به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «تاریخچه پارلمان‌های دنیا» عصر امروز، (جمعه 25 اردیبهشت 94) با حضور علی ططری، مدیر پژوهش کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و مجید تفرشی، استاد دانشگاه لندن در سالن گفت‌وگوی بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

در ابتدا علی ططری، با اشاره به موضوع نشست با عنوان «تاریخچه پارلمان‌های دنیا» گفت: این پروژه برای نخستین بار در ایران تعریف شده است و می‌خواهد تاریخچه پارلمان‌های معتبر دنیا را بررسی کند. سال آینده (1395) یکصد و دهمین سالگرد تاسیس پارلمان را در ایران جشن می‌گیریم. در آسیا بعد از روسیه، سومین کشوری هستیم که صاحب پارلمان شدیم. اما آگاهی سیاستمداران و مردم ما از کارکرد پارلمان بسیار اندک است. بسیاری از قوانین مصوب پیش یا پس از انقلاب اسلامی بیشترین اصلاحات را داشته‌اند. همچنین با بسیاری از شبه قوانین روبه‌رو هستیم.

مدیر پژوهش کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ادامه داد: از سال 1392 که دانشجوی دکتری بودم، بر موضوع مجلس مشروطه کار کردم و پس از آن پروژه «تاریخچه پارلمان‌های دنیا» تعریف شد. تاریخچه پارلمان در دنیا و کار کرد آن و نیز مشکلات کنونی پارلمان‌ در کشور از مباحثی است که در این پروژه بررسی می‌شود.

ططری با بیان این که پارلمان 32 کشور دنیا را در این‌باره بررسی کرده‌ایم، گفت: ویژگی‌هایی چون بیشترین تاثیر پارلمان بر آن جامعه، پیشرو بودن پارلمان‌ها و میزان پراکندگی پارلمان‌های دنیا را در این باره در نظر گرفتیم اما با مشکل کمبود منابع مواجه بودیم. بنابراین، با پارلمان‌های دنیا مکاتبه کردیم و برخی منابع را این گونه به دست آوردیم. برخی منابع را هم از کشور‌های خارجی خریداری کردیم و برای شناسایی و یافتن منابع دیگر، از ایرانیان ساکن در دیگر کشور‌ها کمک گرفتیم.

رونمایی 10 جلد «تاریخچه پارلمان‌های دنیا»
مدیر پژوهش کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در این پروژه به زمان تاسیس پارلمان‌ها، ویژگی‌های قانون اساسی کشور‌ها مصوبات در حوزه زنان، سن رای دهندگان، هویت ساختمان پارلمان‌های دنیا بررسی شد. در این میان، ضعف‌های پارلمان‌های کشور ما از هر لحاظ مشخص شد. برای این پروژه تحقیقاتی از 60 مترجم در حوزه‌های جامعه‌شناسی، حقوق و تاریخ بهره گرفتیم. ترجمه به عنوان فاز نخست، 95 درصد پیشرفت داشت. مرحله ویرایش در حوزه تالیف و ترجمه با 50 درصد و متون آماده شده با 10 درصد پیشرفت همراه بود.‌ این متن‌های آماده شده در قالب 10 مجلد با عنوان «تاریخچه پارلمان‌های دنیا» تا پایان امسال منتشر و در سالگرد دهمین سال مجلس شورای اسلامی که خرداد سال 1395 خواهد بود، رونمایی می‌شود.

وی سپس از مجید تفرشی درباره دیدگاهش نسبت به انجام این پروژه و ضرورت انجام آن پرسید. تفرشی، توضیح داد: با وجود تبلیغ‌هایی که کتابخانه مجلس شورای اسلامی انجام می‌دهد، مردم از تحولات پارلمان در ایران مطلع نیستند. نه‌تنها افکار عمومی، بلکه حتی تحصیل‌کنندگان ما هم مطلع نیستند که هشت روز پیش انتخابات مجلس بریتانیا بود.

این استاد دانشگاه لندن، ادامه داد: بسیاری از مردم ما، اطلاعات اندک یا نادرستی از پارلمان‌های دنیا دارند. این ناآگاهی سبب می‌شود که تحلیل و برداشت‌های نادرستی از روابط بین‌الملل داشته باشیم. در 80 سال گذشته نظام های پارلمانی در دنیا درجا نزدند و با اوج و فرود‌هایی همراه بودند. ساز و کار پارلمان‌های دنیا به دو دلیل روال تاریخی و نیاز‌های تدریجی متحول شده‌اند.

