اعظم کیان افراز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره رویکردهای انتشارات افراز در حوزه ترجمه عنوان کرد: انتشارات افراز در بخش‌های رمان، داستان، شعر و ادبیات نمایشی که هر کدام دارای دبیری مجزا است، ترجمه آثار خارجی را نیز در دستور کار خود دارد که معمولاً آثار ترجمه شده، از آثار انتخابی خود ما و یا آثار پذیرش شده از سوی مترجمان بوده که در هر دو صورت، کیفیت مهمترین عامل در انتخاب اثر بوده است.

وی افزود: ما در انتخاب و پذیرش آثار به رنکینگ جهانی و رده‌بندی آثار در سایت‌های معتبر حوزه کتاب مانند آمازون و همچنین نظرات کاربران روی کتاب‌ها توجه داریم و همچنین آثار نامزد و یا برگزیده دریافت جایزه‌های معتبر بین‌المللی در حوزه کتاب نیز از آثار مورد توجه ما در حوزه ترجمه بوده‌اند. اما همان‌طور که گفتم کیفیت اثر و انطباق آن با وضعیت جامعه ما مهمتر از برگزیده شدن در جوایز معتبر دنیا است.

مدیر انتشارات افراز ترجمه آثار از زبان اصلی به فارسی را یکی از تأکیدات خود در حوزه ترجمه عنوان کرد و گفت: البته ممکن است آثار معدودی در انتشارات افراز از زبان دوم منتشر شده باشد که تعداد آن‌ها به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد، ولی ترجمه از زبان اصلی به زبان فارسی از نکات مورد تأکید ما بوده است. بر این اساس در عین این‌که به استفاده از مترجمان و ویراستاران با سابقه و شناخته شده اهمیت می‌دهیم، به همکاری و فرصت دادن به مترجمان جوان و تازه‌کار هم توجه داریم. معمولاً آثار ارائه شده از سوی این مترجمان به همراه فرم اطلاعات آن، در گروه‌های کارشناسی انتشارات افراز، به لحاظ محتوایی و انطباق با شرایط جامعه مورد بررسی قرار می‌گیرد.

کیان افراز ادامه داد: همچنین تأکید داریم آثاری را ترجمه کنیم که پیش از این در ایران به فارسی ترجمه نشده باشد. بر این اساس قبل از انتخاب اثر، حتما این موضوع را بررسی می‌کنیم تا حتی اثر موردنظر در دست ترجمه ناشر دیگری نباشد. البته با تمام این تمهیدات مانند کتاب «نماد گمشده» دان براون، گاهی پیش می‌آید که یک اثر به‌صورت همزمان نزد چهار یا پنج ناشر ترجمه و در عرض یک هفته منتشر می‌شود.

این فعال حوزه صنعت نشر به لزوم راه‌اندازی یک بانک اطلاعاتی جامع برای جلوگیری از کارهای موازی ناشران، تأکید کرد و گفت: ایجاد این بانک اطلاعاتی سراسری به مترجم و ناشر این امکان را می‌دهد تا ناشران اطلاعات کتاب‌های در دست ترجمه خود را در آن وارد کنند تا ناشران و مترجمان بتوانند پیش از انتخاب و ترجمه یک اثر، از عدم ترجمه آن اطمینان حاصل کنند. به این صورت از انجام ترجمه‌های موازی و انتشار آن‌ها جلوگیری خواهد شد.

مدیر انتشارات افراز با انتقاد از ترجمه موازی یک اثر از سوی ناشران مختلف گفت: در شرایطی که سرانه مطالعه و میزان تیراژ کتاب‌ها از وضعیت بد صنعت نشر کشور خبر می‌دهد، انجام ترجمه‌های موازی به‌جز آسیب رساندن به بدنه این صنعت، کار دیگری نمی‌کند. متأسفانه در طول سال‌ها فعالیت خود بارها با این موضوع برخورد کرده‌ایم که حتی ناشران شناخته شده، آثار انتشاریافته در نشر افراز را با مترجم دیگری ترجمه و مجددا وارد بازار می‌کنند.

