خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- در دو ماه اخیر، به موضوع ضرورت‌های برپایی جایزه‌های ادبی دفاع مقدس از نگاه بنیان‌گذاران، برگزارکنندگان، برگزیدگان، ناشران و نویسندگان پرداختیم و ضرورت، چرایی و نحوه برگزاری جایزه‌ها و جشنواره‌های ادبی حوزه دفاع مقدس را در گفت‌و گو با 14 کارشناس مورد بررسی قرار دادیم که گزارش جمع‌بندی آن در ادامه می‌آید.

تصویت طرح جامع جایزه‌ها و جشواره‌های ادبی
حسن علایی، مدیر انتشارات روایت فتح معتقد است تصویب طرح جامع برای جایزه‌های ادبی از انجام فعالیت‌های جزیره‌وار در این حوزه می‌کاهد و راه‌اندازی دبیرخانه دایمی نیز می‌تواند بر تداوم اثرگذاری جایزه‌های ادبی در معرفی کتاب‌های برتر موثر باشد. وی همچنین برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس را مستلزم حمایت‌های دولتی دانست و بر افزوده شدن شمار جایزه‌های ادبی تاکید کرد. شرح کامل مصاحبه با حسن اعلایی را درباره شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اینجا بخوانید.

حمایت نهادهای دولتی از جایزه‌های مردمی
نرگس آبیار، از نویسندگان حوزه دفاع مقدس، سلیقه‌ای عمل کردن برخی از نهاد‌های برگزارکننده جایزه‌های ادبی دفاع مقدس و جشنواره‌پسند ‌نویس شدن شرکت کنندگان در این جایزه‌ها را از آسیب‌های آن دانست و گفت: نهاد‌های فرهنگی می‌توانند با حمایت‌های ویژه، در برگزاری جایزه‌های ادبی به صورت مردمی کمک کنند. این نویسنده و کارگردان معتقد است بیشتر آثاری که با انتخاب سلیقه‌ای نهاد‌های دولتی برتر شده‌اند، به خوبی رسانه‌ای می‌شوند، اما دیگر آثار برتر چنین امکانی ندارند. شرح کامل مصاحبه با نرگس آبیار را درباره شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اینجا بخوانید.

بین‌المللی شدن جایزه‌های ادبی
سردار بهروز اثباتی، از پایه‌گذاران جایزه‌های ادبی دفاع مقدس معتقد است: ظرفیت ادبی حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ما به اندازه‌ای هست که بتوان جایزه‌های بین‌المللی هم ترتیب داد و کشور‌های هم‌سو با نگرش اعتقادی خودمان را هم به شرکت در این جشنواره‌ها دعوت کرد. وی همچنین بلندمدت برگزار شدن جایزه‌های ادبی دفاع مقدس را سبب‌ساز حرکت ادبی جریان‌ساز در جامعه دانست. شرح کامل مصاحبه با سردار اثباتی را درباره شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اینجا بخوانید.

حمایت ناشران از آثار برگزیده
محسن صادق‌نیا، نویسنده برگزیده حوزه دفاع مقدس معتقد است که حمایت ناشران از کتاب، پس از برگزیده شدن، به تداوم دیده شدن اثر در جامعه مخاطبان می‌انجامد. وی همچنین از بی‌رقیب‌بودن متن اثر و رسانه‌ای شدن کتاب برگزیده به عنوان دو عامل دیگر برای ماندگاری اثر در نگاه مخاطبان یاد کرد. شرح کامل مصاحبه با صادق‌نیا را درباره شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اینجا بخوانید.

ضرورت هم‌سویی سازمان‌ها در حمایت از اثر برتر
محمدجواد جزینی، داور آثار حوزه دفاع مقدس در انتقاد به شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس گفت: بیشتر جایزه‌های ادبی دولتی کشور ارزش مالی دارند، اما از ارزش جایگاهی برخوردار نیستند؛ زیرا دغدغه‌های نگارشی نهاد‌های رسمی را دنبال می‌کنند و چه بسا این نگاه رسمی، دغدغه مردم نباشد. وی همچنین بر ضرورت وابستگی سازمانی میان نهاد‌های فرهنگی در حمایت از اثر برگزیده تاکید کرد. شرح کامل مصاحبه با جزینی را درباره شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اینجا بخوانید.

