در سلسله گفت‌و‌گوهایی که در بررسی نحوه عملکرد چرخه تولید کتاب دانشگاهی در کشور با 20 مدرس، کارشناس و مدیر نشر دانشگاهی صورت گرفت، بیشتر مصاحبه‌شوندگان بر این نکته توافق داشتند که محتوا و سرفصل‌های دانشگاهی کشور، کارشناسانه تعیین نمی‌شوند و اصول و قاعده مشخصی بر نحوه انتخاب این سرفصل‌ها حاکم نیست.
نبود نظارت بر چرخه تولید کتاب دانشگاهی، رعایت نکردن استانداردهای تولید محتوای بین‌المللی، بی‌توجهی به نیاز دانشجو و بازار، به‌روز نبودن سرفصل‌ها، موازی‌کاری اهالی نشر و نقص در سیستم داوری آثار، از جمله مشکلاتی است که به بیان این افراد، حوزه نشر دانشگاهی کشور را درگیر کرده‌اند.
به عقیده این کارشناسان نشر دانشگاهی، مهارت در نوشتن، از اصول تولید کتاب است و نویسندگی نیز مانند هر حرفه دیگری به نیروی ماهر نیاز دارد. در بحث ترجمه نیز، تسلط به زبان مبدا‌ء و مقصد و ریشه واژگانی مفاهیم رشته‌های دانشگاهی، از توانایی‌های یک مترجم کتاب دانشگاهی است؛ متاسفانه در هر دو حوزه تالیف و ترجمه، نشر دانشگاهی ما دچار مشکلات فنی بسیاری است.
بسیاری افراد بدون داشتن توانایی و مهارت در نوشتن، با گردآوری مطالب نه چندان علمی، دست به تالیف آثاری می‌زنند که قرار است به‌عنوان خوراک فکری و منبع درسی در اختیار آینده‌سازان ایران قرار گیرد. درمورد ترجمه‌ها نیز اوضاع چندان بهتر نیست و متن‌های پراشتباه و سنگین و غیراستاندارد بسیاری در این حوزه به‌چشم می‌خورد. یکی از عمده دلایل این امر نیز به عقیده کارشناسان، تسلط نداشتن بیشتر مدرسان دانشگاه به زبان علم یعنی انگلیسی است.
برخی افراد دخیل در چرخه تولید کتاب دانشگاهی نیز با اهدافی غیر از ارایه یک محتوای علمی و دانشگاهی، دست به قلم می‌شوند. در چنین وضعیتی، ضرورت نظارت نهاد‌هایی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بیشتر احساس می‌شود.
برای ایجاد تحول در حوزه نشر دانشگاهی کشور، همفکری نهادهای مسئول به‌ویژه وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین رسانه‌ها به‌عنوان اهرم‌های اثرگذار در تصمیم‌گیری‌ها ضروری است.
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) بعد از دریافت دیدگاه‌های کارشناسی 20 مدرس و مدیر نشر دانشگاهی، در چهار جمع‌بندی جامع، نظرات متنوع را ارزیابی کرد. جدول زیر به ارائه جملات کلیدی از میان سخنان 20 مصاحبه‌شونده در ارتباط با این موضوع که «کتاب‌های دانشگاهی چگونه تولید می‌شوند؟» اختصاص دارد.
| ردیف | عنوان و سمت مصاحبه‌شونده | جمله کلیدی |
| 1 | بهمن حاجی‌پور، مدیر مرکز نشر دانشگاهی | نظارت بر منابع در دهه 60 جدی‌تر بود/ لینک |
| 2 | مسعود پایدار، نایب رئیس انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی | ترجمه خوب با ویرایش پاکیزه از مصادیق پیشرفت کیفی است/ لینک |
| 3 | دکتر داور شیخاوندی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی | مولف دانشگاهی باید ویراستار هم باشد/ لینک |
| 4 | محمدرضا ناجیان، مدیر نشر رسا | دانشجو می‌نویسد، به نام استاد منتشر می‌شود/ لینک |
| 5 | محمد سلگی، رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی | عقل جمعی نخستین ناظر بر تولید کتاب دانشگاهی است/ لینک |
| 6 | مصطفی پویان، مدیر انتشارات خانه زیست‌شناسی | قلم به دست بودن، یعنی انشا‌‌نویس موفق، نه املا‌‌نویس/ لینک |
| 7 | زهرا رنجبر، رئیس پژوهشکده پوشش‌های سطح و فناوری‌‌های نوین | پدیده‌ای به نام ترجمه ماشینی و کتاب‌هایی با ترجمه گوگل برای ارتقای رتبه دانشگاهی!/ لینک |
| 8 | رسول میرزایی، مشاور عالی رئیس دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی | محتوای آموزشی باید ارتباطی طولی با محتواهای قبلی و ارتباط عرضی با مفاهیم مشابه داشته باشد/ لینک |
| 9 | رضا نجاتی، استادیار دانشگاه تربیت دبیر دانشگاه شهید رجایی | مولف دانشگاهی، باید از مشق سربازی به سرداری برسد/ لینک |
| 10 | مهدی اسماعیلی، مدرس دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی | اهداف آموزشی در کتاب‌های دانشگاهی ما نمود ندارند/ لینک |
| 11 | نگار داوری اردکانی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی | بی‌توجهی به مشخصه‌های زبانی، خیانتی نابخشودنی است / لینک |
| 12 | محمد آرمند، استادیار سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی «سمت» | متخصص تولید کتاب دانشگاهی نداریم/ لینک |
| 13 | محسن کفاشی، مدیر انتشارات بشری | نشر افست نشر نیست، کپی است/ لینک |
| 14 | مهدی زارع بهرام آبادی، مدیر گروه مطالعات کتاب درسی سازمان سمت | دانشجو در خط مقدم نظارت است/ لینک |
| 15 | مرتضی جعفری‌پور، رئیس هیات مدیره انتشارات «آثار سبحان» |
نبود قانون کپی‌رایت، مساله بزرگ ناشران دانشگاهی است/ لینک |
| 16 | شیوا شکاری، مدیر انتشارات جامعه‌‌شناسان |
برخی سرفصل‌های دانشگاهی فرمایشی هستند/ لینک |
| 17 | محمدحسین دهقان، مدیر انتشارات یزدا |
آثار علمی در داوری جوایز کتاب در سایه قرار می‌گیرند/ لینک |
| 18 | امیرمسعود امیرمظاهری، عضو هیات علمی گروه علوم‌اجتماعی دانشگاه آزاد |
برخی سرفصل‌های دانشگاهی عمری 25 ساله دارند/ لینک |
| 19 | عبداله ولی‌نژاد، مدیر نشر «طراح» |
صحبت از مبانی تولید کتاب دانشگاهی وقتی خریداری نیست، بی‌فایده است/ لینک |
| 20 | جلال صابری شکیب، مدیر انتشارات نوربخش | 80 درصد منابع دانشگاهی بدون نظارت محتوایی تولید می‌شوند/ لینک |
نظر شما