به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از اداره‌كل روابط عمومي و اطلاع‌رساني سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، پروفسور اومبرتو شراتو، متولد نوامبر سال 1928 در شهر رم بود که در سال 1952 و در سن 24 سالگی، موفق به اخذ دکترای باستان‌شناسی از دانشگاه رم شد و به عنوان دستیار استاد به صورت داوطلبانه به مدت 5 سال در همان دانشگاه مشغول به تدريس شد.
وي در حفاریهای باستان‌شناسی که در داخل ایتالیا انجام می‌شد شرکت فعال داشت و در سایت‌های مختلف باستان‌شناسی در استان‌های مختلف ایتالیا فعالیت كرد. سپس در سال 1954 در یکی از مأموریتهای باستان‌شناسی ایتالیا در منطقه آناتولی شرکت كرد و از همانجا با حوزه شرق‌شناسی آشنا شد و تا آخر عمر خود در این حوزه به فعالیت پرداخت.
در سال 1957 با تاریخ ایران قبل و بعد از اسلام آشنا و به شدت به آن علاقمند شد و در همان سال باستان‌شناسی و تاریخ هنر ایران قبل و بعد از اسلام را برای ادامه تحقیقات و فعالیت‌های خود انتخاب كرد و در این حوزه، فعالیت مستمر و پر بار خویش را با انستیتوی ایتالیایی برای خاورمیانه و دور با مدیریت جوزپه توچی، بنیانگذار موزه هنرهای شرقی رم آغاز كرد.
شراتو، اولین مأموریت باستان‌شناسی خود را با شروع حفاریهای باستان‌شناسی ایتالیا در منطقه غزنی افغانستان آغاز کرد و اولین آثار مربوط به کاخ یکی از سلسله‌های بزرگ بعد از اسلام (غزنویان) را کشف و در معرض دید عموم قرار داد. این کشف، موفقیت بزرگی در کارنامه درخشان شراتو درج كرد و باعث معروف شدن وی در سطح بین‌المللی شد. در سال 1957 وی موفق به کشف سایت دیگری در منطقه تپه سردار افغانستان شد که مربوط به بوداییان بود.
در سال 1960 فعالیت باستان‌شناسی خود را در منطقه سیستان ایران آغاز و شناسایی سایت شهر سوخته در نزدیکی شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان را در لیست افتخارات خود ثبت كرد که بزرگ‌ترین کشف بشریت در خصوص باستان‌شناسی در آن زمان بود. در همان سال با کمک باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیايی سایت دهانه غلامان مربوط به دوران هخامنشیان را کشف و حقایق جدیدی را به مطالعات باستان‌شناسی آن زمان تقدیم كرد.
شراتو بعد از کشف سایت دهانه غلامان تا سال 1967 در همان منطقه مستقر و موفق شد یک معبد باستانی و چندین منزل مسکونی متعلق به آن دوره را کشف و به جهانیان عرضه كند.
کشف سایت شهر سوخته و دهانه غلامان، تحولات زیادی را در مطالعات باستان‌شناسی آن زمان ایجاد و باعث شد که بسیاری از فرضیه‌های باستان‌شناسان در خصوص تاریخ تمدن بشریت دستخوش تغییرات و تحولات بنیادین شود.
دامنه فعالیت‌های وی فقط به منطقه سیستان و بلوچستان و خراسان محدود نشد؛ بلکه در خصوص مسجد جامع اصفهان و کاوش‌های وی در این مسجد، موضوع مقالات زیادی در سطح بین‌المللی بوده است.
در طول تمام سال‌هایی که وی در ایران و افغانستان مشغول انجام فعالیت‌های باستان‌شناسی بود، در زمینه‌های آکادمیک هم پله‌های ترقی را طی كرد و بین سال‌های 1962 تا 1968 در دانشکده ادبیات دانشگاه رم و دانشگاه شرق‌شناسی ناپل، به عنوان اولین و تنها استاد تاریخ هنر اسلامی، انتخاب شد.
صدها مقاله و اثر از وی باقی مانده که همچنان به عنوان متون دانشگاهی در اختیار اساتید، محققان و دانشجویان بوده و به عنوان متون مرجع از آنان استفاده می‌شود. بسیاری از اساتید باستان‌شناسی و تاریخ اسلام مشغول به تدريس در دانشگاه‌های ایتالیا، از دانشجویان شراتو هستند.
در نوامبر سال 2014 و به مناسبت دهمین سالگرد درگذشت شراتو، دانشکده علوم باستانی دانشگاه رم، اقدام به جمع‌آوری مقالات مهم در مورد وي كرده و آنها را در قالب یک کتاب سه جلدی در 1700 صفحه منتشر كرد.
ماریا ویتوریا فونتانا که خود یکی از دانشجویان پروفسور شراتو بوده است اقدام به جمع‌آوری مقالات كرده و با همکاری دو تن از اساتید دیگر دانشگاه اقدام به انتشار آن كرده است.
این کتاب حاوی 117 مقاله است که به بخش‌های باستان‌شناسی کلاسیک ایران قبل از اسلام، افغانستان، پاکستان و آسیای مرکزی قبل از اسلام، ایران بعد از اسلام، افغانستان و آسیای مرکزی بعد از اسلام، پاکستان بعد از اسلام، یمن بعد از اسلام، عراق، سوریه و آناتولی بعد از اسلام، شبه قاره هند بعد از اسلام، باستان‌شناسی و هنرهای اسلامی در ایتالیا، تقسیم‌بندی شده‌اند.
رایزنی فرهنگی ایران در ايتاليا هم که از سال 1977 دارنده حقوق یکی از مقالات پروفسور اومبرتو شراتو با عنوان «استفاده از انواع مختلف پوشش‌های عایق حرارتی و رطوبتی در معماری باستانی ایران مرکزی» بود، آن را برای درج در این کتاب در اختیار دانشگاه ساپینزا قرار داد و در این مجموعه مقالات به چاپ رسيد.
چهارشنبه ۱ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۰:۴۶
نظر شما