به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، جمعی از مولفان، استادان و پژوهشگران حوزه تاریخ در نامه‌ای به محمد نبیل العربی، دبیر کل محترم اتحادیه عرب فاجعه منا را محکوم و خواهان پیگیری مجدانه این مسأله و پیگیری اتخاذ راه‎کارهای درست برای تجدید نظر درنحوه  مدیریت حج و احقاق حقوق و حفظ کرامت حجاج بیت الله الحرام و خانواده‎های آنها شدند. در متن این نامه آمده است:

بسم­ الله الرحمن الرحیم
«قُلْ صَدَقَ اللّهُ فَاتَّبِعُواْ مِلَّهَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ* إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّهَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ*  فِيهِ آيَاتٌ بَيِّـنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ».{آل عمران/ 27 – 25}.
 
جناب آقای محمد نبیل العربی
 دبیر کل محترم اتحادیه عرب 
 
سلام و درود برادران و خواهران دینی خود را از ایران پذیرا باشید.
سپاس و ستایش شایسته آن خالق بی‎همتایی است که بیت المعور کبریایی او نشان عظمت و مسجد ملائکه قرار گرفته و بیت الله الحرام ایشان مسجد و حریم امن بشر خاکی شد آن‎گاه که قواعد بیت الله به دست ابراهیم و اسماعیل استوار شد فریصه حج را به واسطه اب الانبیاء خلیل الرحمن برای نشان دادن آرمان بررگ اسلام در اتصال به حبل‎المتین وحدت بخش الهی بر رهروان آیین حنیف امری واجب قرار داد و حرمتی بزرگ نهاد تا در سایه کرامت و عظمت خداوند تبارک و تعالی مسلمانان احساس امنیت و کرامت کنند. حفظ حرمت این حریم ربانی امری بس عظیم است  واز زمان ابراهیم خلیل تا روزگار اسلام حتی در عهد جاهلیت بر اساس حرمت میهمانان این مکان مقدس استوار بوده و پیامبر ما که درود خدا برایشان باد پس از فتح مکه مخالفان کینه‎جوی خویش را به حرمت این خانه بخشید و حرمتی برای این بیت پدید آورد که نه تنها حجاج  بلکه پرندگان، حیوانات و گیاهان در این محیط آسایش داشته باشند و براین اساس فرمانروایان و حکام حرمین شریفین در مکه و مدینه همواره وظیفه داشته‎اند که به‌خاطر این حرمت مقدس و دستورات الهی نگهبان آسایش زوار بیت الله الحرام باشند. بنابر دستور الهی و سنت انبیاء این دو شهر مقدس حامیان و خادمان ضیوف‎الرحمن بوده‎اند و افتخارخویش را در خادمی این دو مکان مقدس و حضور میهمانان و انجام فرائض واجب در حرمین شریفین داشته‎اند. لذا کسانی که مدیریت این اماکن مقدس را به عهده دارند بایستی از وقوع هرگونه نا امنی و خشونتی که این حریم و کرامت انسان‎های مهاجر به‌سوی آن‎را نقض کند جلوگیری کنند.

در روز دهم ماه ذی‌الحجه در منا  فاجعه انسانی اتفاق افتاد که دست‎اندرکاران امر با مدیریت نادرست و آشفته‎ای که انجام دادند جان هزاران انسان پاک و مؤمن و مخلص خدا را قربانی کردند و با بی‎تفاوتی و بی‎حرمتی کرامت و شرافت آن‎ها را نیز پس از وقوع حادثه بر باد دادند و چهره‎ای زشت و ناپسند از برگزاری مراسم مقدس حج برای جهانیان به نمایش گداشتند که از هر نظر موجب شرمساری  و ناتوانی مسلمانان در انظار جهانیان شد. با توجه به حوادث سال‎های گذشته این فاجعه قابل پیش­‌بینی بود و مسئولین سعودی باید با عبرت‎گیری از گذشته، برنامه‌­ریزی صحیحی صورت می­‌دادند تا از وقوع چنین مصیبتی پیشگیری یا حداقل از شمار قربانیان آن بکاهند. با کمال تأسف باید گفت که مسئولین سعودی در این فاجعه کارنامه سیاهی از خود بر جای گذاشتند که هرگز از حافظه تاریخ حذف نخواهد شد که از جمله آن‏ها می‎توان به این موارد اشاره نمود: عدم دلجویی و عذرخواهی بر کاهش آلام آسیب‎دیدگان، مدیریت غلط در کاهش تبعات حادثه، برخورد نادرست با هیأت‎ها و نمایندگان کاروان‎ها و دول آسیب‎دیده، بی‎تفاوتی و خونسردی و بالاتر از آن عدم صداقت و دروغ‎گویی در ارائه آمار و اطلاعات درست، اقدام به جمع‎آوری دوربین‎های حفاظتی منا و مراسم حج  و حتی کنترل وسایل ارتباطی زوار با ورود به حریم شخصی آن‎ها از طریق ضبط و توقیف تلفن‎های همراه برای پاک کردن سرنخ‌های این حادثه نمونه‎هایی از این اقدامات نادرست  است.

