ابراهیم گلستان داستان نویس و فیلمساز پیشکسوت و تاثیرگذار ایرانی در 26 مهر ماه 1301 در شیراز به دنیا آمد. امروز گلستان 95ساله شد.
شاید جواب این سوالها را بتوان در آثار او گرفت. کمتر کتابخوانی هست که «آذر ماه، آخر پاییز»، «شکار سایه»، «جوی و دیوار و تشنه» و «مدومه»،«خروس» و «اسرار گنج دره جنی» را خوانده باشد و نثر و شیوه روایت او را عجیب و غریب ندانسته باشد. با اینکه گلستان را بیشتر به خاطر فیلمهایش میشناسند اما قطعا او در حوزه داستان نویسی هم حرفی برای گفتن دارد. گلستان به واسطه ترجمههایی که انجام داده بود با ادبیات مدرن زمان خود آشنا بود و همین سبب تاثیرگذاری در شیوه نگارش او هم شد. نگارشی به سبک مدرن که با زندگی ایرانی تلفیق شده بود و نثری جذاب و جدید برای خواننده ایرانی به ارمغان میآورد.
نوشتههای جذاب و جنجالی گلستان به داستانهای او ختم نمیشود. حتا وقتی یکی از نامههای گلستان به هرکدام از آدمهایی که در آن دوران در استودیو گلستان رفتوآمد داشتند یا به هر نحوی به او مرتبط بودند، منتشر میشود به زودی در صدر اخبار و مباحث روشنفکری قرار میگیرد.
اوایل امسال مجموعه «نامه به سیمین» منتشر شد. نامههایی که عباس میلانی آنها را منتشر کرده است و در مقدمه آن نوشته است:
چند سال پیش، در دیداری با ابراهیم گلستان، سخن از آفت سادهانگاران پرمدعای گاه بیپروایی به میان آمد که نیم قرنی بر ذهن و زبان نسلی از ایرانیان نفوذ زیانبار داشتهاند. از فردید و شریعتی و طبری سخن به میان آمد و طبعا پس از چندی، بحث به آل احمد هم کشید...آن شب پرسشم را تازه تمام کرده بودم که او از جا برخاست، به طرف یکی از میزهای کارش رفت و از کشویی، که امروز میدانم پر از دستنویسهای چاپنشده آثارش است، متنی بیرون کشید و به دستم داد. به تواضع گفت: «بعضی از این حرفها را اینجا نوشتهام.»
این نامهها نامههایی است که گلستان به سیمین دانشور و در جواب او نوشته است. علاوه بر اینها کتابهایی هم در در قالب گفتو گو با گلستان منتشر شده است. پرویز جاهد و حسن فیاد از کسانی هستند که گفتو گوهایی با گلستان انجام دادهاند و آنها را در قالب کتاب منتشر کردهاند و این کتابها هم بلافاصلاه پس از انتشار در مرکز توجه جامعه روشنفکر قرار گرفتند.
همانطور که اشاره شد، گلستان در ترجمه هم در روزگار خودش تاثیرگذار بوده است. «کشتی شکسته ها»، «زندگی خوش و کوتاه فرانسیس مکومبر» نوشته ارنست همینگوی، «هاکلبری فین» نوشته مارک تواین و نمایش نامه «دون ژوان در جهنم» نوشته جورج برنارد شاور از جمله آثار به ترجمه ابراهیم گلستان هستند.
منتقدان همواره بر تاثیرگذاری ابراهیم گلستان در مقام یک فیلم ساز مولف در روند سینمای نوین ایران تاکید میکنند. او صاحب استودیو گلستان جنجالیترین استودیوی فیلمسازی ایران بوده است که فیلمهایی چون
«خشت و آینه» و «اسرار گنج دره جنی» که دو فیلم داستانی و ماندگار او در تاریخ سینمای ایران هستند از آن بیرون آمدند . «از قطره تا دریا»، «چشم اندازها (اتش، آب و گرما، ...»، «موج و مرجان و خارا»، «تپه های مارلیک»، «گنجینه های گوهر»، «خراب آباد» و «خرمن و بذر» هم از جمله مستندهای گلستان است.
گلستان علاوه بر شخصیت روشنفکری و هنرمند خود به دلیل ارتباط با فروغ فرخزاد هم همیشه در مرکز توجه بوده است. ارتباطی که سالها گلستان آن را تکذیب میکرد اما در نهایت با انتشار نامههایی که فروغ برای او نوشته بود عملا این ارتباط را تایید کرد که البته جنجاها و حرف و حدیثهای زیادی هم درباره آن شد.
به هر روی ابراهیم گلستان، امروز در آستانه 96 سالگی قرار دارد. سالهاست جلای وطن گفته و در کشوری بیگانه در خانه ای که بیشتر شبیه کاخ میدانندش زندگی میکند و هر از گاهی حرفی میزند و جنجالی به پا میکند. گلستان شاید یکی از جنجالیترین هنرمندان تاریخ ایران باشد، معمولا همه حسی دوگانه به او دارند اما به هرحال ابراهیم گلستان کسی است که با بزرگترین هنرمندان معاصر هم دوره و همنشین بوده است، حافظهای استثنایی دارد و با وجود سن بالا همچنان میتواند حرفهایی در حوزه ادبیات و سینما داشته باشد.
نظر شما