به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از اداره کل روابط‌عمومی و امور بین‌الملل کانون، پنجاه سال پیش درست در دی‌ماه سال 1350 ایده راه‌اندازی فعالیت‌های نمایشی در کانون که تنها شش سال از تاسیس آن می‌گذشت و مراکز و کتابخانه‌هایش هنوز بوی تازگی می‌داد به ذهن مسئولان وقت کانون خطور کرد و این ایده به تصویب رسید.
فراهم کردن مقدمات تاسیس یک مرکز تخصصی در کانون و حوزه تئاتر کودک چند ماهی به طول کشید و در زمانی که دان لافون آمریکایی به دعوت کانون پرورش فکری کودکان‌و‌نوجوانان برای تشکیل گروه حرفه‌ای تئاتر کودک‌و‌نوجوان به ایران آمد، «مرکز تولید تئاتر و تئاتر‌عروسکی» تاسیس شد.
این در حالی است که سابقه اجرای نمایش برای کودکان در ایران سابقه‌ای 103 ساله است و به سال 1307 هجری خورشیدی بازمی‌گردد که زنده‌یاد جبارباغچه‌بان نمایشی را در شهر مرند برای کودکان اجرا کرد.
سال‌ها بعد و پس از تاسیس کانون در سال 1344 و راه‌اندازی کتاب‌خانه‌ها و دو بخش انتشارات و سینمایی، ایده ایجاد مرکز تئاتر نیز به مرحله عمل رسید و این فعالیت‌ها از سال 1351 ابتدا در سالن اجتماعات مرکز شماره یک کانون تهران در پارک لاله آغاز شد و بخشی از این کتابخانه به تمرین و اجرای نمایش برای کودکان‌و‌نوجوانان اختصاص پیدا کرد تا اینکه در سال 1358 کتابخانه کانون تغییر کاربری داد و «مرکز تولید تئاتر و تئاتر‌عروسکی» تا به امروز در همان ساختمان به حیات خود ادامه می‌دهد.
در این میان دان لافون در همان سال‌ها از بین دانشجویان بازیگری دو دانشکده هنرهای دراماتیک و هنرهای زیبا، شش نفر را برای برداشتن اولین گام‌های تئاتر کودک‌و‌نوجوان در ایران انتخاب کرد.
این افراد که امروز از اساتید صاحب‌نام و صاحب‌سبک حوزه تئاتر کودک‌و‌نوجوان هستند «مرضیه برومند، سوسن فرخ‌نیا، بهرام شاه‌محمدلو، رضا بابک، علی‌رضا هدایی و اردوان مفید» بودند که در ابتدای تاسیس این مرکز به عنوان بازیگر در مرکز تولید تئاتر کانون پذیرفته شدند و ضمن آموزش زیر نظر دان لافون، به اجرای تئاتر برای کودکان پرداختند.
مرکز تولید تئاتر کانون یکی از جدیدترین برنامه‌های رو به توسعه کانون پرورش فکری کودکان‌و‌نوجوانان در سال 1350 بود که صرف غنی‌سازی فرهنگی و آموزشی نوجوانان ایرانی شد و در ابتدا در سه زمینه اصلی «تئاتر عروسکی»، «تئاتر کودکان» و «نمایش‌های خلاقه» فعالیت خود را آغاز کرد.
در ادامه مسیر، «اسکار باتک» استاد برجسته تئاتر‌عروسکی دانشگاه هنرهای دراماتیک به درخواست اردشیر کشاورزی، به کانون آمد و این حضور، منجر به شکل‌گیری گروه تئاتر‌عروسکی در مرکز تولید تئاتر شد.
در این میان اعضای فعال و با سابقه کانون نیز با نظر دان لافون به مرکز تولید تئاتر فراخوانده شدند تا به فعالیت تئاتر بپردازند.
از حدود 150 نفر نوجوان عضو کتابخانه‌های کانون تهران در نهایت 15 نفر آموزش دیده و نمایش‌های کودک در مرکز تولید تئاتر جان گرفت. از این اعضا می‌توان به عادل بزدوده، هنگامه مفید، مرتضی طاهری، حمید حمزه، مسلم قاسمی، حمیده فرمانی، مستانه علیزاده و... اشاره کرد که برخی از این افراد، امروز از صاحب‌نامان حوزه تئاتر کودک‌و‌نوجوان هستند.
نمایش‌های شاپرک خانوم، کوتی موتی، ترب، عقاب و روباه و خورشید خانوم آفتاب کن اولین نمایش‌های کودک بودند که به کارگردانی دان لافون و هنرمندی همان دانشجویان تربیت شده و اعضای دوره دیده در مراکز کانون اجرا شد.
اولین نمایش عروسکی مدرن برای کودکان نیز با عنوان «حادثه‌ای در شهر عروسک‌ها» در همان سال‌ها به کارگردانی باتک اجرا شد و باید گفت اولین گام‌های هنر نمایش عروسکی در ایران در کانون رقم خورد.
«شنل هزار قصه» دیگر نمایش عروسکی نیز با تلفیق هنرمندان حرفه‌ای و اعضای نوجوان به کارگردانی اردشیر کشاورزی به صحنه رفت.
