یقین داشتم چرا که حس می‌کردم نفرت و بیزاری از آمریکا در خون هر ایرانی وطن‌پرست موج می‌زند.

قره باغی در اول بهمن ۱۳۲۰ در کوچهٔ قره‌باغی‌های تبریز به دنیا آمد. او فرزند «قلی‌خان سالار»، مشهور به «ساری قلی‌خان»، از طنزپردازان بود. او پس از گذراندن دورهٔ اول متوسطه در دبیرستان بدر تهران، به تبریز مراجعت کرد و از سال ۱۳۳۸ وارد هنرستان موسیقی شد و در خرداد ماه سال ۱۳۴۳ فارغ‌التحصیل و به عنوان معلم موسیقی در مدارس کرمانشاه به استخدام وزارت فرهنگ درآمد. اواخر سال ۱۳۴۸ به تهران منتقل و در گروه اپرای تهران مشغول شد، ضمن خوانندگی در گروه کُر اُپرای تهران پس از عزیمت و بازگشت از ایتالیا، با عنوان سولیست باس اُپرای تهران، نقش‌های بسیاری را در اجراهای مختلف عهده‌دار شد.
قره‌باغی دارای مدرک معادل دکترای آواز کلاسیک (درجهٔ ۱ هنری) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. ترومپت، ساز تخصصی اوست ولی با پیانو و ویولن نیز آشنایی دارد. به طوریکه در کنار آموزش آواز، سال‌ها به تدریس این سازها نیز پرداخته‌است. قره‌باغی پس از انقلاب اسلامی، در سازمان صدا و سیما به همکاری با واحد موسیقی سازمان درآمد و در زمینهٔ سرودهایی با مضمون جنگ فعال شد. در مدت هشت سال جنگ، بیش از هشتصد سرود ساخت و در ایفای سلو و گروه کُر آن‌ها نقش مهمی داشت.
رهبری گروه کُر تالار وحدت، رهبری گروه کُر صدا و سیما، رئیس مرکز سرود و آهنگهای انقلابی، ریاست کمیته آواز کلاسیک خانه موسیقی، مسئول موسیقی رادیو و نایب رئیس کانون هنرمندان ایران از جمله سوابق مسئولیتی او محسوب می‌شود.
اسفندیار قره‌باغی در چند فیلم هم به عنوان خواننده، نوازنده یا بازیگر حضور داشته‌است که معروف‌ترین آن‌ها در مقام بازیگر، بازی در فیلم سینمایی صمد و فولادزره‌دیو (۱۳۵۱) در کنار پرویز صیاد بود. همچنین وی سال‌ها در هنرستان هنرهای زیبای میرک و موسیقی تبریز به تدریس رشته و دروس موسیقی پرداخته است.
اولین اجرای رادیویی وی در سال ۱۳۵۰ سرود ای ایران بود که با همکاری ارکستر بزرگ رادیو تلویزیون ملی ایران با رهبری فرهاد فخرالدینی انجام گرفت. او در سال‌های اخیر قطعاتی حماسی با عنوان‌های سمفونی ارس و سمفونی خلیج فارس را آهنگسازی کرده و خوانده‌است. اما بی‌تردید اثری که بیش از هر کار دیگر او، از صداوسیمای ایران پخش شده، سرود «آمریکا، آمریکا، ننگ به نیرنگ تو» با صدای اوست که موسیقی آن را احمدعلی راغب ساخته و شعر آن را حمید سبزواری سروده‌ است. وقتی چهل سال بعد از او در مورد خواندن این سرود سوال شد جواب داد: «از این بابت نه مطلقاً پشیمان هستم و نه به حرف‌های دیگران توجه می‌کنم. شاید در نگاه عده‌ای منفور باشم و از من خوششان نیاید، اما من مملکتم را دوست دارم و عاشق کشورم هستم.»