این موضوع که در هفته‌های اخیر خبرساز شده، واکنش‌های زیادی را به همراه داشته است که جدیدترین آن به واکنش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص دارد. در این زمینه سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی روز پنجشنبه 27 تیر ماه با ارسال نامه‌ای به سیدجواد حسینی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش به فروش مستقیم کتابهای درسی مقاطع تحصیلی ششم به بالا در مدارس کشور و نگرانی و دغدغه در میان صنف کتابفروشان اشاره کرده است.
صالحی در این نامه با بیان اینکه این موضوع موجب اعتراض رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران شده است، آورده: «با توجه به اهمیت ترویج کتاب و کتابخوانی و ضرورت ایجاد ارتباط میان قشر جوان و نوجوان با عرصه کتاب، خواهشمند است دستور فرمایید در خصوص تصمیم یادشده بررسی بیشتری صورت گیرد، علاوه بر اینکه با توجه به شرایط اقتصادی این تصمیم به زیان صنف کتابفروشان خواهد بود.»
فروش کتاب در مدارس به صلاح صنعت نشر نیست
در این زمینه به‌سراغ محمد یراقچی؛ رئیس کارگروه کتابفروشان اتحادیه ناشران و کتابفروشان رفتیم تا نظر وی را در این زمینه جویا شویم. یراقچی در این زمینه می‌گوید: اتخاذ این تصمیم در این شرایط موجب می‌شود که کتابفروشان صدمه ببینند و بازار کار آن‌ها خراب شود؛ زیرا برخی از کتابفروشان از طریق کتابهای درسی می‌توانند کتابهای دیگر خود را هم بفروشند و در حرفه‌شان پابرجا بمانند.
.jpg)
محمد یراقچی
وی می‌افزاید: این تصمیم به هر دلیلی که گرفته شده، تبعات زیادی به همراه دارد و به نظر من صدمه‌ای جدی به کتابفروشان و دست‌اندرکاران این حوزه می‌زند که البته نباید از آن غافل بود.
یراقچی با اشاره به فروش کتاب درسی توسط کتابفروشان از گذشته تاکنون، توضیح می‌دهد: از قدیم رسم بر این بوده است که کتاب درسی مقاطع راهنمایی و دبیرستان در کتابفروشیها توزیع شود و از آنجایی که برنامه‌ریزی سختی نداشت یک کار مستمر و سالانه بود که انجام کار هم باری از روی دوش مدارس برمی‌داشت و هم به کتابفروشان کمک می‌کرد.
وی یادآور می‌شود: این موضوع موجب می‌شود که سفره کتابفروشان به مرور زمان کوچکتر شود و به نظر من فعلا در این شرایط اقتصادی کنونی که بازار نشرهم درگیر آن است هر گونه تغییری به ضرر فعالان این حوزه خواهد بود.
یراقچی با اشاره به دغدغه‌ها و مشکلات کتابفروشان، می‌گوید: اینکه در این شرایط مسائل دیگری هم به دغدغه‌های این صنف اضافه شود، انجام این کار را به صلاح کتابفروشان نمی‌بینم و امیدوارم تصمیمات به‌گونه‌ای باشد که کار دست‌اندرکاران این حوزه به ثبات برسد و بعد چاره‌اندیشی شود.
فروش کتاب وظیفه کتاب‌فروشی است نه مدرسه
رضا یکرنگیان، مدیر نشر خجسته و از فعالان قدیمی حوزه نشر نیز در سخنانی به ایبنا می‌گوید: به نظر من این اقدام عجیب است. هرکسی باید در کار خودش فعالیت کند، وزارت آموزش و پرورش نباید تجارت کند و کتاب درسی بفروشد. مدارس نیز نباید کتاب بفروشند زیرا این کار وظیفه کتاب‌فروشی است.