باید اذعان کرد مدیریت این مراسم بزرگ و ایجاد امنیت و آرامش که زحمت آن را دولت سعودی به‌خاطر افتخار حاکمیت بر این اماکن مقدس بدوش می‎کشند کار ساده‌ای نیست و ما از بابت انجام هر گونه خدمات صادقانه‌ای که در این راه انجام می‎گیرد سپاسگزاریم اما نقض حرمت زوار و شرافت انسانی و بی‎تفاوتی و عصبیت‎ورزی غلط به جای پیگیری و جدیت در دفع تبعات حادثه برخلاف موازین اسلامی، انسانی و اخلاقی و برخلاف کنوانسیون‎های بین‌المللی است. چنین برخوردی در حق برادران مسلمان و ضیوف الرحمن امری نیست که مجامع بین‌المللی و علی‌الخصوص دبیرکل جامعه عرب از کنار آن بگذرد. ما اطمینان داریم که آن برادر خوب و با ایمان از وقوع چنین فاجعه‎ای و مدیریت غلط آن و برخوردهای نادرست با حجاج و پیکرهای آنان ناخرسند هستند و از همین‎رو از جناب‎عالی به عنوان دبیر کل اتحادیه عرب درخواست می­‌نماییم که همه تلاش خود را در برای پیگیری حقوق انسانی و قانونی حجاج به کار گیرید چرا که هرگونه کوتاهی در پیگیری این موضوع در آتش زیر خاکستر خواهد دمید و فضایی از آشفتگی و درگیری و برادرکشی و کینه­‌ورزی در سرتاسر عالم اسلامی ایجاد خواهد کرد که جز به سود دشمنان این امت نخواهد بود. از این‎رو ما به عنوان جامعه مورخان و اندیشمند تاریخِ جهان اسلام و ایران خواهان پیگیری جناب‎عالی به عنوان دبیر کل اتحادیه عرب در حل و فصل مجدانه این مسأله و پیگیری اتخاذ راه‎کارهای درست برای تجدید نظر درنحوه  مدیریت حج و احقاق حقوق و حفظ کرامت حجاج بیت‌الله الحرام و خانواده‎های آنان هستیم. در پایان علاوه بر پیگیری دل‎سوزانه جناب‎عالی نمی‎توانیم خاطر آن برادر گرامی را به دردها و رنج‎های مردم مسلمان کشورهای سوریه، عراق، یمن و بحرین معطوف نسازیم لذا خواهان مداخله آن برادر محترم و ظرفیت آن اتحادیه در خاتمه دادن به بحران انسان‎کشی و خشونت‎ورزی در سرزمین‎های اسلامی میان برادان مسلمان از طریق گفت‌وگوی صحیح و به دور از خشونت بر اساس اصول اسلامی  و حقوق و آزادی‎های انسانی و الهی هستیم.

النصر من‌الله   
جامعه مورخان و محققان ایران
صادق آل ابراهیم، زهرا احمدپور، محمدامیر احمدزاده، فاطمه احمدوند، مهری احمدی، ابوالفضل اسکندر فاروجی، حبیب‎الله اسماعیلی، علی‎رضا اشتری، احمد لعبت‎فرد، رضوان افخمی، خدیجه اصغری، ابراهیم اصلانی ملایری، رضوان افخمی، محسن الویری، مهدی امانی، چنگیز امیری، فاطمه امیری پیری، فاطمه انگوپا، مهدی ایرانی، ابراهیم بابایی، حسن بشارتی، حمید بصیرت‎منش، مرضیه بیگی‎زاده، روح‎الله بهرامی، منصوره پروینی، معصومعلی پنجه، قدریه تاجبخش، زهرا ترکی، پروین ترکمنی آذر، فائزه توکلی، یعقوب توکلی، حمید ثنایی، فاطمه جان‎ احمدی، فریدون جعفری، افراسیاب جمالی، مجید حاجی بابایی، ابوالفضل حسن‎آبادی، مصطفی حسینی، نجمه حسینی،نادر خبازی، یوسف خرمی، هوشنگ خسروبیگی، هنگامه خسروی، صباح خسروی‎زاده، حمیدرضا خورشیدی، نرگس خورشیدی، سجاد دادفر، علی داستانی، سعیده داوری، فاطمه دولتیاری، نیره دلیر، سید محمدرحیم ربانی‎زاده، الهام رجایی، الهام رضایی، مهشید رضایی، روح‎الله رنجبر شیرازی، زهیر زمانیان، مریم سبحانیان، نرگس سعیدی، مجتبی سلطانی احمدی، مریم سلطانی احمدی، روح‎الله سلگی، مراد سلیمانی زمانه، زهره سیف، فاطمه سیف‎اللهی، فرامرز شعاع حسینی، فرهاد سهامی، افسانه صادقی، زهره صفری، محمود طاهراحمدی، سعید عابدپور، ناهید عابدی، مهدی عبادی،امیر عبداللهی، جواد عربانی، مصطفی عربانی‎نژاد، امین عزیزی، امیر عظیمی، علی ‎اکبر عنایتی، سیده سوسن فخرایی، مهناز فرامرزی، یونس فرهمند، زینب فضلی، امیر فضلی اصانلو، مریم قاسمی، مریم قانونی، یونس قربانی‎فر، ابوالفضل قیامی، صدیقه کاشانی، علی کامرانی مقدم، سمانه کرمیان، فریده کریمی، مصطفی گوهری فخرآباد، محمد لطفی، احمدرضا متولی، علی‎رضا محمدی،معصومه مساح، علیرضا ملایی توانی، سهیلا معصومی، مجتبی مقدسی، محمدمهدی موسی خان، توران منصوری، محمدعلی منفرد، زهرا نور مشرق،غلامحسن نوعی، رحیم نیکبخت، سکینه وحدتی، ماهرخ ابراهیم‎پور، زهرا وطنی، محمد وزین.