بر همین اساس امروز بعد از گذشت نیم قرن بیش از صدها هنرمند تئاتر کودک‌و‌نوجوان در سالن‌های مرکز تولید تئاتر نمایش‌های خود را به صحنه بردند و صدها هزار نفر به تماشای آن‌ها نشستند.
طرح ها و پروژه‌های بسیاری از گذشته تا کنون در این مرکز پایه‌گذاری شد و هنرمندان با حمایت این مرکز، نه تنها در سالن، بلکه در مدارس، بیمارستان‌ها، مراکز بهزیستی، خیریه‌ها، خیابان‌ها و دورترین نقاط کشور کودکان و نوجوانان را میهمان نمایش‌های خود می‌کردند.
بخشی از این تحولات که برای اولین‌بار در سال‌های آغازین تاسیس مرکز تولید تئاتر برای تئاتر کودک ایران روی داده است عبارتند از: تولید تئاتر و تئاتر‌عروسکی حرفه‌ای برای کودکان‌و‌نوجوانان، ایجاد سالن اختصاصی برای نمایش کودک، آموزش نمایش خلاق در مراکز و کتابخانه‌های کانون، راه‌اندازی تریلی تئاتر سیار برای اجرای تئاتر در سراسر ایران، عضویت در اسیتژ و یونیما «مراکز بین‌المللی تئاتر‌عروسکی»، جشنواره تابستانی تئاتر کودکان، ایجاد کلاس‌های آموزشی نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی و طراحی صحنه برای نوجوانان بود که برخی از این برنامه‌ها دستخوش تغییراتی شد و طرح‌هایی از آن کاسته و به آن اضافه شد.
این مرکز در سال‌های پس از انقلاب اسلامی نیز با حضور برخی مدیران و هنرمندانی نام‌آشنا در این عرصه فعالیت‌های خود را حوزه نمایش‌های سالنی و سیار گسترش داد که حاصل آن طی این 50 سال، اجرای بیش از 300 عنوان نمایش زنده و عروسکی ویژه کودکان‌و‌نوجوانان و حمایت از هنرمندان نام آشنا، خوش سابقه و جوان این حوزه در قالب طرح‌های گوناگون بوده است تا بتوانند با تولید آثار با کیفیت، فرصت ارتباط با مخاطبانشان را در سالن‌های تخصصی این مجموعه به‌دست بیاورند.
اجرای طرح نسل نو (حمایت از دانشجویان برتر و استعدادهای جوان)، طرح تئاتر فراگیر، نمونه سازی (تولید آثار فاخر از سوی هنرمندان صاحب‌نام)، طرح حمایت از نمایشگران کانونی، طرح «کتاب، تئاتر، مدرسه»، طرح تئاتر کوچک، طرح تئاتر تریلی سیار و رونمایی از هفت تماشاخانه سیار و... از جمله این برنامه‌ها برای تولید تئاتر و حمایت از هنرمندان تئاتر بود.
مرکز تولید تئاتر و تئاتر‌عروسکی کانون پرورش فکری کودکان‌و‌نوجوانان در پارک لاله واقع در خیابان حجاب دارای دو سالن اجرا با نام‌های گلستان و بوستان است و دیگر سالن تخصصی برای اجرای تئاتر در سینما تئاتر کانون در خیابان خالد اسلامبولی، نبش خیابان سوم واقع شده است.
همچنین مرکز تولید تئاتر و تئاتر‌عروسکی کانون برای ارتقای سطح کیفی آثار نمایشی کارگاه‌های آموزشی کارگردانی، بازیگری در تئاتر کودک‌و‌نوجوان، عروسک‌سازی و عروسک‌گردانی، خلاقیت و خلق ایده در تئاتر، تئاتر فیزیکال و... را برای تقویت مهارت‌های مربیان مراکز کانون برگزار کرده است.
از این روی، مربیان آموزش دیده بهتر می‌توانند اعضای علاقه‌مند به هنرهای نمایشی را راهنمایی کنند. خروجی نهایی این کارگاه سبب می‌شود تا اعضای کانون با شناخت بیشتری به خلق آثار نمایشی بپردازند و در جشنواره‌های نمایشی حضور چشمگیر داشته باشند.
یکی دیگر از برنامه‌های حمایتی مرکز تولید تئاتر، در اختیار قرار دادن پلاتوی تمرین و استفاده از فضا و امکانات کارگاه عروسک و دکور، مشاوره اساتید و کارشناسان برای نمایشگران حوزه تئاتر کودک‌و‌نوجوان است.
مرکز تولید تئاتر و تئاتر‌عروسکی در نظر دارد در روزهای آینده با اجرای برنامه‌های ویژه‌ای به استقبال پنجاهمین سالگرد تاسیس خود برود؛ اما به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از شیوع بیماری کرونا برخی از برنامه‌ها و جشن‌های اصلی خود را در قدردانی از هنرمندان باسابقه به سال آینده موکول خواهد کرد.
شنبه ۱۸ دی ۱۴۰۰ - ۱۵:۰۷
نظر شما