به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، دومین نشست تشکل‌های نشر کشور روز چهارشنبه (پانزدهم دی‌ماه ۱۴۰۰) با حضور مسئولان یازده تشکل جامعه نشر و مدیران معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. در این جلسه گزارشی از اقدامات صورت گرفته برای برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب و ویژگی‌های آن ارائه شد و‌ گفت‌وگویی درخصوص آن شکل گرفت. همچنین پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت سال آینده مطرح شد.
 
از جمله موارد مهمی که در این نشست مطرح شد:

یاسر احمدوند _معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی :
*تشکل‌ها برای اجرای برنامه‌های فرهنگی در ایام برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران برنامه‌ریزی کنند.
*پوشش برنامه‌ها را از ما بخواهید. اگر برنامه‌ای در شهرها و استان‌های مختلف دارید اعلام کنید و ما هم در این زمینه به شما کمک خواهیم کرد.
*تشکل‌های حوزه نشر جریان فرهنگی کشور را رونق می‌دهند.
*هدف ما این است که ویترین تشکل‌ها رونق داشته باشد و مرجعیت پیدا کند.
*در آینده خانه کتاب و ادبیات ایران در حوزه آمار و پردازش آمار خروجی‌های خوب و متفاوتی در اختیار تشکل‌های نشر قرار می‌دهد.
*سال آینده اگر شرایط بهداشتی ناشی از کرونا اجازه دهد نمایشگاه کتاب را به صورت فیزیکی برگزار خواهیم کرد.

علی رمضانی- مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران:

*نمایشگاه مجازی کتاب تهران بازار جدیدی برای عرضه کتاب ناشران فراهم کرد و این ظرفیت به ظرفیت موجود نشر کشور افزوده شد.
*بر اساس بانک اطلاعاتی خانه کتاب و ادبیات ایران تعداد عناوین کتاب‌ها نسبت به زمان مشابه سال گذشته رشد 18درصدی را نشان می‌دهد.
*هر چه به زمان برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران نزدیک می‌شویم این آمار به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد چرا که اعلام وصول کتاب‌ها از سوی ناشران همزمان با برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران افزایش می‌یابد.
*برگزاری نمایشگاه‌های مجازی کتاب، طرح‌های فصلی فروش کتاب، ارسال پیامک برای ناشران برای اعلام وصول کتاب و... در به روز شدن آمار نشر کتاب موثر بوده است.
*در نمایشگاه مجازی کتاب تهران، کتاب به مناطق و روستاهای‌بسیار دورتر از پایتخت ارسال شدکه شاید امکان حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را نداشتند.
*در نمایشگاه مجازی کتاب برنامه‌های فرهنگی در سه سطح برگزار می‌شود. همچنین تشکل‌ها، اتحادیه‌ها، انجمن‌ها، اصناف، موسسات، سازمان‌ها، گروه‌های مردمی و... نیز می‌توانند برنامه‌های پیشنهادی خود را ارائه کنند.

نمایندگان تشکل‌ها و انجمن‌های حوزه نشر:

*حسن قربانی(عضو هیات مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران):نمایشگاه مجازی کتاب تهران با موفقیت برگزار شد و معتقدیم نمایشگاه باید ادامه پیدا کند
*علی اکبر تورانیان(رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی): اگر قرار است نمایشگاه کتاب به صورت فیزیکی هم برگزار شود باید مانند دوره‌های قبل به صورت تمام قد و با هیبت برگزار شود.
*مریم جدلی (رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی هنری زنان ناشر) از شفافیت در ارائه آمار یارانه اختصاص یافته به نمایشگاه مجازی کتاب تهران تشکر کرد و افزود: امیدوارم این شفافیت ادامه‌دار باشد.
* فرهاد تیمور زاده (مدیرمسئول و رئیس هیئت مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب علوم پزشکی و دانشگاهی) : از ابتدای برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت مجازی موافق آن بودم و برگزاری آن را اتفاق خوبی در صنعت نشر کشور و اثر گذار می‌دانم.
*احد رضایی (مدیرعامل انجمن ناشران بین‌المللی) : باید وجه بین‌المللی نمایشگاه مجازی کتاب را تقویت کنیم.​​​​​​​
​​​​​​​*شهرام حاج‌قربانی(نماینده ناشران دیجیتال): لازم است وزارت ارشاد نسبت به حضور ناشران کتاب دیجیتال در نمایشگاه مجازی کتاب اهتمام بیشتری داشته باشد.
*وحید تمنا(رئیس هیئت مدیره انجمن ناشران آموزشی):تشکل‌ها در موضوعات و محورهایی که اشتراک دارند می‌توانند نشست‌های مشترکی برگزار کنند و در این زمینه باید فضایی تدارک ببینیم تا در زمان معین این نشست‌ها برگزار شود.
*امیر شهریار امینیان(مدیرعامل مجمع ناشران دفاع مقدس) پیشنهاد می‌کنم در سامانه نمایشگاه مجازی کتاب تهران امکاناتی برای تبلیغ ناشران کوچک‌تر فراهم شود تا به واسطه آن مخاطبان به این دسته از ناشران دسترسی پیدا کنند.

