به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین اختتامیه یازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر شامگاه چهارشنبه (18 اسفندماه) و با حضور سیدرضا امیری صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مسئولان ادبی، مسئولان استانی و اهالی شعر و ادبی در سالن نور مشهد مقدس برگزار شد.
برگزاری اختتامیه در مشهد ابتکار قابل ستایشی است
سیدسعید سرابی، مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی که نخستین سخنران این نشست بود، ضمن عرض خیرمقدم به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مهمانان جشنواره اظهار کرد: تشکر می‌کنم از سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان که به صحبت‌های وزیر اندیشمند فرهنگ توجه ویژه‌ای داشتند چراکه وزیر فرهنگ با توجه به انتخاب مشهدبه عنوان پایتخت جهان اسلام تاکید داشتند که برنامه‌ها بین المللی با مشهد مرتبط شود و این دو عزیز در این کار پیش قدم شدند.
وی ادامه داد: خوشحالم که در این خطه شاعرخیز دور هم جمع شده‌ایم. سرزمینی که شاعران بزرگی مانند فردوسی، عطار و اخوان ثالث را داشته است و به نظرم برگزاری مراسم اختتامیه در این شهر ابتکار قابل ستایشی بود. در این مراسم از همه عزیزان به‌خصوص از افتخار ما خراسانی‌ها یعنی محمدکاظم کاظمی نیز تشکر می‌کنم که زحمت برگزاری این مراسم را کشیدند.
شعر انقلاب با قدرت به مسیرش ادامه می‌دهد
جواد محقق معاون شعر بنیاد شعر و ادبیات ایرانیان نیز در صحبت‌هایی کوتاه گفت: سی و چند سال پیش در جمع‌های کوچک و بزرگ، همنشین شاعرانی بودم که بعدها هر کدامشان از سرآمدان ادبیات انقلاب شدند. کسانی که بخش قابل توجهی از هویت شعری انقلاب را رقم زدند. قصیر امین‌پور، سیدحسن حسینی، سلمان هراتی و نصرالله مردانی از آن جمع بودند.
وی ادامه داد: در آن سال‌ها در جلساتی پرشور، درباره همه چیزهایی که به نوعی به این رستاخیز عظیم مردمی مربوط می‌شد، حرف می‌زدیم و درباره آنها فکر می‌کردیم اما هرگز فکر نمی‌کردم که در سال‌هایی نه چندان دیر و دور، بعضی از آنها را در میان خود نبینم. دوستان در سوانح و حوادث مختلف چشم برماندگان بستند و رخت به‌سرای جاوید کشیدند.
معاون شعر بنیاد شعر و ادبیات ایرانیان با اشاره به احمد عزیزی اظهار کرد: در این روزها هم یکی دیگر از آن شاعران، پس از 10 سال سکوت، از میان ما رفت. آنها رفتند اما شعر انقلاب باقی ماند، بالید و نیرومندتر از پیش به راه خود ادامه می‌دهد.
وی افزود: امروز جای آن عزیزان را جوانانی گرفته‌اند که اگر چه امام(ره)، انقلاب و دفاع مقدس را ندیده‌اند اما با همان شور، علاقه و انگیزه به تبیین آرمان‌های آن همت می‌گمارند و حتی گاه بسیار پخته‌تر وسخته‌تر از نسل ما به تولید ادبیات ایمانی و آرمانی می‌پردازند و به هویت شعر ایران رنگی دیگر می‌زنند.
محقق در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: نبودن آن دوستان در این محفل بی اندوه نیست اما این غم با امیدی شیرین همراه است، امیدی که شما هستید.
تقدیم یازدهمین جشنواره شعر فجر به احمد عزیزی
مهدی قزلی دیگر سخنران این نشست نیز عنوان: قبل از هر چیز، یازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر را به نمایندگی از هیات علمی، داوران، همکاران در معاونت فرهنگی و بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و شاعران و ادیبان هفت کشور منطقه به روح شاعر انقلاب و مقاومت، مرحوم احمد عزیزی تقدیم می‌کنم.