وی ادامه می‌دهد: اگر مدارس کتاب بفروشند مثل این است که یک کتابفروش در داخل مغازه‌اش مدرسه راه‌اندازی کند. از قدیم رسم بر این بوده که کتاب‌ها بعد از چاپ به کتابفروشیها داده می‌شدند و کتاب‌فروش‌ها هم که اغلب در فصل تابستان بیکار هستند به امید فروش کتاب درسی کرکره مغازه خود را بالا می‌کشیدند.
یکرنگیان با بیان اینکه فروش کتاب درسی اهمیت زیادی برای کتابفروشان و آشنایی خانواده‌ها و بچه‌ها با کتاب‌فروشی دارد، می‌گوید: زمانی که خانواده‌ها برای خرید کتاب درسی به کتاب‌فروشی بروند، گاهی در کنار کتاب درسی کتابهای دیگری هم خریداری می‌کنند و این موضوع در توسعه و رونق کار کتابفروشان تاثیر به‌سزایی داشت.
وی با بیان اینکه همه نباید تاجر باشند، یادآور می‌شود: به نظر من اخذ چنین تصمیم‌هایی کار درستی نیست و این روند باید اصلاح شود زیرا این موضوع حریم خصوصی کتابفروشان است. چرا باید در حریم خصوصی کتابفروشان قدم گذاشت؟ وظیفه مدارس تربیت و پرورش دانش‌آموز است نه کتاب‌فروشی و باید این موضوع پذیرفته شود.
از تضعیف کتابفروشان جلوگیری کنید
به دنبال تصمیم وزارت و آموزش برای فروش مستقیم کتاب درسی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با وزارت‌خانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش همچنین اتاق اصناف تهران و سازمان صنعت، معدن و تجارت مکاتباتی انجام داد تا اعلام کند که این اقدام موجب تضعیف کتابفروشان می‌شود.
در این زمینه هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به تازگی نامه‌ای به رئیس‌جمهوری ارسال و بار دیگر تبعات این مساله را به دکتر حسن روحانی اعلام کرد.
در متن این نامه آمده است:
«ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
جناب آقای حجت الاسلام والمسلمین دکترحسن روحانی
با سلام و احترام
پیرو اعلان سامانه فروش و توزیع مواد آموزشی وزارت آموزش و پرورش، آن وزارتخانه اقدام به فروش کتب درسی (غیر از دوره ابتدایی) به شکل متمرکز از طریق سایت مربوط و تحویل در مدارس کرده است.
چنانکه مستحضرید چندین دهه است که فروش و توزیع کتب درسی مدارس کشور بر عهده صنف کتابفروش بوده است و مراجعه دانش‌آموزان به همراه والدین به کتابفروشی‌های اقصی نقاط کشور، ضمن رونق بخشی به این کسب و کار فرهنگی، موجب اقدامی در ترویج و توسعه کتاب و کتابخوانی می‌شده است.
تصمیم اخیر وزارت آموزش و پرورش برای عدم عرضه کتابهای درسی در کتابفروشیها علاوه بر اینکه آسیبی جدی به کسب و کار تخصصی کتابفروشان است، در تناقص آشکار با اصل 44 قانون اساسی و قوانین نظام صنفی جمهوری اسلامی ایران است؛ مراتب در ضیافت ماه مبارک رمضان هم حضوراً خدمتتان عرض شد و دستور پیگیری فرمودید. از این رو ضمن تقدیم تصویر مکاتباتی که پیش از این در این خصوص با وزیران محترم آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد اسلامی، اتاق اصناف تهران و از آن طریق با رئیس سازمان صمت صورت گرفته موجب امتنان خواهد بود نظر به اهمیت موضوع دستورات لازم در مورد جلوگیری از توزیع و فروش مستقیم کتابهای درسی توسط وزارت آموزش و پرورش را مبذول فرمایید.»
اکنون باید منتظر ماند و دید به دنبال نامه‌نگاری‌هایی که طی این مدت انجام شده است آیا وزارت آموزش و پرورش در تصمیم‌گیری خود تجدیدنظر خواهد کرد یا اینکه بر سر حرف خود باقی می‌ماند و تبعات آن موجب موجب تضعیف کتابفروشان به مرور زمان خواهد شد.
نظر شما