متن کامل گزارش:

این نشست با حضور علی رمضانی (مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران)، محمد الهیاری فومنی (مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، علی‌ اکبر ابراهیمی (مدیرکل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، محمدعلی مرادیان (مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، مهدی حافظی(مدیر امور مالی معاونت امور فرهنگی وزات فرهنگ و ارشاد اسلامی)، مدیران بخش‌های مختلف دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و جمعی از تشکل‌ها و انجمن‌های حوزه نشر برگزار شد.
 
در این نشست عبدالعظیم فریدون(رئیس انجمن ناشران کودک و نوجوان)، فرهاد تیمورزاده(مدیرمسئول و رئیس هیئت مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب علوم پزشکی و دانشگاهی)، مرتضی آخوندی(رئیس انجمن اسلامی ناشران)، علی اکبر تورانیان(رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی)، مریم جدلی(رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی هنری زنان ناشر)، حسن قربانی(عضو هیات مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران)، مهدی اسماعیلی‌راد(مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی ناشران آشنا)، شهرام حاج‌قربانی(نماینده ناشران دیجیتال)، وحید تمنا(رئیس هیئت مدیره انجمن ناشران آموزشی)، احد رضایی(مدیرعامل انجمن ناشران بین‌المللی) و امیر شهریار امینیان(مدیرعامل مجمع ناشران دفاع مقدس) حضور داشتند.
 

 
هدف ما رونق ویترین تشکل‌ها است
در ابتدای این نشست یاسر احمدوند _معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی _ با اشاره به برگزاری شورای مشورتی و تلاش برای بهرمندی از نظرات تشکل‌های نشر اظهار کرد: در این مدت اتفاق‌های مختلفی در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رخ داده و برنامه‌ریزی‌هایی برای برخی پیشنهادها که در جلسه پیش مطرح شده بود آغاز شده است. امیدوارم با همدلی و همفکری بین معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جامعه نشر بتوانیم در مسیر حل مشکلات به‌جامانده از سالیان متمادی حرکت کنیم.
 
وی ضمن بیان این‌که تشکل‌ها برای اجرای برنامه‌های فرهنگی در ایام برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران برنامه‌ریزی کنند، ادامه داد: این برنامه‌ها برای تشکل‌ها، ناشران و به‌طور کلی حوزه نشر مفید خواهد بود چرا که هر تشکلی فضا، مخاطبان، نویسندگان و حلقه‌های ارتباطی خاص خودشان را دارند. پوشش برنامه‌ها را از ما بخواهید. اگر برنامه‌ای در شهرها و استان‌های مختلف دارید اعلام کنید و ما هم در این زمینه به شما کمک خواهیم کرد. به واقع تشکل‌های حوزه نشر جریان فرهنگی کشور را رونق می‌دهند.
 
او با طرح این نکته ‌که در حوزه نشر و کتابخوانی با وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم و آمارهای کتابخوانی نگران کننده است و نسبت به آنچه که باید باشیم فاصله زیادی داریم، درخصوص اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بیان کرد: آمار و ارقامی که درباره اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران مطرح می‌شود برای نخستین‌بار در این جمع اعلام می‌شود و تاکنون رسانه‌ای نشده است. در آینده حوزه آمار و پردازش آمار در خانه کتاب و ادبیات ایران خروجی‌های خوب و متفاوتی در اختیار تشکل‌های نشر قرار می‌دهد و درباره داده‌کاوی و ویرایش اطلاعات نیز فعالیت‌هایی در این مجموعه در حال انجام است.
 
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که پیشنهاد برگزاری نمایشگاه کتاب کودک به صورت مستقل قابل بررسی است، اظهار کرد: باید به صورت ویژه و اختصاصی به کتاب کودک بپردازیم؛ خانه کتاب و ادبیات ایران با همکاری انجمن‌ها و تشکل‌ها کار ویژه‌ای برای حوزه کودک طراحی کند و در این دوره از نمایشگاه مجازی کتاب تهران هم لازم است جایگاه ویژه‌ای به این حوزه اختصاص دهیم. همچنین نمایشگاه‌های تخصصی کتاب که  تشکل‌های مختلف برگزار می‌کنند مورد حمایت ماست و از فعالیت ترویجی و توزیعی تشکل‌ها در حوزه تخصصی خود حمایت می‌کنیم. هدف ما این است که ویترین تشکل‌ها رونق داشته باشد و مرجعیت پیدا کند.
 