وی ادامه داد: خدای بزرگ را سپاس می‌گویم که در برابر کسانی سخن می‌گویم که همواره شعرهای‌شان را می‌شنیدم؛ آن شعرها، خلوت من و همه کسانی را که زبان فارسی می‌دانند، ساخته است. خوشحالم دبیر اجرایی جشنواره‌ای بوده‌ام که در آن فخر ترانگیزان شعر فارسی یعنی م.موید، محمدجعفر یاحقی، فاطمه راکعی، اسماعیل امینی،مصطفی رحماندوست، جواد محقق و قلب تپنده شعر افغانستان در ایران، محمدکاظم کاظمی در آن هیات علمی بوده‌اند.
درگذشت احمد عزیزی کام همه را تلخ کرد
دبیر اجرایی جشنواره شعر فجر اظهار کرد: امروز کلمات گزیده و درخشان، همراه با اهل شعر اینجا جمع شده‌اند تا غزل همزبانی سروده شود؛ به همین دلیل خوشحالم که در جمع شما حضور دارم.
در ادامه برنامه محمدکاظم کاظمی بیانه هیات علمی جشنواره که ترکیبی از شعر و نثر بود را به شرح زیر قرائت کرد:
«منتظران بهار، بوی شکفتن رسید
مژده به گل‌ها برید، یار به گلشن رسید
با عرض سلام به همه حاضران محترم، برایم مایه مباهات است که در جشنواره‌ای که با دهۀ فجر انقلاب اسلامی پیوند دارد در خدمت عزیزان بوده‌ام. اما،
بهار، نامۀ یاران رفته می‌آرد
گُلی که وا کند آغوش، در برش گیرید
درست در آستانه برگزاری اختتامیه این جشنواره، خبر درگذشت شاعر بزرگ معاصر، احمد عزیزی کام همه را تلخ کرد. یاد این یارِ رفته را گرامی می‌داریم. به قول خود او،
مرگ چیزی پیش پا افتاده نیست
زندگی آنقدرها هم ساده نیست
زندگانی دفتر صد‌برگ ماست
صفحه های آخر ما، مرگ ماست
درباره یازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، باید پیش از همه نگاه وسیع وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولان بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان را قدر نهم، که به تبع آن، جشنواره شعر فجر از مرزهای جمهوری اسلامی ایران گذشته و در حال فراگیری همه قلمرو زبان فارسی است. در این مسیر، برای بار اول، کشور افغانستان در قسمت رقابتی جشنواره حضور دارد.
ما شاخه‌های توأم سیبیم و دور نیست
باری دگر شکوفه بیاریم توأمان
با هم رها کنیم دو تا سیب سرخ را
در حوض‌های کاشی گلدار باستان
بر نقشه‌های کهنه، خطی تازه می‌کشیم
از کوچه‌های قونیه تا دشت خاوران
پس از تشکیل هیئت علمی جشنواره با حکم وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، در نشست‌های این هیئت، داوران بخش‌های اصلی «شعر بزرگسال»، «شعر کودک و نوجوان» و «دربارۀ شعر»، و بخش ویژه افغانستان با پیشنهاد و تصویب هیئت علمی انتخاب شدند. ملاک انتخاب داوران، از جانبی ذوق سلیم و شناخت آنان از جریان‌های شعر امروز بود و از جانبی انصاف و اعتدال در انتخاب. در عین حال کوشیدیم که تنوع سلایق، گرایش‌های فکری و تعلق به جریان‌های گوناگون ادبی را هم در نظر بگیریم.
آْنگاه طبق روال جشنواره، آثار جمع‌آوری شده -که کتاب‌های منتشرشده درسال 1394 بود ـ در اختیار داوران نهاد شد. گفتنی است که در بخش ویژه افغانستان، آثار ده سال اخیر شعر این کشور که در ایران و افغانستان منتشر شده بود در داوری گنجانده شد، تا کتاب‌هایی که در سال‌های پیش هم پدید آمده بود، از چشم دور نماند.
اما به قول بیدل
انتخاب جزء و کل در عالم اسباب نیست
هیچ نتوان کرد از خورشیدِ تابان انتخاب
تعدّد کتاب‌های شعر، به ویژه آثار شاعران جوانی که شعرشان به طرزی ستودنی رشد کرده بود، این انتخاب را دشوار می‌کرد و هم از این روی، شاید تفاوت سطح بسیاری میان آثار انتخاب شده و باقی آثار، موجود نباشد.