راه‌اندازی دبیرخانه دائمی برای رهیافت تازه
جهانگیر خسروشاهی از داوران و نویسندگان آثار ادبی حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس راه‌اندازی دبیرخانه دائمی برای جشنواره‌های دفاع مقدس را ضروری دانست و گفت: باید نمودار حرکت این جشنواره‌های ادبی از آغاز تاکنون ترسیم شود تا بدانیم چگونه این مسیر را پیموده‌ایم. به این ترتیب با بررسی آسیب‌های دوره‌های گذشته، رهیافت تازه‌ای در برپایی جایزه‌های ادبی دفاع مقدس خواهیم داشت. شرح کامل مصاحبه با جهانگیر خسروشاهی را درباره شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اینجا بخوانید.

کمرنگی خلاقیت در آثار جشنواره‌زده
حسین قنادیان، رییس سازمان بسیج هنرمندان ایجاد فضای رقابتی برای تولید آثار فاخر و ارزشمند، معرفی و شناسایی چهره‌های ادبی جوان و جریان‌سازی و اثرگذاری بر فضای فرهنگی کشور را از محاسن برپایی جایزه‌ها و جشنواره‌های ادبی حوزه دفاع مقدس دانست و جشنواره‌زدگی شرکت‌کنندگان، کمرنگ‌شدن خلاقیت در آثار و تعدد جشنواره‌‌های ادبی را از آسیب‌های این حوزه معرفی کرد.

وی تاکید کرد که برگزاری جشنواره‌ها و جایزه‌های ادبی به مفهوم دخالت نهاد‌های حکومتی در این آیین‌های ادبی نیست و افزود: انتظار داریم که شورای انقلاب فرهنگی طرح جامع جشنواره‌ها و جایزه‌های ادبی را تصویب کند. قنادیان در ادامه اظهار کرد: چنین طرح جامعی می‌تواند ضرورت‌ها، اهداف و شیوه برپایی آیین‌های ادبی حوزه دفاع مقدس را مشخص ‌کند.
شرح کامل مصاحبه حسین قنادیان را درباره شیوه‌ بهتر برپایی جشنواره‌های دفاع مقدس اینجا بخوانید.

تبلیغات اندک ادبیات دفاع مقدس
عزت‌الله الوندی، از برگزیدگان جشنواره‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، از تبلیغات اندک در حوزه ادبیات دفاع مقدس انتقاد کرد و گفت: سلیقه‌ای عمل کردن از آسیب‌های تمام جایزه‌ها و جشنواره‌های ادبی است و متاسفانه با چنین نگاهی ارزش‌های ادبی واقعی و کیفیت هنری آثار کمرنگ‌تر دیده می‌شود.
الوندی بر ضرورت ورود حامیان مالی در عرصه جشنواره‌ها و جایزه‌های ادبی حوزه دفاع مقدس تاکید کرد و افزود: از این راه می‌توان برپایی جشنواره‌ها و جایزه‌های ادبی حوزه دفاع مقدس را بیشتر از سوی مردم دید. شرح کامل مصاحبه این داستان‌نویس را درباره شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اینجا بخوانید.

کمرنگی جایزه‌های ادبی دفاع مقدس
علی ناظری، مدیر انتشارات فاتحان در این باره به کمرنگ بودن جایزه‌های ادبی حوزه دفاع مقدس در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: این جایزه‌ها رونق چندانی در سطح کشور ندارند و با رونق چنین جشنواره‌های ادبی، علاوه بر نویسندگان، ناشران و طراحان و صفحه‌آرایان کتاب نیز برای حضور بهتر در عرصه ادبیات دفاع مقدس ترغیب خواهند شد.

مدیر انتشارات فاتحان دیده شدن نظر مردم درباره آثار ادبی را ضروری دانست و ادامه داد: معتقدم جایزه‌های ادبی حوزه دفاع مقدس پاسخ مناسبی به تهدید‌های فرهنگی بیگانگان هستند. شرح کامل مصاحبه با علی ناظری را درباره شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اینجا بخوانید.

ضرورت بهره‌گیری هم‌زمان از نهاد‌های دولتی و مردمی
علی شجاعی صائین، مدیر اداره کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره شیوه‌های بهتر برپایی جایزه‌ها و جشنواره‌های ادبی این حوزه گفت: مشارکت بخش دولتی و خصوصی همراه با هم می‌تواند باعث هم‌افزایی در این زمینه شود و باید از استعداد هر دو گروه در این زمینه بهره گرفت.

وی با بیان این‌که نمی‌توان به طور کلی نهاد‌های دولتی را از برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس حذف کرد، افزود: برپایی این جایزه‌ها، به‌ویژه زمانی که با تدوین و نگارش کتاب با مراکز اسنادی ارتباط می‌یابد، نشان می‌دهد که نمی‌توان به حذف کامل نهاد‌های دولتی اندیشید اما در عین حال باید از ظرفیت مردم و نهاد‌های مردمی بهره برد. شرح کامل مصاحبه با مدیر اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را درباره شیوه برگزاری جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اینجا بخوانید.

