کتاب «دیپلماسی چندجانبه: پویایی مفهومی و کارکردی سازمانهای منطقهای و بینالمللی» نوشته مشترک محمدجواد ظریف و سید محمدکاظم سجادپور چندین بار از سوی مرکز آموزش و پژوهشهای بینالمللی وزارت امور خارجه بازچاپ شده است.
حسین روحانیصدر، کارشناس ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی، کارشناس گروه ایرانشناسی و اسلامشناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران میگوید: مدیریت فرصتها و چالشها در دنیای بههمپیوسته معاصر، مناسبات چندجانبه را که تجلی عملکرد نهادها و سازمانهای بینالمللی و منطقهای است، به ضرورتی انکارناپذیر در صحنه جهانی تبدیل کرده است. این نهادها و بهویژه کارگزاریهای تخصصی ملل متحد به صور گوناگون در زندگی روزمره بیشتر مردم در اقصی نقاط دنیا حضور دارند. توجه نخبگان و افکار عمومی ملل مختلف به نهادهای چندجانبه و سازمانهای بینالمللی تا حدی است که کمتر روزنامهای در هر نقطه از جهان را میتوان یافت که تحلیل یا خبری از سازمانهای منطقهای و بینالمللی را در صفحات خود درج نکرده باشد.
وی میافزاید: جالب آنکه تهران در سیر تاسیس سازمان ملل متحد بیسهم نبوده، و قدرتهای بزرگ در نشستی حساس کنفرانس تهران عزم خود را برای تشکیل چنین مجمعی اعلام نموده و ایران دو سال بعد یکی از 51 کشور امضاکننده این سازمان در سانفرانسیسکو به تاریخ 24 اکتبر 1945، 2 آبان 1324 آمریکا شد. دیری نگذشت اولین شکایت ثمربخش به شورای امنیت نیز ازسوی ایران بهعلت عدم تخلیه خاکش توسط نیروهای شوروی صورت گرفت. پس از آن، همواره پای ایران در مباحثات و مناظرات سازمان ملل به مناسبتهای مختلف باز شد. با همه این فرازوفرودها بسیاری از فعالان عرصه سیاست خارجی ایران از فعالیتها، شیوه کار و بهدستآوردن منافع ملی، از این اصلیترین نهاد بینالمللی معلوماتی ندارند.
دیپلماسی همچون سایر ابعاد زندگی انسانی پویا و در حال دگرگونی است، گرچه بنیادهای اصلی نهاد دیپلماسی از روزگاران کهن تا کنون پایدار مانده است. در فاصله چندین سالهای که از چاپ پیشین این کتاب میگذرد، دیپلماسی چندجانبه نیز در عین پویایی جایگاه ویژه خود رادر کنش و واکنش بین بازیگران بینالمللی و شکل دادن به محیط نوین جهانی حفظ کرده است.
این کتاب چارچوبی برای فهم یکی از ابعاد مهم دیپلماسی، یعنی چگونگی فکر و عمل سازمانهای بینالمللی و منطقهای است. شالوده، کارکردها و شیوه مجموعه و منظومه دیپلماسی چند جانبه، پایداری و ثبات نسبی دارد. در عرصه واقعی، دیپلماسی چند جانبه در دوسال گذشته در درون و برون سازمان ملل متحد و عرصههای منطقهای، پویایی و دگرگونی داشته است.
بیشک هیچ بحران و موضوع بینالمللی را نمیتوان بدون پیوست دیپلماسی چندجانبه بررسی کرد. این پیوست فقط حوزه مناسبات سیاسی را در بر نمیگیرد، بلکه در حوزههای اقتصادی، اجتماعی و حقوقی حضور فعالی دارد. احصاء و شمارش موارد و موضوعاتی که در مدت اخیر در عرصههای منطقهای و بینالمللی با دیپلماسی چندجانبه پیوند خورده اند به واقع سخت و دشوار است.
نظر شما