وی در پاسخ به این سوال ططری که تاریخچه پارلمان در دنیا چگونه ترجمه می‌شود؟ گفت: ترجمه این تاریخچه در کشور ما بسیار ضروری است. اگر می‌خواهیم حقوق کامل مردم را از طریق نمایندگان به آن‌ها بدهیم و تعاملات مردم  و مجلس را بسنجیم و اگر می‌خواهیم بدانیم که باید چه توقعی از مجلس داشته باشیم، ناگزیر به آگاهی از تجربه دیگر کشور‌ها هستیم.

چرا 20 سال دیر شروع کردیم؟
تفرشی با اشاره به موقعیت ممتاز ایران نسبت به دیگر کشورهای منطقه در کارآمدی پارلمان، افزود: بسیاری از کشورهای منطقه پارلمان‌های مشورتی، تقلبی یا نمایشی دارند. البته باید بگویم که پارلمان ترکیه قدری پیش‌رو‌تر از ماست. انتقادم به این پروژه فقط این است که چرا این کار 20 سال پیش انجام نشد. کاری که شما (ططری) آغاز کردید، با متدلوژی دقیق و بدون درنظر گرفتن سوگیری‌های سیاسی است.

در ادامه، ططری به دلایل شکل‌گیری پارلمان در دنیا پرداخت و گفت: اساسا پالمان با هدف محدودتر کردن قدرت مطلقه حکومت به وجود آمد و بعد‌ها وارد بودجه‌ریزی و امر نظارت شد.

تفرشی با بیان این‌که نمایندگان پارلمان‌ها در برخی کشور‌ها به دلیل نداشتن تحولات عمیق، کمتر وارد مباحث سیاسی می‌شوند، افزود: در مجلس بریتانیا ریاست مجلس شأن و جایگاهی مانند ایران ندارد. در بریتانیا جایگاهی به نام سخنگوی مجلس داریم.‌ یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید در این پروژه انجام شود، بررسی پارلمان اتحادیه اروپا است. همچنین باید پارلمان‌های محلی بررسی شود. این شناخت از پارلمان‌هاست که باعث می‌شود دولت روحانی برخلاف دولت قبلی، قوانین را برای عبور از تحریم‌ها دور نزند و با روش‌هایی به مجلس‌های سِنا فشار بیاورد.

استانی‌شدن انتخابات، به ضرر شفافیت
وی با اعلام مخالفت خود با طرح استانی کردن انتخابات مجلس، گفت:‌ این نوع انتخابات به سود پارلمان نیست. هرچه انتخابات مجلس منطقه‌ای‌تر باشد، از شفافیت بیشتری برخوردار خواهد بود.‌ اگر بتوانیم مجلس را به سمت شفافیت بیشتر ببریم، می‌توانیم از فساد در دولت جلوگیری کنیم.

سپس ططری درباره ویژگی‌های کتاب «تاریخچه پارلمان‌های دنیا» توضیح داد: این کتاب به صورت دایره‌المعارف تنظیم شده است. همچنین تیترهایی برای هر کشور انتخاب شده است و در هر مدخل هر پارلمان مواردی چون نام رسمی پایتخت، جمعیت آن کشور، درصد نمایندگان، حداقل سن رای‌دهندگان و تعداد مجلس‌های برگزار شده آورده شده است. برخی کشور‌ها از ساختار مجلس دو مرحله‌ای برخوردارند.

ططری سپس از تفرشی پرسید: آیا کاری که درباره «تاریخچه پارلمان‌های دنیا» انجام می‌دهیم کافی است، آیا قرینه این پژوهش در دنیا وجود دارد؟ مردم چگونه باید از این پژوهش آگاه شوند؟ و چگونه باید معلومات عمومی مردم را در این‌باره افزایش داد؟

تفرشی در پاسخ به این سوال‌ها گفت: پژوهش «تاریخچه پارلمان‌های دنیا» تازه گام آغازین است. عرضه این کار بازخورد بسیاری خواهد داشت. در کنار تمام نقاط قوت، نقاط ضعفی هم حتما خواهد داشت. ممکن است بخشی از کار هم سوال‌برانگیز باشد که باید با انجام تک‌نگاری‌هایی این نقاط ابهام برطرف شود.

وی ادامه داد: در پارلمان‌های دنیا پژوهش نقش عمده‌ای دارد. کارگاه‌های آموزش برای مردم برگزار می‌کنند. نمایندگانی که به مجلس می‌آیند دو گروه هستند. نخست افراد باسابقه و دیگر افرادی که نخستین‌بار ورود پیدا می‌کنند. نمایندگان تازه‌ورود، توجه بسیاری به تاریخچه پارلمان‌های دنیا دارند. پژوهش بخشی از وظایف خدمات‌دهی کتابخانه‌های پارلمان‌های دنیاست.