در ابتدای نسشت سلطانی درباره تاریخچه کد بین‌المللی شابک گفت: دهه شصت میلادی با توجه به اینکه میزان انتشار کتاب‌ها در سطح دنیا روبه افزایش بود کدی به نام (اس بی ان) ایجاد شد. این کد نشان داد که می‌تواند جایگزین اطلاعات کتاب‌شتاختی باشد و به طبع آن پردازش اطلاعات به راحتی انجام شود.
وی افزود: پس از موفقیت این کد مجموعه‌ای از ناشران، کتابداران و کتابفروشان به بررسی این کد پرداختند و پس از این بررسی آن تبدیل به کد بین‌المللی شد. سپس نام کد جدیدی که در سطح بین‌المللی کابرد پیدا کرد «آی اس بی ان» یا همان شابک نام گرفت. این کد در سازمان ایزو هم مورد تایید شد
سلطانی ادامه داد: در همین سال‌ها سازمانی در آلمان تحت عنوان سازمان جهانی شابک ایجاد شد که مسئولیت مدیریت و توسعه این کد را برعهده گرفت. بعد از استفاده این کد در کشور های اروپایی و موفقیت آن در سیستم‌های توزیع کتاب، در سایر کشورهای دیگر هم استفاده این کد شروع شد. در حال حاضر شابک در هر کشور نماینده دارد تا بتواند آن را بسط و گسترش دهد.
وی با اشاره به نماینده شابک در ایران گفت: در ایران هم خانه کتاب نماینده رسمی کد شابک (آی اس بی ان) است. در سال 1372 معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد کشور در ایران تصمیم گرفت که نمایندگی آن را در ایران ایجاد کند و در سال 1373 ایران به صورت رسمی عضویت سازمان بین المللی شابک درآمد و کد 964 که کد ملی ایران است اختصاص داده شد.
این کارشناس امور شابک خاطرنشان کرد: در آن سال‌ها دولت استفاده کردن از شماره شابک و فیپا را برای ناشران الزامی کرد. به واسطه این الزام استفاده از شابک(آی اس بی ان) گسترش پیدا کرد. در حال حاضر نزدیک به 14 الی 15 هزار کد شابک مورد استفاده قرار گرفته است.
سلطانی درباره مزایای شابک گفت: اگر شابک یا همان (آی اس بی ان) نبود کتابفروشان در ایران عملا نمی‌توانستند به فروش کتاب بپردازند، همچنین اطلاع‌رسانی نمایشگاه مختل بود و یا طرح‌های فصلی خانه کتاب را هم نمی‌توانستیم اجرا کنیم.
وی افزود: کتاب‌ها با شابک در هر جای دنیا قابل شناسایی است و در تمام کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شابک از ده رقم تشکیل شده است. که هر سه رقم با یک خط تیره جدا شده است.
سلطانی با اشاره به ورود کتاب‌های دیجیتالی و صوتی در صنعت نشر کشور گفت: با ورود کتاب‌های الکترونیکی و کتاب‌های صوتی و چند رسانه‌ای‌های آموزشی کد شابک به همه آن‌ها تعلق گرفت. شابک(آی اس بی ان) از سال 2007 از ده رقم به سیزده رقم تغییر یافت و تبدیل به استاندارد جهانی شد.
وی خاطرنشان کرد: تمام شابک‌ها با 978 شروع می‌شود که نشانگر کتاب است شناسه‌های بعدی به محدوده‌های جغرافیایی و زبانی اختصاص پبدا می‌کند. سه کد از سازمان جهانی شابک به ایران اختصاص دارد.
سلطانی درباره مدیریت شابک در سطح بین‌المللی و داخلی گفت: شابک دارای سه سطح مدیریت است اولین سطح همان سازمان جهانی شابک است که وظیفه دارد نمایندگانی را در کشورهای دیگر داشته باشد تا با استفاده از آن‌ها این استاندارد را توسعه و بسط دهد این سازمان وظیفه آموزش و برگزاری کارگاه‌هایی را برای این کشورها بر عهده دارد.
سلطانی گفت: در سطح دوم مدیریت شابک نمایندگان کشورهای مختلف هستند که در هر کشوری یک موسسه وجود دارد تحت عنوان موسسه شابک که در ایران خانه کتاب وظیفه این امر را دارد. سطح سوم مدیریت درواقع ناشران هستند که اطلاعات دقیق کتاب‌ها درج شود.
به گفته سلطانی ناشران در این سیستم نقش پر اهمیتی دارند چراکه اولین گام را در سیستم شابک ناشران برمی‌دارند.
وی درباره سیستم ارئه شابک در ایران گفت: در ابتدا به صورت سنتی بوده است که در طول سال‌ها تغییر یافته است و در حال حاضر به صورت اینترنتی انجام می‌شود.
مدیر امور شابک در خانه کتاب خبر از راه‌اندازی سایت اینترنتی جدی برای امور شابک ناشران خبر داد و گفت: امسال در حال راه‌اندازی یک سایت جدید هستیم تا کنترل بهتری در فرآیند صدور شابک داشته باشیم، با توجه به تعداد فراوان ناشر در ایران تصمیم بر آن شد تا شماره شابک به صورت گروهی در اختیار ناشران قرار نگیرد و هر ناشر به صورت اینترنتی پس از وارد کردن اطلاعاتشان به صورت کامل، بدون فوت وقت در همان لحظه و آنلاین کد شابک خود را دریافت کنند.
به گفته سلطانی این روش هم در سیستم‌های رایانه‌ای قابل دریافت است و هم در سیتم‌های اندروید می‌توان دریافت کرد.نکته قابل توجه اینجاست که با این روش اطلاعات کامل از کتاب‌ها از سوی ناشران دریافت می‌شود و در آینده می توانیم آمار دهیم و تفکیک کتاب‌ها به خوبی مشخص می‌شود.
نظر شما