یاسر احمدوند در پایان سخنان خود گفت: در سال آینده اگر شرایط بهداشتی ناشی از کرونا اجازه بدهد نمایشگاه کتاب را به صورت فیزیکی برگزار خواهیم کرد؛ برای جمع‌بندی در این زمینه حدود دو ماه است که جلسه و همفکری انجام می‌دهیم و به شرایط و پیشنهادهای اولیه‌ای رسیده‌ایم. نظرها درباره تفکیک موضوعی نمایشگاه متفاوت بود و باید درباره آن گفت‌وگو کرد. نمایشگاه بین‌المللی کتاب یک نمایشگاه بزرگ فرهنگی است و ابعاد بین‌المللی دارد و باید همه جوانب آن مورد توجه باشد. بررسی موضوع تخفیف‌های غیرمتعارف که مورد انتقاد کتابفروشان و ناشران هم هست بر عهده اتحادیه ناشران و کتابفروشان بوده و باید به‌صورت جدی به این مسئله ورود کند.
 

 
نمایشگاه‌های مجازی کتاب در به‌روز شدن آمار نشر کتاب موثر است
در این نشست، علی رمضانی- مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران- آمار نشر کشور در سال 1399 را با سال 1400 مقایسه کرد و یادآور شد: بر اساس بانک اطلاعاتی خانه کتاب و ادبیات ایران 66 هزار عنوان کتاب از اول فرودین‌ماه 1399 تا 15 دی‌ماه سال 1399 ثبت شده است اما این آمار در سال 1400 به 79 هزار و 146 عنوان رسید که نسبت به زمان مشابه سال گذشته رشد 18درصدی را نشان می‌دهد. عوامل مختلفی در افزایش تعداد عناوین کتاب در سال 1400 دخیل هستند و هر چه به زمان برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران نزدیک می‌شویم این آمار به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد چرا که اعلام وصول کتاب‌ها از سوی ناشران همزمان با برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران افزایش می‌یابد.
 
وی افزود: در این ایام، خانه کتاب و ادبیات ایران برای ثبت تمام کتاب‌های ناشران در بانک اطلاعاتی روزهای پرکاری را تجربه می‌کند؛ به صورتی که در ایام عادی روزی 300 عنوان کتاب ثبت می‌شود اما در روزهای نزدیک به نمایشگاه مجازی کتاب تهران این آمار دو برابر می‌شود. به‌واقع برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب اصفهان، نمایشگاه مجازی کتاب آذربایجان غربی، طرح‌های فصلی فروش کتاب، ارسال پیامک برای ناشران برای اعلام وصول کتاب و... در به روز شدن آمار نشر کتاب موثر بوده است.
 
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران بیان کرد: پس از آنکه دکتر احمدوند به عنوان معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد در اولین مصاحبه با رسانه‌ها به برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران در بهمن‌ماه و برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران در اردیبهشت 1401 اشاره کرد. تجربه برگزاری اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در سال گذشته و در شرایط کرونایی کشور باعث شد امسال هم از این فرصت به‌وجود آمده استفاده کنیم تا صنعت نشر کشور بتواند دستاوردهای خود را به مردم عرضه کند.
 
وی با اشاره به فرصت‌های نمایشگاه مجازی کتاب عنوان کرد: در نمایشگاه مجازی کتاب تهران، کتاب به مناطقی از کشور و به ویژه در روستاها ارسال شد که شاید امکان حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را نداشتند.
 
او تخفیف 20درصدی، ارسال رایگان، کاهش زمان خرید، جست‌وجو و خرید کتاب را از جمله مزایای نمایشگاه مجازی کتاب تهران برای خریداران کتاب دانست و به دیگر ویژگی‌های این نمایشگاه همچون دسترسی آسان، افزایش دامنه انتخاب، ایجاد بستر یکسان برای ناشران، کاهش قابل توجه هزینه‌ها برای ناشران، امکان خرید کتاب از تمام نقاط کشور بدون محدودیت مسافت و... اشاره کرد و گفت: این نمایشگاه برای ناشران و عرضه کنندگان کتاب نیز بازارسازی جدیدی به همراه داشت و بازار جدیدی برای عرضه کتاب ناشران فراهم کرد و این ظرفیت به ظرفیت موجود نشر کشور افزوده شد.
 
رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران گفت: خدمات و تسهیلات عرضه و فروش آثار در نمایشگاه مجازی کتاب به صورت رایگان انجام می‌شود و کل هزینه‌های اجرایی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تامین می‌شود. ایجاد بستری برای تعامل با مشتریان پس از برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران و ارتقای عملکرد برخی از ناشران در فضای مجازی و کسب و کارهای اینترنتی نیز با برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران فراهم شد.
 
او در ادامه مطرح کرد: ایجاد شفافیت در رسیدن یارانه به مصرف کننده واقعی، ایجاد بستری برای برچیدن تخلفات به نفع جریان‌های واقعی و فعال حوزه نشر، کاهش هزینه‌های اجرایی با توجه به شرایط اقتصادی کشور و... از جمله مزایای نمایشگاه مجازی کتاب تهران است.
 
وی با بیان این که در اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران 61 هزار نفر کتاب خریدند، اظهار کرد: در این نمایشگاه 51 نشست با حضور 200 سخنران داخلی و خارجی برگزار شد و 135هزار کتاب از سوی 1700 ناشر داخلی و 20 هزار کتاب خارجی منتشر شده توسط 142 ناشر خارجی عرضه شد.
 