دوری از شعارزدگی
محمدباقر شمسی‌پور، نیز در یادداشتی ایجاد دبیرخانه‌ای دایمی و واقعی با حضور کارشناسان دارای اهلیت و صلاحیت علمی-فرهنگی و خارج از دسته‌بندی‌های معمول، برای پاسداست این امر مهم و خارج‌کردن آن از معیارهای سلیقه‌ای و ایجاد فرصت‌های مطالعاتی، پژوهشی، سیاحتی با چارچوب مشخص و ... را ضروری و اجتناب ناپذیر دانست.

وی در این یادداشت تاکید کرد: انتظار می‌رود دولت- در معنای گسترده آن- و نهادهای وابسته و پیوسته مستقیم وغیرمستقیم، به جای تصدی‌گری این‌چنینی حمایتی و سایه‌پروری غیر اصولی، جسارت سپردن تکلیف و سرنوشت کیفی و کمّی این میراث مکتوب 8 ساله با ارزش را به اهل آن و تک‌تک رقم‌زنندگانش – البته با تدبیر، برنامه‌ریزی و درایت حساب‌شده و به دور از احساسات و شعارزدگی- بسپارند. متن کامل یادداشت وی را اینجا بخوانید.

ناداوری ناپسند است
ابراهیم زاهدی مطلق، از داوران جایزه‌ها و جشنواره‌های ادبی حوزه دفاع مقدس، درباره آسیب‌های جایزه‌های ادبی گفت: متاسفانه در تمام جایزه‌ها و جشنواره‌های ادبی سلیقه‌ها نقش دارند و هر قدر داوری تربیت‌شده‌تر باشد، واقعیت به حقیقت نزدیک‌تر می‌شود. معتقدم مصلحت‌ها، انتخاب را به دور از حقیقت می‌کند. برخی جشنواره‌ها فقط ناشران مشخصی را برمی‌گزینند و برخی جشنواره‌ها و جایزه‌های خصوصی هم فقط به شاگردان خود جایزه می‌دهند. متن کامل این داور جایزه‌های ادبی حوزه دفاع مقدس را اینجا بخوانید.

انتخاب فردی که راست و چپ قبولش داشته باشند
باقر رجبعلی، از نویسندگان برتر حوزه دفاع مقدس در یادداشتی برای ایبنا در باره جایزه‌های ادبی نوشت: به منظور ساماندهی و احیای جدّیِ «ادبیات» دفاع مقدس، که به عقیده همه صاحب‌نظران مهم‌ترین راه برای حفظ آثار و ارزش‌های آن است، ضرورت و بلکه فوریت دارد که خیزشی دوباره برای بالندگی در این زمینه، آغاز شود و با خصوصی کردن و رهایی‌اش از انحصارِ نهادها و نام‌های تکراری، تولدی دیگر برای آن رقم زده شود، اما چون این حوزه متولی و حتی مدعی فراوان و گوناگون دارد و تشتتِ آرا و تضاد افکار در آن بیداد می‌کند، عاقلانه‌ترین راه آن است که یک نفر برای راهبرد آن انتخاب شود؛ یعنی کسی که راست و چپ قبولش داشته باشند، حرفش حجت باشد و جامعه‌شناسی هم بداند. متن کامل یادداشت این نویسنده  حوزه دفاع مقدس را اینجا بخوانید.

تامین هزینه جایزه‌های ادبی از جیب مردم
رضا حاجی‌آبادی، دبیر جشنواره ادبی «داستان کوتاه کوتاه پایداری» در این باره به ضعف گزینش داوران جایزه‌های ادبی حوزه دفاع مقدس پرداخت و گفت: متاسفانه در 25 سال اخیر، در این جشنواره‌ها تنها یک گروه خاص داور بوده‌اند و چنین ضعفی منحصر به گروه مدیریتی خاصی نیست.
 
وی همچنین درباره نحوه حمایت دولت از جایزه‌های ادبی دفاع مقدس اظهار کرد: دولت از جیب مردم برای جشنواره‌ها هزینه می‌کند. بنابراین، منّتی برای حمایت از جشنواره‌ها و حق ویژه‌ای برای دخالت در نحوه برپایی جشنواره‌های ادبی دفاع مقدس و جهت‌دهی برای انتخاب آثار برتر نمی‌تواند داشته باشد. متن کامل این برگزارکننده جایزه‌های ادبی حوزه دفاع مقدس را اینجا بخوانید.