به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در روزهایی که به دلیل شیوع کرونا، اغلب فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی با رکود مواجه شده است، با استقبال مخاطبان، کتاب «به اضافه مردم»؛ ده اصل اساسی در کار فرهنگی که حدود یک ماه و نیم پیش، توسط انتشارات «راه یار» منتشر شده بود، به چاپ سوم خود رسید.
این کتاب به استناد تجربیات ارزنده تاریخ انقلاب اسلامی، در ۱۰ فصل به بررسی ۱۰ قاعده اساسی در کار فرهنگی و تشکیلاتی پرداخته و در هر فصل، مثال‌هایی هم که از خاطرات و تجربه‌های عینی افراد جهت کاربردی شدن این قواعد آورده شده است. همچنین در بخش ضمیمه کتاب، ضمن آسیب‌شناسی نحوه اجرا و برگزاری یک برنامه فرهنگی، شیوۀ مواجهه با مسائل و چالش‌های موجود در فرآیندهای فکری و اجرایی برنامه‌های فرهنگی به عنوان تمرین درنظر گرفته شده است.
مردم‌محوری، مشارکت‌پذیری حداکثری، گروه‌محوری، هنرمحوری، عملیات‌محوری، کار اجتماعی به جای کار جمعی، فرصت‌محوری، مسجدمحوری، اولویت‌محوری و عدالت‌محوری، به ترتیب، عناوین فصول ۱۰گانه این کتاب هستند.
در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی گذشت. یک چله پُر فراز و نشیب را پشت سر گذاشتیم و حالا آماده‌ایم تا گام دوم را برداریم؛ بلندتر و امیدوارانه‌تر و پُر فروغ‌تر از چهل سال نخست. مسائل و دغدغه‌های پرشماری در گام جدید داریم، اما مسائل حوزه «فرهنگ» چیز دیگری است. تعارف که نداریم؛ پایه انقلاب اسلامی، فرهنگ بوده است. با تغییر در این زمینه بود که آن انقلاب بزرگ به ثمر نشست. بعد هم که لشکر شیاطین دست به کار شد تا پشت این انقلاب را به زمین بزند، فرهنگ برآمده از انقلاب اسلامی بود که اندیشه و عمل ما را شکست‌ناپذیر کرد. به یاد بیاورید دهه سخت شصت را. آن حجم از سختی و مضیقه، حتى به اندازه یکی دو ماه، کافی است تا ملتی را از پای درآورد. پس ما چرا شکست نخوردیم؟ چرا واندادیم؟ پاسخش روشن است؛ اگر لشگری از فرزندان خالص ملت، در خطوط رزم، سینه سپر کرده بودند و برای حفظ عزت اسلامی‌مان خون می‌دادند، در پشت جبهه‌ها نیز، لشگر عظیمی از همین مردم با ساماندهی هسته‌های فرهنگی، مشغول مقاومت بودند.
به یاد بیاوریم مساجد، مدارس و دانشگاه‌های آن دوره را. آن جوش‌وخروش و همت و اهتمام بود که نمی‌گذاشت شیرازه‌های جامعه از هم بپاشد. هر جا می‌رفتی نشانه‌ای از کاری فرهنگی را می‌دیدی که توسط خود مردم طراحی و اجرا می‌شود. گروه‌های سرود و تئاتر در مساجد و مدارس، نمایشگاه‌های عکس و طراحی و نقاشی و کاریکاتور، تشییع‌های پُرشکوه شهدا، گروه‌های مردمی پشتیبانی از جنگ و... . همه و همه زنجیره مقاومت فرهنگی را شکل داده بودند. آنها نه تنها در برابر شعبده‌های فکری و فرهنگی دشمن مقاومت می‌کردند، بلکه در موضع تهاجم به دشمن هم بودند!»
«مردمی بودن» یعنی چه؟
بر اساس این گزارش، در فصل نخستین کتاب که به اصل «مردم‌محوری» اختصاص دارد، نویسنده در تعریف «مردمی بودن» می‌نویسد: «تلقی عمومی ما از این مفهوم آن است که اگر گروهی از مردم، در برنامه‌های ما شرکت کنند و مخاطب ما شوند، همین یعنی مردمی بودن! در این صورت، مردم را «سیاهی‌لشگر»ی می‌بینیم که تنها به درد پُر کردن مجالس و سالن‌های ما می‌خورند!
اجازه بدهید جور دیگری هم به این مفهوم نگاه کنیم. وقتی از مردم حرف می‌زنیم، از عناصر آگاه، مسئول، فعال، صاحب حق انتخاب و مؤثری حرف می‌زنیم که اگر نباشند، اساساً هر طراحی و تدارکی در هر عرصه و ساحتی، پوچ و بی‌معنا و بی‌نتیجه است.
