محرم چه کتاب و مقتلی بخوانیم؟/ شماره سه
غلو در مفاهیم به دین صدمه میزند/ آگاهی از وقایع کربلا با «مقتل الحسین»
مهدی مسائلی معتقد است، غلو در مفاهیم جز لاغر شدن دین و صدمه خوردنش نتیجه ای ندارد. عزاداری ذاتا آموزه دینی مثبتی است اما اگر فراتر از حد درستش برود سایر آموزههای دینی را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
وی درباره کتاب حقیقت عاشورا توضیح داد: کتاب حقیقت عاشورا تحت عنوان «از عاشورای حسین تا تحریفات عاشورا»، در بخش اولش به مسائلی میپردازد که پیرامون قیام سیدالشهدا رخ میدهد. این کتاب درباره تصورات و واقعه قیام و موضوعات مرتبط با قیام بحث میکند. در قسمت تحریفات عاشورا نیز به مسائلی که به عزاداری و فلسفه امام حسین(ع) و هدف ایشان مربوط است، میپردازد. به نوعی میتوان گفت کتاب حقیقت عاشورا، جمع بندی عاشورا پژوهی محمد اسفندیاری است.
مسائلی افزود: این کتاب بحث غلو در عزاداری را مطرح میکند. عزاداری به خودی خود آموزه دینی مثبتی است اما اگر فراتر از حد درستش برود سایر آموزههای دینی را نیز تحت تاثیر قرار میدهد و صورتی کاریکاتوری از دین به نمایش میگذارد. این غلوها موجبات لاغر شدن سایر جنبههای دین را فراهم میکنند.
این پژوهشگر ادامه داد: گاهی غلو کردن در عزاداریها در مفاهیم دین مصداق پیدا میکنند. این اشتباه متاسفانه تنها مربوط به مداحان و روضه خوانها نمیشود و روحانیون هم مرتکب این قبیل اشتباهات میشوند. بسیاری از نویسندههایی که در سدههای اخیر به موضوع عاشورا پرداخته اند، روحانی بوده اند. در برخی از شرایط این روحانیون، کل دین را در عزاداری تعریف میکردند. یعنی این آموزه که ما خلق شده ایم برای عزاداری کردن.
مسائلی به کتاب «مقتل الحسین» اشاره کرد و گفت: این کتاب توسط حجت الاسلام جودکی ترجمه شده و مقتل معروف ابومخنف هم در این کتاب جمع آوری شده است. مقتل ابومخنف اولین کتابی است که درباره شهادت امام حسین (ع) گردآوری شده است. از سوی دیگر مقتل الحسین، به نوعی جمع آوری روایتها از تاریخ طبری نیز هست و به نوعی مقتل امام حسین (ع) بازسازی و ترجمه شده است.
به گفته این عاشورا پژوه، هرچه از تاریخ واقعه کربلا جلوتر میآییم کتابهای بیشتری به قصد گریه کردن و عزاداری نوشته میشوند و بر خلاف مقاتل کهن، صرفا برای آگاهی از وقایع کربلا نوشته نمیشوند. اما اگر کسی بخواهد از وقایع آگاه شود با خواندن مقتل الحسین میتواند به هدف خود برسد، هرچند تحریفات همچنان وجود دارند اما به شکل قابل توجهی کمتر از سایر متون دچار تحریف شده است.
این پژوهشگر درباره کتاب «مجالس مذهبی در ایران معاصر» بیان کرد: این کتاب پنج جلدی توسط محسن حسام مظاهری جمع آوری شده است. کسانی که میخواهند با تحولات مجالس مذهبی در ایران معاصر و جامعه شناسی عزاداریها آشنا شوند میتوانند این کتاب را بخوانند که توسط نشر آرمان منتشر شده است.
نظر شما