نه بر صحرا نظر دارم، نه در گلزار می‌گردم
بهار فرصت رنگم، به گرد یار می‌گردم
تو حرفی نذر لب کن، تا دلی خالی کنم من هم
که بر خود همچو کوه از بی‌صدایی بار می‌گردم
بهار، فرصتی برای گفتگوست، برای همصدایی به جای بی‌صدایی. ما باید پژواک صدای همدیگر باشیم. در این جشنواره چنان که قاعده هم بر این بوده است، همه کتاب‌های سال 1394 که با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده بود، بدون هیچ مرزبندی و یا ارجحیت محتوایی به داوری گذاشته شد. از این جهت تنوع صوری و محتوایی و حتی گرایش‌های فکری و سیاسی در آثار محسوس بود. این تنوع را از نظر سن و سال و سابقۀ شعری شاعران هم می‌شد حس کرد، هرچند به گفتۀ ایرج قنبری،
بهار آمد و شمشادها جوان شدند
پرندگان مهاجر ترانه‌خوان شده‌اند
صنوبران جوان روی شانه‌های زمین
دوباره چتر گشودند و سایه‌بان شده‌اند
واقعیت این است که قدرت شعر جوان فارسی همچنان محسوس است و چنان که در نتایج هم خواهید دید، غلبه با شعر دهه‌های اخیر است. این را، هم در شعر ایران می‌شد دید، هم در شعر افغانستان، به ویژه آثار منتشرشده در داخل این کشور.
اما به قول قیصر امین‌پور،
در این چمن که ز گل‌های برگزیده پر است
برای چیدن گل، انتخاب لازم نیست
ما کوشیدیم که در داوری‌ها، امانت‌داری و انصاف رعایت شود. به عنوان دبیر علمی جشنواره که از آغاز تا پایان بر مراحل داوری نظارت داشته‌ام، می‌توانم گفت که تنها ملاک انتخاب، تشخیص هیئت داوران بود و نه هیچ عامل تأثیرگذار دیگر.
اما به عنوان وداعیهدبیر علمی امسال این جشنواره
این خرّمی خوش است که سنجاق می‌شود
بر سررسید کهنۀ من، برگی از بهار
تا شعر تازه‌ای بنویسم بر آن ورق
از ما، همین دو بیت بماند به یادگار
سپاسگزار همه مدیران و عوامل اجرایی جشنواره هستم که شرایط یک داوری آزاد و بدون حاشیه را فراهم کردند. امیدوارم که توانسته باشم اسباب رضایت جامعه شعری فارسی‌زبان را از مسئولیتی که داشتم، فراهم آورم.
با بیدل شروع کردم و با بیدل ختم می‌کنم:
گهی با صبح پیچیدم، گهی با گل جنون کردم
به چاک صد گریبان خویش را از خود برون کردم
نسیم هرزه‌تاز من عرق آورد و شبنم شد
در این خجلت‌سرا کاری که می‌باید کنون کردم
بهار آمد تو هم ای زاهد بی‌درد تزویری
چمن گل، شیشه قلقل، یار مستی، من جنون کردم»
در ادامه این مراسم ناصر فیض، سید ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، عبدالجبار کاکایی، فاطمه راکعی، محمدکاظم کاظمی و زکریا اخلاقی گواهینامه درجه یک هنری خود را از سیدرضا صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کردند.
سید ابوالقاسم حسینی(ژرفا) در سخنانی کوتاه بعد از دریافت نشان درجه یک هنری از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: بدون توجه به ملاحضات سیاسی از همه هم‌لباسان درخواست می‌کنم که نگاه‌شان را به فرهنگ، شعر، ادب، هنر و به‌خصوص موسیقی شریف تغییر دهند.
همچنین در برنامه‌ای ویژه، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه رامین عرب‌نژاد از افغانستان، احمد شهریار از پاکستان، گلناز طاهریان از تاجیکستان، ناجی توکمات از ترکیه، آنا برزینا از روسیه، مریم العطار از عراق و مهدی باقرخان از هندوستان به شعرخوانی پرداختند.
یازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر شامگاه چهارشنبه (18 اسفندماه) در مشهد مقدس به کار خود پایان داد.
پنجشنبه ۱۹ اسفند ۱۳۹۵ - ۰۸:۴۹
نظر شما