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران به چشم‌انداز دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران اشاره کرد و گفت: فروش آنلاین کتاب، سامانه بُن کتاب، سامانه بازارجهانی، بن سازمان‌ها، ثبت‌نام ناشران خارجی، ثبت‌نام ناشران داخلی، خبرگزاری کتاب ایران، سامانه مدیریت ارتباط با مشتری، مرکز پاسخگویی، درگاه برخط پرداخت اینترنتی، سامانه بر خط پست، سامانه برخط ثبت احوال، سامانه برخط شاهکار، سامانه پیامکی و... از جمله مواردی است که در نمایشگاه مجازی کتاب تهران با آنها سروکار داریم.
 
او با اشاره به این‌که بیش از 80 درصد مشکلات اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در بخش‌های نرم افزاری و زیر ساختی در سامانه فروش، ثبت نام ناشران و بن کارت خرید کتاب بود، بیان کرد: این مشکلات شناسایی شد. برای رفع مشکل اختلال در خدمات سایت، زیرساخت‌ها را ارتقا دادیم و مشکل جست‌وجو، بازیابی و دسترسی به اطلاعات، کاربر پسند نبودن برخی از صفحات، مشکل در فرآیند حسابداری و مشکل در خرید حقوقی(از طریق متمایز کردن خریدار حقیقی هنگام ثبت نام) را برطرف کردیم.
 
رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران به شرایط حضور در این نمایشگاه اشاره کرد و یادآورشد: ناشران در نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌توانستند کتاب‌های 9سال گذشته خود را عرضه کنند اما در دومین دوره این نمایشگاه این بازه زمانی به 10 سال افزایش پیدا کرده است. همچنین ناشران می‌توانند کتاب‌های خود را با تخفیف 20درصدی عرضه کنند. در بخش ناشران خارجی کتاب‌های منتشر شده از سال 2017 با تخفیف حداقل 30درصدی قابل عرضه هستند. ثبت‌نام در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران برای ناشران داخلی از یازدهم دی ماه آغاز شده و به مدت شش روز تا شانزدهم دی ماه ادامه داشت. همچنین ناشران سه روز برای رفع نواقض ثبت‌نام فرصت دارند. فراخوان ثبت‌نام در بخش بین‌المللی نمایشگاه نیز از چهارم دی‌ماه آغاز شد و ناشران تا یازدهم دی ماه فرصت ثبت نام داشتند.
 
وی با اشاره به برنامه‌های فرهنگی دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران اظهار کرد: با توجه به این که نمایشگاه کتاب، مجازی برگزار می‌شود اما برنامه‌های جانبی آن با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی ناشی از ویروس کرونا به صرت فیزیکی و حضوری برگزار خواهد شد؛ این شیوه برگزاری برنامه‌ها را در نمایشگاه مجازی کتاب استان اصفهان تجربه کرده‌ایم. برنامه‌های فرهنگی در سه سطح در همه استان‌ها از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان برگزار می‌شود. همچنین تشکل‌ها، اتحادیه‌ها، انجمن‌ها، اصناف، موسسات، سازمان‌ها، گروه‌های مردمی و... نیز می‌توانند برنامه‌های پیشنهادی خود را ارائه کنند؛ در همین زمینه فراخوانی از سوی خانه کتاب و ادبیات ایران منتشر شده است. همچنین برنامه هایی در سرای اهل قلم خانه کتاب و ادبیات ایران در حال برگزاری است.
 
رمضانی اظهار کرد: هزینه ارسال هر بسته تا دو کیلوگرم در سرویس سفارشی 7هزار تومان و هزینه ارسال بسته بیش از دو کیلوگرم در سرویس سفارشی با 10درصد تخفیف همراه است. معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 1399 بابت هزینه پست کتاب 66میلیارد ریال پرداخت کرد اما با افزایش این یارانه در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران به صدمیلیارد ریال موافقت شده است.
 
 
وی با اشاره به این‌که پویش نذر کتاب همزمان با دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران برگزار می‌شود، عنوان کرد: در این پویش مردم می‌توانند هر مقدار که می‌توانند به خرید کتاب اختصاص دهند و این مبلغ به کتاب، کدپستی یا کد ملی اشخاص اختصاص پیدا می‌کند. در همین راستا در مرکز پاسخگویی خانه کتاب و ادبیات ایران بخشی برای این پویش طراحی شده است تا به مردم برای نذر کتاب کمک کنند.
 
او با اشاره به قیمت‌گذاری کتاب در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بیان کرد: برای اینکه قیمت‌گذاری کتاب به صورت عادلانه باشد باید فرمول یکسان برای همه ناشران در نظر بگیریم تا فرمول عادلانه و منطقی در سامانه مستقر شود و دغدغه ناشران نسبت به این موضوع رفع شود. درباره قیمت‌گذاری کتاب از جانب مخاطب تحت فشار هستیم و این موضوع به چهره صنعت نشر ضربه می‌زند.
 
