به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «زیدیه در ایران» تالیف محمدکاظم رحمتی، فرقه زیدیه را با تکیه بر زیدیه ایران از آغاز تشکیل دولت علویان طبرستان تا پایان قرن هفتم هجری مورد بررسی قرار می‌دهد.
بررسی زمینه‌های پیدایش و تکوین زیدیه در یک کتاب
زیدیان در دو منطقه صعده یمن و طبرستان ایران حکومت‌های مستقلی را تشکیل دادند. جریان زیدیه هرچند در عراق پدید آمد اما در آن‌جا نتوانست حکومتی تشکیل دهد. در قرن سوم هجری و پیش از آن، برخی عالمان زیدی به نواحی خزری ایران پناه برده و در این منطقه اقامت و به دعوت مردمان آن به اسلام پرداختند. در پی درگیری میان حاکمان محلی و اهالی و وجود زمینه مساعد، برخی از عالمان زیدی توانستند حکومتی تشکیل دهند.
کتاب «زیدیه در ایران» ضمن مرور بر پیدایش و تکوین مذهب زیدی در نواحی خزری به بحث از تداوم جریان مذکور در قرون بعدی و اهمیت فرهنگی آن و تاثیر آن بر تحول و تکوین مذهب در یمن و مناسبات میان دو جامعه مهم زیدیه در اعصار گذشته می‌پردازد.
زیدیان ایرانی نقش مهمی در تحولات جامعه زیدیه یمن داشته‌اند. در این کتاب، نخست گزارشی از شکل‌گیری جریان زیدیه و تکوین آن در عراق ارایه می‌شود و ضمن آن از شخصیت کلیدی زیدیه، قاسم بن ابراهیم رسی (متوفی 246ق)، سخن می‌رود. وی از قرن سوم پیروانی در مناطق شمالی ایران داشته و بعدها آرای او سنتی واجب الاتباع در میان زیدیه ایران و یمن بوده است.
کتاب در پنج فصل با عناوین «گفتاری در تاریخ‌نگاری زیدیه»، «شکل‌گیری زیدیه»، «شکل‌گیری امارت علویان در طبرستان»، «میراث فرهنگی علویان طبرستان» و «دولت زیدیه در یمن» به بررسی تاریخ زیدیه پرداخته است.
فصل نخست، بررسی درباره منابع زیدیه است که در آن خواننده با منابع اصلی مطالعات زیدیه آشنا می‌شود تا از این طریق بتواند به پژوهش‌های بیشتری درباره زیدیه بپردازد.
فصل دوم، با عنوان «شکل‌گیری زیدیه»، درباره مرحله نخستین پیدایش زیدیه مطالبی را بیان می‌کند. فصل سوم و چهارم، علویان طبرستان و تاثیرات فرهنگی آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل پنجم، اشاراتی به زیدیان یمن و تاثیرات آن‌ها از زیدیه ایران تا پایان قرن هفتم هجری دارد.
رویاشناسی تاریخی و تاریخ رویاشناسی
«مقدمه‌ای بر رویاشناسی تاریخی؛ مطالعه موردی: تصحیح انتقادی رساله منامیه» تصحیح و تحقیق داریوش رحمانیان و زهرا حاتمی است. پشت جلد این کتاب، درباره آن چنین نوشته است: «كتاب حاضر پژوهشي است در زمينه «روياشناسي تاريخي». تعبيري كه براي نخستين‌بار در اين كتاب به كار رفته و ناظر بر دو معني است: روياشناسي تاريخي با محوريت رويا و تاريخ روياشناختي با محوريت تاريخ.
این کتاب پژوهشی است تاریخی در موضوع خواب، موضوعی که تاکنون به رغم ارزش و اهمیت فراوان در معرفت تاریخی از سوی مورخان، به درجات مورد کم‌توجهی قرار گرفته و غریب، مغفول و مسکوت مانده است. توجه مورخان به خواب و رویا در قیاس با انسان‌شناسان و روان‌شناسان دیر هنگام، ضعیف و کمرنگ بوده است.
توجه مورخان به خواب به مثابه یک قلمروی پژوهشی تازه، عمدتا موخر بوده است بر پیدایش و رشد و رویکردهای اجتماعی و فرهنگی در تاریخ‌نگاری. در موارد بسیاری، پژوهشگران به تاثیر یا کارکرد ویژه خوابنامه‌ها در این زمینه توجه کرده‌اند. همچنین در موارد بسیاری از خواب‌ها و رویاهایی که اشخاص خواب بیننده، ثبت و ضبط کرده‌اند، برای شناخت خلقیات و روحیات آنان یا به اصطلاح روان‌شناسی آثار می‌توان بهره برد. برای نمونه می‌توان به خواب‌های کسانی چون شاه طهماسب و ناصرالدین شاه قاجار اشاره کرد که برای شناخت روحیات و احوال و افکار آنان، از ارزش ویژه‌ای برخوردارند.
رساله منامیه خوابی است که شیخ زین‌العابدین مجتهد مازندرانی درباره ناصرالدین شاه قاجار دیده که به پیروزی وی بر دشمنی شیخ عبیدالله تعبیر شده است. این رساله در زمره مهم‌ترین منابع مربوط به تاریخ سیاسی و فرهنگی، خواب و رویا در ایران عصر قاجار است.
تئوری‌های تاریخی و تاریخ‌نگاری علمی
«مقدمه‌ای بر تاریخ‌نگاری» نوشته «راجر اسپالدینگ و کریستوفر پارکر» از استادان دانشگاه‌های انگلستان است که در سال 2007 میلادی توسط انتشارات دانشگاه منچستر به چاپ رسیده، ترجمه این کتاب را دکتر محمدتقی ایمان‌پور به عهده داشته است.
هدف اصلی نویسندگان در این اثر، آشنا کردن دانشجویان رشته تاریخ با مفاهیم اصلی تاریخ، تئوری‌های تاریخی و تاریخ‌نگاری علمی است. برای این منظور در این کتاب سعی شده است با ذکر مثال‌ها و با زبانی شیوا ابتدا تعریفی روشن از مفهوم تاریخ و تاریخ‌نگاری علمی ارایه شود و سپس در ادامه، نویسندگان ضمن ارایه راهنمایی‌هایی درباره مطالعه متون تاریخی، به کارگیری اندیشه انتقادی در تاریخ‌نگاری و چگونگی نوشتن تاریخ علمی و مقاله تاریخی، در مکاتب مختلف تاریخ‌نگاری را مورد بررسی قرار داده‌اند.
کتاب «زیدیه در ایران» تالیف محمدکاظم رحمتی در 295 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه و بهای 12 هزار و 500 تومان، مقدمه‌ای بر رویاشناسی تاریخی؛ مطالعه موردی: تصحیح انتقادی رساله منامیه»، «مقدمه‌ای بر رویاشناسی تاریخی؛ مطالعه موردی: تصحیح انتقادی رساله منامیه» در 166 صفحه و با قیمت 7 هزار تومان و «مقدمه‌ای بر تاریخ‌نگاری» در 184 صفحه و بهای 8 هزار تومان از سوی پژوهشکده تاریخ اسلام منتشر شده‌اند.
دوشنبه ۱۲ خرداد ۱۳۹۳ - ۲۱:