این را از کجا یاد گرفته‌ایم؟
از «جمهوری اسلامی»، بزرگ‌ترین تحول اجتماعی و سیاسی زمانه ما، وقتی قرار شد از آسمان به زمین بیاید و جامعه را مدیریت کند، چنین مدلی را برای خود برگزید؛ «جمهوری اسلامی؛ نه یک کلمه کم، نه یک کلمه زیاد». در دهه نخست انقلاب، اغلب عرصه‌های مدیریت کشور، چنین ویژگی ممتازی داشت و مردم، به معنای واقعی کلمه در اداره امور «نقش» داشتند. کار فرهنگی نیز همین‌گونه بود.»
کارهای خوب را کنار بگذارید
در فصل نهم کتاب نیز که به اصل «اولویت‌محوری» می‌پردازد، چنین می‌خوانیم: «سردار حاج قاسم سلیمانی توسط دولت تروریست آمریکا ترور شد. وقتی چنین شخصیتی ترور می‌شود، نباید از کنارش به‌سادگی گذشت. باید کارهای روزمره را کنار گذاشت و با تولید محصول و کار میدانی، این ترور را به گوش همه رساند و خباثت دولت آمریکا را فریاد زد. هر فعال فرهنگی با هر استعدادی، در کنار و گوشۀ شهر و روستایش باید دست‌به‌کار شود و هر کاری از دستش برمی‌آید انجام دهد. گروه‌های سرود بلافاصله باید شکل بگیرند و سرود تولید کنند و در معابر و مساجد بخوانند؛ گرافیست‌ها فوراً باید فضای رسانه‌ای را پر از پوسترهای سردار کنند؛ شعرا در کمترین زمان شعر بسرایند و محافل شعری برپا کنند؛ نیروهای میدانی با برپایی ایستگاه صلواتی در خیابان‌ها، شور اجتماعی ایجاد کنند و مردم را همراه سازند و...
این می‌شود اولویت‌محوری. وگرنه اگر چنین اتفاق بزرگی بیفتد و ما همچنان مشغول کارهای خوبِ روزمرۀ خود باشیم، دشمن هم می‌بیند که چنین جنایت بزرگی کرد و هیچ هزینه‌ای پرداخت نکرد!»
در بخش دیگری از همین بخش آمده است: «در محله ما، مسئله‌ای مانند طلاق وجود دارد و خانواده‌های زیادی درگیر این مسئله هستند. اما مسجد محله، بی‌توجه به این مسئله، کارهای روزمره و کلیشه‌ای خود را انجام می‌دهد. انگار نه انگار که در محله آنها کسانی دچار مشکل هستند. تبعات فرهنگی و اخلاقی طلاق را هم نمی‌بینند. این مسجد، اولویت‌شناس نیست. عوامل این مسجد، به جای وقت گذاشتن برای حل این مسئله، درگیر کارهای همیشگی و خوب هستند. کارهای خوبی که اگر یک روز دیرتر انجام شود، هیچ اتفاقی نمی‌افتد.»
«به اضافه مردم» که در ۱۴۴ صفحه، تیراژ ۲۵۰۰ نسخه و قیمت ۱۶۰۰۰ تومان توسط انتشارات «راه یار» راهی بازار نشر شده است. این کتاب باوجود رویکرد انتقادی خود، نگاهی رو به جلو و عدالت‌خواهانه دارد و با نگاه به راهکارها و پیشنهادهای ارائه شده در کتاب، می‌توان آن را جزو یکی از کتاب‌های کاربردی مهم برای عموم فعالان فرهنگی و مردمی عنوان کرد. علاقمندان جهت تهیه این کتاب، علاوه بر کتابفروشی‌ها می‌توانند از طریق سایت Ammaryar.ir نیز اقدام کنند.
لازم به ذکر است پیش از نیز کتاب‌های «برخیزید»؛ خاطرات شفاهی سیدحمید شاهنگیان، «آپاراتچی»؛ خاطرات شفاهی جلیل طائفی اسدی، «مربای گل محمدی»؛ خاطرات مربیان پرورشی دهه شصت و «متولد بهمن»؛ خاطرات شفاهی اسفندیار قره‌باغی به قلم روح‌الله رشیدی توسط انتشارات «راه یار» چاپ و عرضه شده است.
چهارشنبه ۲۲ مرداد ۱۳۹۹ - ۱۴:۲۳
نظر شما