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: کتاب‌های لاتین را بر اساس موضوع بندی خود توزیع‌کنندگان بارگذاری می‌کنیم و برخلاف ناشران داخلی، داده‌ای از کتاب‌های لاتین نداریم. تشکل‌ها به ناشران عضو خود کمک کنند و در فضای مجازی اقلام تبلیغی را فراهم کنند. همچنین پویشی ویژه ناشران در نمایشگاه مجازی کتاب تهران خواهیم داشت و بر اساس آن به ناشرانی که بیشترین تبلیغ را در فضای مجازی داشته باشند خدمات خاصی ارائه می‌کنیم. ناشران همان طور که در نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران تبلیغ می‌کردند در نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیز تبلیغ کنند.
 
وی با تاکید بر اینکه می‌خواهیم سرای اهل قلم خانه کتاب و ادبیات ایران به وسعت ایران، به وسعت دفاتر همه ناشران، دفاتر تشکل‌ها، سازمان‌ها و... باشد، تصریح کرد: با سازمان فرهنگی هنری شهرداری‌ها وارد مذاکره شده‌ایم. هماهنگونه که تشکل‌ها در هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران برنامه ارائه کردند این روند در نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیز تکرار شود. در رسانه ملی باید مجازی بودن نمایشگاه را به حالت ملموس نمایش دهیم برای تحقق این هدف در دومین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران استودیو رسانه ملی را خواهیم داشت.
 
او با اشاره به سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بیان کرد: درباره این نمایشگاه با وزارت کشور به عنوان مسئول قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مذاکراتی داشتیم. نکته کلیدی این مذاکرات این بود که اگر می‌خواهید نمایشگاه کتاب را به صورت حضوری و فیزیکی برگزار کنید باید شکل آن را تغییر دهید چرا که با جمعیت بازدیدکننده نمایشگاه امکان برگزاری نمایشگاه وجود ندارد. به همراه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از مصلی امام خمینی (ره) به عنوان محل برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران بازدید داشتیم تا از میزان آمادگی این محل برای برگزاری نمایشگاه مطلع شویم. از شهرآفتاب نیز بازدید کرده و آمادگی و امکانات آن را بررسی کردیم. جدول زمان‌بندی نمایشگاه آماده شده است و از بیستم دی ماه 1400 فعالیت‌های اجرایی آن آغاز می‌شود. همچنین تعامل با بانک‌های عامل و ثبت نام ناشران داخلی را پیش‌بینی کرده‌ایم و ثبت نام اولیه ناشران خارجی و بین‌المللی نیز در دستور کار است.
 
علی رمضانی در پایان سخنان خود با اشاره به زمان برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران در سال 1401 گفت: پیش‌بینی می‌کنیم بعد از ماه مبارک رمضان و به صورت دقیق‌تر در نیمه دوم یا دهه آخر اردیبهشت ماه نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران را برگزار کنیم. مذاکره با افراد و شخصیت‌های مختلف فرهنگی شروع شده است و براساس دستور کار ستاد ملی مقابله با کرونا باید شیوه برگزاری نمایشگاه را تغییر دهیم؛ یکی از امکان‌ها برگزاری همزمان نمایشگاه مجازی کتاب و نمایشگاه فیزیکی کتاب در اردیبهشت ماه است .
 

 
لزوم ادامه شفافیت در ارائه آمار یارانه
در بخش دیگر این نشست، مریم جدلی از شفافیت در ارائه آمار یارانه اختصاص یافته به نمایشگاه مجازی کتاب تهران تشکر کرد و افزود: امیدوارم این شفافیت ادامه‌دار باشد. تغییر قیمت کتاب بر اساس سال انتشار کتاب درست نیست و با این شیوه موافق نیستم. قیمت‌ها مدام در حال تغییر هستند؛ بنابراین بهتر است در نمایشگاه‌های آتی قیمت‌گذاری جدولی ارائه کنیم و در آن بر اساس معیارها و شاخص‌هایی همچون تک رنگ، تعداد چاپ، ابعاد کتاب و... قیمت‌گذاری انجام دهیم. همچنین پیشنهاد می‌کنم بخشی از کار به تشکل‌ها سپرده شود. اگر می‌خواهید فعالیت‌ها را به شرکت‌های دیگر واگذار کنید پیشنهادم این است کارها را به تشکل‌ها بسپارید و با آنها قرارداد ببندید.
 
لزوم حضور رسانه‌ها در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران
فرهاد تیمورزاده نیز در این نشست بیان کرد: در نخسین نمایشگاه مجازی کتاب تهران 161 هزار نفر کتاب خریدند که این آمار به نسب جمعیت کشور ما کمی کمتر از دو نفر در هر هزار نفر است. در آلمان در سال 2018 که جمعیتی معادل ایران داشتند روزانه 9میلین نفر در حال مطالعه بودند؛ این کشور به لحاظ مطاله از آمریکا هم در جایگاه بالاتری قرار دارد.
 
