به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «ایران در زمان رهبری امام خمینی(ره) بخش دوم 1357-1368)» به کوشش دکتر علی اکبر ولایتی به سرویراستاری هومن عباسپور و ویراستار علمی دکتر سجاد راعی گلوجه به بررسی رویدادهای مهم کشور از پیروزی انقلاب اسلامی تا رحلت امام راحل می‌پردازد.
شکل‌دهی به حیات معاصر ایرانیان
در پشت جلد کتاب در معرفی این اثر آمده است: «مجموعه تاریخ کهن و معاصر ایران زمین نگاهی است هدفمند به تاریخ ایران که با بهره‌گیری از منابع فراوان و معتبر و گاه جدید و شیوه‌ها و روش‌های ثابت شده، با راه‌نمایی و همکاری جمعی از پژوهشگران و تاریخ‌دانان فرهیخته فراهم آمده است. در این کتاب نگارنده در پی آن است که مهمترین تحولات تاریخی را در شکل‌دهی به حیات معاصر ایرانیان بررسی کند.»
در مقدمه کتاب نویسنده با اشاره به بیان رویدادهای مهم با تکیه بر اسناد آورده است: «جلد کنونی این مجموعه محدوده تاریخی عصر رهبری امام خمینی(ره) را از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 تا رحلت حضرت امام خمینی(ره) در 14 خرداد 1368 دربرمی‌گیرد. اگر بخواهیم تاریخ این دوره را به تفصیل به نگارش درآوریم، صدها جلد می‌طلبد، اما کوشیده‌ایم مهمترین تحولات این دوره را به صورت مستند بررسی کنیم.» ص 25
نهضت اسلامی ایران و استفاده از واژه «انقلاب»
فصل نخست «دولت‌های دهه اول انقلاب اسلامی» نام دارد و شامل مطالبی مانند «شورای انقلاب»، «کارنامه شورای انقلاب»، «دولت موقت»، «دولت موقت شورای انقلاب»، «ریاست جمهوری بنی‌صدر و نخست‌وزیری شهیدرجایی»، «ریاست جمهوری شهیدرجایی و نخست‌وزیری شهیدباهنر»، «دولت موقت آیت‌الله مهدوی کنی»، «دوره اول ریاست جمهوری ایت‌الله خامنه‌ای و نخست‌وزیری میرحسین موسوی» است.
در این فصل درباره حضور بنیان‌گذار انقلاب در یک کشور اروپایی می‌خوانیم: «مهاجرت امام خمینی از عراق به فرانسه نقطه عطفی در نهضت اسلامی مردم ایران بود. از آن پس، به برکت فضای مساعد برای فعالیت‌های سیاسی و تبلیغاتی و امکان بهره‌گیری از وسایل ارتباط جمعی و برقراری ارتباط آسان و گسترده با مبارزان و شبکه مبارزه در داخل و خارج از ایران، از همه مهم‌تر انسجام تشکیلاتی و تصمیم‌گیری مبارزه، نهضت اسلامی ایران وارد مرحله جدیدی شد و رفته رفته از واژه «انقلاب» استفاده شد.» ص 33
وصیتنامه امام (ره) مبنای سیاست خارجی ایران
عنوان فصل دوم «تحولات سیاست و روابط خارجی» است و دربرگیرنده این عنوان‌هاست: «اصول و اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، «سیاست خارجی دولت‌ها از پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان دولت میرحسین موسوی» و «روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران ریاست جمهوری آیت الله خامنه‌ای و نخست‌وزیری میرحسین موسوی».
در بخشی از کتاب درباره نقطه تمایز سیاست خارجی جمهوری اسلامی با سایر دولت‌های تشکیل شده در ایران می‌خوانیم: «سیاست خارجی ایران، طی چند قرن گذشته، متاثر از دو عامل حفظ تمامیت ارضی کشور و تامین استقلال آن بوده است، اما با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی عامل ایدئولوژی هم به آن دو مورد افزوده شد که هم‌طراز و حتی در مواقعی برتر از عوامل یاد شده بوده و نقش اساسی در تعیین و سمت گیری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ایفا کرده است.» ص 245
در همین فصل با اشاره به استناد سیاستمداران در سیاست خارجی کشور به وصیتنامه امام (ره) آمده است: «یکی از پرسش‌هایی که درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مطرح است؛ مثلا، بسیاری از تصمیم‌های امام در زمان حیات یا متن وصیتنامه ایشان منبعی از نظریات ایشان است.» ص 268
مهمترین پیامد وقوع انقلاب در یک نظام سیاسی
«تحولات اقتصادی» در فصل سوم مورد تشریح قرار گرفته و از موضوع‌هایی همچون «گذار اقتصاد ایران از نظام شاهنشاهی به نظام جمهوری اسلامی»، «برنامه‌ها و سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها»، «تحولات اقتصادی»، «سیاست زمین»، «اقتصاد جنگ»، «تجارت خارجی» و «شاخص‌های اقتصادی» تشکیل شده است.