وی ترجمه آثار نویسندگان کمتر شناخته شده در ایران را از اولویت‌های انتشارات افراز عنوان کرد و افزود: ما در همه حوزه‌های دارای ترجمه، مانند نمایشنامه، رمان، داستان کوتاه و شعر، انتشار آثاری از نویسندگان معروفی که در ایران کمتر شناخته شده‌اند را در اولویت قرار دادیم و بر این اساسا بسیاری از نویسندگان شناخته شده امروز مانند بختیارعلی، کورت توخفسکی، آن تایلر، ویلیام ترور، نوری الجراح، الیاس حوری و بسیاری دیگر، از طریق انتشارات افراز در کشور معرفی شدند. حتی ما دو اثر «خیابان بوتیک‌های خاموش» و «محله گمشده» را از پاتریک مودیانو، پیش از دریافت جایزه نوبل ترجمه و منتشر کردیم.

مدیر انتشارات افراز در ادامه با اشاره به راه‌اندازی مجموعه‌ای با عنوان «ادبیات کشورهای همسایه» در سال 1386، یادآور شد: ما از معدود ناشرانی هستیم که در حوزه ترجمه تنها به ادبیات غرب توجه نداشتیم، بلکه با راه‌اندازی این مجموعه نویسندگان بسیاری از مناطق کردستان، ترکیه، افغانستان، ارمنستان، کشورهای عرب‌زبان و به‌طور کلی منطقه خاورمیانه را به جامعه ایران معرفی و آثار ایشان را در اختیار علاقه‌مندان قرار دادیم که امروز علاقه‌مندان و مخاطبان بسیاری در ایران پیدا کرده‌اند.

کیان افراز در ادامه درباره قوانین ترجمه در کشور گفت: خوشبختانه امروز به واسطه پیشرفت تکنولوژی و در دسترس بودن انواع و اقسام اطلاعات، آگاهی مردم نسبت به مسائل مختلف افزایش پیدا کرده و دیگر در عصر ماهواره، سرعت انتقال اطلاعات و متن‌های مختلف، موضوع ممیزی دیگر موضوعیتی ندارد، به‌ویژه که وقتی مخاطب یک متن ترجمه شده را می‌خواند، می‌داند برخی کلمات آمده در کتاب مانند نوشیدنی، متعلق به فرهنگ کشور مبدأ است و آگاهی خواننده در این موضوع را نباید نادیده گرفت.

این فعال صنعت نشر با اشاره به تغییر شرایط و قوانین موجود در انتشار برخی متون عنوان کرد: همان‌گونه که امروز در کتاب‌ها، نشریات و خبرگزاری‌ها مباحث بسیاری مطرح می‌شود که سال‌های گذشته امکان صحبت کردن درباره آن وجود نداشت، باید با آینده‌نگری و دید بازتری به این موضوع پرداخت و امیدواریم تصمیم‌گیرندگان با درنظر گرفتن شرایط روز جامعه، به بهبود اوضاع صنعت نشر کمک کنند.

وی افزود: طبیعتا آثار تألیفی در کشور ما همواره مورد بررسی دقیق ممیزان هستند، اما حساسیت آثار ترجمه‌ای نباید به اندازه آثار تألیفی باشد. ما حدود 5 تا 10 اثر ترجمه شده از سوی انتشارات افراز، از سال 1388 به همین دلایل در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مانده و مجوز انتشار دریافت نکرده است. آثاری از موراکامی گرفته تا نویسندگانی که برای اولین‌بار آثارشان در ایران ترجمه می‌شد.

مدیر انتشارات افراز تأکید کرد: به‌نظر با توجه به پیشرفت‌های عصر جدید در سرعت دسترسی به اطلاعات، شورای عالی انقلاب فرهنگی، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادهایی که در این امر دخیل هستند، یک بازنگری جدی به موضوع ترجمه قوانین و ضوابط ترجمه در کشور داشته باشند تا از این طریق بتوان اعتماد از دست‌رفته مخاطبان کتاب را بازگرداند.

کیان افراز این تغییر نگرش را نیازمند اعتماد به ناشران و نگرش آن‌ها در انتخاب آثار متناسب با فرهنگ و نیازهای جامعه دانست و گفت: مجموع این اقدامات در جهت جلب اعتماد افراد کتابخوان و بهبود اوضاع صنعت نشر خواهد بود.