وی ادامه داد: از ابتدای برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت مجازی موافق آن بودم و برگزاری آن را اتفاق خوبی در صنعت نشر کشور و اثر گذار می‌دانم. وقتی اسم کتاب در جامعه مطرح می‌شود رغبتی در مردم ایجاد می‌کند و این حس و حال باعث می‌شود مردم به سمت کتاب بروند. بر همین اساس معتقدم این رویداد به کتابفروشی‌ها هم رونق خواهد داد. کتابفروشی‌های محلی باید افزایش پیدا کنند تا مردم هر روز کتاب ببینند و به سمت کتاب بروند. در نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران صدا و سیما استودیوهای مختلفی برای پوشش برنامه‌ها و فعالیت‌های نمایشگاه تعبیه کرده بود و لحظه به لحظه اخبار نمایشگاه مخابره می‌شد؛ در نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیز باید از رسانه ملی استفاده کنیم. وقتی ماجرا برای مردم مطرح می‌شود از آن استقبال می‌کنند. در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران باید رسانه‌ها را وارد این ماجرا کنیم.
 
مدیرمسئول و رئیس هیئت مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب علوم پزشکی دانشگاهی بیان کرد: ناشران محکوم به انصاف هستند چرا که کسانی که وارد حوزه نشر شدند راهی به جز این ندارند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تجربه شکست خورده‌ای در حوزه قیمت گذاری دارد. با توجه به اهمیت سلامت مردم و اولویت این موضوع، سیاست‌ها در خصوص برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران باید به سمت کاهش جمعیت بازدیدکننده برود. از طرفی برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب نیز لازم است چرا که عده‌ای از مردم همچنان از ویروس کرونا می‌ترسند. در نتیجه کسانی که به خرید مجازی علاقه‌مند هستند، می‌توانند از نمایشگاه مجازی کتاب تهران خرید کنند و این اتفاق از تعداد بازدید کنندگان نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران می‌کاهد.
 
فرهاد تیمورزاده در پایان صحبت‌های خود گفت: همچنین پیشنهاد می‌کنم نمایشگاه کتاب به صورت موضوعی برگزار شود به این صورت که کودک، دانشگاهی، پزشکی، غیرپزشکی، عمومی و... به صورت جداگانه برگزار شود تا جمعیت بازدیدکننده کاهش پیدا کند چرا که جان مردم اهمیت بیشتری دارد. در خصوص برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران اگر زمان برگزاری را کاهش دهیم ممکن است جمعیت افزایش پیدا کند و این موضوع با توجه به شرایط کرونایی قابل قبول نیست. همچنین بیشتر هزینه‌ای که ناشران برای ده روز برگزاری نمایشگاه در نظر می‌گیرند برای هفت روز هم وجود دارد.
 

 
باید وجه بین‌المللی نمایشگاه کتاب تهران را تقویت کنیم
احد رضایی از دیگر میهمانان حاضر در دومین نشست معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تشکل‌ها و انجمن‌های حوزه نشر عنوان کرد: ایرادهای نرم‌افزاری دوره اول نمایشگاه مجازی کتاب تهران باید برطرف شود تا در بخش خارجی با مشکل مواجه نباشیم. با تفکیک موضوعی نمایشگاه کتاب موافق نیستم. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بیش از سی سال است که چهره فرهنگی ایران در منطقه را به نمایش می‌گذارد و تنها نمایشگاهی است که توسط رئیس جمهور افتتاح می‌شود و مقام معظم رهبری از آن بازدید می‌کند. در نتیجه باید وجه بین‌المللی آن را تقویت کنیم. اگر نمایشگاه را به صورت موضوعی برگزار کنیم وجه بین‌المللی آن از بین می‌رود.
 
نمایشگاه مجازی کتاب کودک به صورت مستقل برگزار شود
در ادامه، عبدالعظیم فریدون درباره تغییر قیمت کتاب در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران تصریح کرد: هر ناشر می‌تواند یک‌بار قیمت را تغییر دهد چرا که مخاطب انتخاب می‌کند چه کتابی را با چه قیمتی بخرد. سهم کتاب کودک در نمایشگاه مجازی کتاب تهران بسیار کم است و باید فکری برای آن کرد. به‌نظرم باید نمایشگاه مجازی کتاب کودک را به صورت مستقل و جدا برگزار کرد یا سهم کودکان را کنار گذاشت. جزئیات برگزاری نمایشگاه کتاب بسیار زیاد است؛ ماهیت کار فرهنگی نیازمند همدلی، گفت‌وگو و ایجاد چالش‌هایی است که به درستی از آنها خارج شویم. کنار هم بودن، مزایای زیادی دارد که به نفع نشر و مخاطب است.
 