پیروزی انقلاب اسلامی و گسترده شدن آن در امور کشور باعث تحولات بسیاری شد که عرصه اقتصادی کشور نیز شامل این تحولات شد، ولایتی درباره چگونگی تاثیر انقلاب اسلامی در بعد اقتصادی کشور می‌نویسد: «مهمترین پیامد وقوع انقلاب، در یک نظام سیاسی، دگرگونی ساختاری در سطوح سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و به تبع آن دگرگونی در اولویت‌ها، سیاست‌ها و خط مشی‌هاست. طبعا این قاعده کلی در مورد انقلاب اسلامی نیز، که دارای ماهیتی کاملا عقیدتی، اسلامی و شیعی بود، به طور اولی، عملی شد و همه ساختارهای کشور دستخوش تغییرات و تحولاتی عمیق و گسترده شد.» ص 359
زبان فارسی؛ شاخصه اصلی هویت فرهنگی ملت ایران
فصل چهارم «تحولات فرهنگی» نام دارد که در آن مطالبی مانند «گذر فرهنگ از نظام شاهنشاهی به نظام جمهوری اسلامی»، «انقلاب فرهنگی»، «جایگاه فرهنگ در برنامه‌ها و عملکرد دولت‌ها»، «ادبیات»، «نهادهای فرهنگی انقلاب اسلامی»، «مطبوعات» و «هنر و سینما» مورد بررسی قرار گرفته است.
نویسنده درباره وضعیت زبان فارسی پس از انقلاب می‌نویسد: «انقلاب اسلامی ادبیات را نیز مانند دیگر عرصه‌های فرهنگی و هنری متحول کرد. آیت‌الله خامنه‌ای زبان فارسی را زبان ملی و مهمترین و اصلی‌ترین شاخصه هویت فرهنگی ملت ایران معرفی می‌کند که هر چه بر ذهنیت، مذهب و سنن تاریخ حاکم باشد، در زبان ملی تجسم و تبلور می‌یابد.» ص 501
در همین قسمت کتاب درباره اهمیت فرهنگ در انقلاب اسلامی می‌خوانیم: «به جرات می‌توان گفت که برجسته‌ترین خصیصه انقلاب اسلامی، که آن را از دیگر انقلاب‌ها متمایز می‌کند، بعد فرهنگی آن است. شاید دیگر ابعاد و اوضاع انقلاب بتوان با دیگر انقلاب‌ها مقایسه کرد، اما از نقطه نظر فرهنگی این امر ناممکن است. تاکید امام خمینی(ره) بر مساله فرهنگ، از همان نخستین روزهای آغاز نهضت اسلامی، بیانگر این امر است.» ص 678
زمینه‌های تاریخی اختلافات ایران و عراق
در فصل پنجم «جنگ تحمیلی عراق با جمهوری اسلامی ایران» موضوع اصلی است و بخش‌های تشکیل دهنده آن عبارتند از «زمینه‌های تاریخی اختلافات ایران و عراق و تهمیدات عراق برای آغاز جنگ»، «از آغاز رسمی و سراسری جنگ تا آزادی خرمشهر(31شهریور 1359- 3خرداد 1361)»، «از آزادی خرمشهر تا پذیرش قطع‌نامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد» و «از پذیرش آتش بس از سوی ایران تا پذیرش قرارداد 1975 از سوی عراق(مرداد1367-مرداد1369)».
نویسنده با واکاوی درباره اشتراک‌های میان دو ملت ایران و عراق قبل از جنگ تحمیلی آورده است: «در هر جنگی عوامل پیچیده سیاسی، اقتصادی، تاریخی و فرهنگی، راهبردی نقش و تاثیر دارند. جنگ عراق با ایران نیز برخی از این عوامل را دارا بوده است. دو کشور ایران و عراق، با ویژگی‌های فرهنگی و نظامی خاص خود، مدت‌های مدید در کشمکش و جدال بوده‌اند و از زمان پیدایش به صورت دو کشور جدید بر سر مرزهاشان و دسترسی به خلیج‌فارس اختلاف و جنگ تبلیغاتی و حتی درگیری‌های نظامی زیادی داشته‌اند.» ص 538
کتاب «ایران در زمان رهبری امام خمینی(ره) بخش دوم 1357-1368)» تالیف علی اکبر ولایتی در 681 صفحه، شمارگان یک هزار نسخه و به بهای چهل‌هزار تومان از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر شده است.
پنجشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۴ - ۰۸:۰۰
نظر شما