وی افزود: در این‌جا لازم است به موضوعی که این روزها در جامعه نشر مطرح است و حاشیه‌هایی به‌دنبال داشته اشاره کنم. آمار تخصیص کاغذ به ناشران در دوره قبل، منتشر شد که کار درستی نبود و سکوت در برابر آن نیز جایز نیست و بین اعضای صنف مشکل ایجاد شده است. درخواست می‌کنم کارگروهی تشکیل شود تا مساله کاغذ را بررسی کند و ببیند به کدام ناشر، چه تعداد کاغذ و بر چه مبنایی تخصیص داده شده است تا بین اهالی نشر روشنگری رخ دهد.
 

 
حضور ناشران بر حامل در نمایشگاه مجازی کتاب
شهرام حاج قربانی نیز در این نشست بیان کرد: ناشران بر حامل چگونه می‌توانند در نمایشگاه مجازی کتاب تهران شرکت کنند؟ همچنین حضور ناشران دیجیتال که ذیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز فعالیت دارند در نمایشگاه مجازی کتاب تهران به چه صورت خواهد بود؟ لازم است وزارت ارشاد به این موضوع اهتمام بیشتری داشته باشد.
 
بزرگترین مشکل ناشران نداشتن بازار فروش کتاب است
علی اکبر تورانیان در ادامه این نشست عنوان کرد: نمایشگاه کتاب دانشگاهی با موفقیت برگزار شد و توانستیم حدود 30 هزار کتاب اعلام وصول شده از سال 1391 تا 1400 را عرضه کنیم. در این نمایشگاه 27هزار نسخه کتاب به ارزش 24 میلیارد ریال از سوی 259 ناشر به فروش رسید که در مجموع 4 میلیارد ریال یارانه به آن اختصاص پیدا کرد.
 
وی با بیان این که به موضوع تغییر قیمت کتاب ورود نکنیم، اظهار کرد: این موضوع عملی نمی‌شود؛ مانند فروش متمرکز که در نمایشگاه فیزیکی کتاب پیش آمد و زحمات زیادی برای ناشران به همراه داشت. ناشران می‌خواهند کتاب را با قیمت مناسب ارائه کنند و نمی‌خواهند قیمت فضایی به کتاب ارائه دهند چرا که بزرگترین مشکل ناشران نداشتن بازار برای فروش کتاب است. بنابراین پیشنهاد می‌کنم چالش جدیدی برای نمایشگاه مجازی کتاب تهران ایجاد نکنیم چرا که ورود به موضوع تغییر قیمت کتاب چالش برانگیز است.
 
مدیر مسئول انجمن ناشران دانشگاهی افزود: تشکل‌ها تجربه‌های خوبی دارند و توانمند هستند. به عنوان نمونه ما در بخش دانشگاهی با قدرت عمل کردیم و رسما اعلام می‌کنم هر کمکی از ما ساخته باشد انجام می‌دهیم. نشر در کشور ما آماتور است و من به عنوان ناشری که چهل سال در این حوزه فعالیت می‌کند همچنان آماتور هستم. چرا ناشران ما ضعیف هستند؟ چرا ورشکسته می‌شوند؟ چرا رشد نمی‌کنند؟ ناشرانی که عمر خود را در این حوزه گذاشتند کجای نشر قرار دارند؟
 
علی اکبر تورانیان در پایان سخنان‌اش با بیان این که نمایشگاه کتاب تهران، بین‌المللی است، گفت: این نمایشگاه انعکاس جهانی دارد و شاید در دنیا از جهت اهمیت و بازدیدکننده بی‌نظیر باشد. این موضوع برای کشور ما یک امتیاز است و نشان می‌دهد مردم ما به کتاب اقبال دارند؛ این ویژگی منحصر به کشور ما است و نباید آن را از دست بدهیم. اگر قرار است نمایشگاه کتاب به صورت فیزیکی برگزار شود باید مانند دوره‌های قبل به صورت تمام قد و با هیبت برگزار شود. اما در موضوع کاغذهای تخصیص یافته باید عرض کنم ما نسبت به این موضوع اعتراض جدی داریم و خواستار روشن شدن ابعاد آن هستیم. ما همه یک خانواده هستیم و اگر امکانی ایجاد شده برای همه است. در زمینه تخصیص کاغذ به تبعیض صورت‌گرفته معترض هستم چرا که ناشر، ناشر است و همه کتاب دارند.
 
تدارک فضایی برای برگزاری نشست‎‌های مشترک تشکل‌ها
در بخش دیگر این نشست وحید تمنا ضمن بیان این‌که با تغییر یک باره قیمت کتاب از سوی ناشر موافق هستم اما این تغییر نباید درباره کتاب‌های سال 1399 و 1400 اتفاق بیفتد بلکه باید کتاب‌های قبل از سال 1399 را تغییر دهیم، بیان کرد: در بودجه سال 1400 آموزشگاه‌ها و موسسات کنکوری از ردیف مالیات خارج شدند و به دنبال آن ناشران کمک درسی هم باید مالیات پرداخت کنند. این موضوع سال گذشته از سوی مجلس شواری اسلامی مطرح شده بود و امکان پیگیری نداشت اما امسال نامه‌نگاری‌هایی صورت گرفته تا جلوی این اتفاق زودتر گرفته شود و ناشران کمک درسی همچنان در لیست معافیت از پرداخت مالیات قرار بگیرند در غیر این صورت ممکن است در آینده علاوه بر ناشران کمک درسی، ناشران دانشگاهی و سایر ناشران نیز از لیست معافیت مالیاتی حذف می‌شوند.
 
او در خصوص برگزاری نشست‌های فرهنگی از سوی تشکل‌ها توضیح داد و گفت: تشکل‌ها در موضوعات و محورهایی که اشتراک دارند می‌توانند نشست‌های مشترکی برگزار کنند و در این زمینه باید فضایی تدارک ببینیم تا در زمان معین این نشست‌ها برگزار شود.
 

 
توزیع متوازن فرصت‌ها ما را به سمت عدالت می‌برد
امیرشهریار امینیان از دیگر مهمانان حاضر در این نشست عنوان کرد: خانه کتاب و ادبیات ایران شاخص‌های سالانه‌ای نسبت به میانگین قیمت‌گذاری کتاب دارد و می‌تواند از آنها برای قیمت‌گذاری کتاب در نمایشگاه مجازی کتاب تهران استفاده کند تا قیمت‌گذاری غیرمنصفانه نباشد. مردم در نمایشگاه مجازی کتاب نام‌ها و ناشران آشنا را جست‌وجو می‌کنند و این موضوع برای ناشران کوچک راهگشا نیست. این موضوع درخصوص کتاب‌های تخصصی هم صدق می‌کند. با وجود همه تمهیدات و تغییرات فنی و ساختاری که برای نمایشگاه مجازی کتاب تهران در نظر گرفته شده است، نمی‌توانیم بگوییم به سمت عدالت رفته‌ایم چرا که توزیع متوازن فرصت‌ها ما را به سمت عدالت می‌برد. ناشران کوچک برای فروش کتاب ابزارهای خاص خودشان را دارند و از مسابقه، پویش و... استفاده می‌کنند. بنابراین پیشنهاد می‌کنم در سامانه نمایشگاه مجازی کتاب تهران امکاناتی برای تبلیغ این گروه از ناشران فراهم شود تا به واسطه آن مخاطبان به این دسته از ناشران دسترسی پیدا کنند.
 
نمایشگاه مجازی کتاب تهران توام با منافع کتابفروشی‌ها ادامه پیدا کند
حسن قربانی نیز از دیگر میهمانان حاضر در این نشست به نمایندگی از اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران بیان کرد: نمایشگاه مجازی کتاب تهران با موفقیت برگزار شد و معتقدیم نمایشگاه باید ادامه پیدا کند اما توام با منافع کتابفروشی‌ها باشد. نمایشگاه‌های کتاب صرفا منوط به نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیست بلکه در طول سال نمایشگاه‌های کتاب مختلفی با تخفیف‌های بالا برگزار می‌شود. برگزاری این نمایشگاه‌ها در حالی است که کتابفروشی‌ها در طول سال ویترین دائم ناشران هستند. این نمایشگاه‌ها کتابفروشی‌ها را تا ورطه ورشکستگی پیش برده است. تخفیف‌های زیاد در این نمایشگاه هم موضوع مهم دیگری است که باید برای آنها چاره‌ای اندیشید.
 
او با اشاره به تغییر قیمت کتاب در نمایشگاه مجازی کتاب تهران مطرح کرد: درباره تغییر قیمت کتاب نباید وارد جزئیات شویم چرا که سلیقه‌ها متفاوت است. ویراستاری کتاب، حق تالیف، حق ترجمه، رنگی یا سیاه و سفید بودن کتاب و... از جمله فاکتورهای تغییر قیمت کتاب است. بنابراین نباید وارد بحث تغییر قیمت کتاب شد. تولید کتاب زمان‌بر و هزینه‌بر است به همین دلیل باید زمان برگزاری نمایشگاه زودتر اعلام شود تا ناشران کتاب‌ها را برای عرضه در نمایشگاه آماده کنند. همانطور که از اسم نمایشگاه مشخص است نمایش است اما به دلایلی بخش فروشگاهی هم دارد. در اولین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ناشران کتاب‌ها را با تخفیف 10درصدی عرضه می‌کردند اما در دوره‌های اخیر این موضوع کنترل شده نیست و ناشران تا 40 درصد هم تخفیف می‌دهند.
 
مهدی اسماعیلی‌راد نیز در پایان «دومین نشست معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تشکل‌ها و انجمن‌های حوزه نشر» گفت: ناشران صلاح دید خود را بهتر می‌دانند و به دنبال فروش کتاب هستند. بنابراین یک نوبت تغییر قیمت کتاب هم کافی است. همچنین از تشکیل کارگروهی برای بررسی تخصیص کاغذ استقبال می‌کنیم.
 
توجه به نمایشگاه‌های خارجی و شیوه حضور نشر ایران در این نمایشگاه‌ها و لزوم تمرکز و برنامه‌ریزی منسجم برای این نمایشگاه‌ها از دیگر مباحث مطرح شده در این نشست بود.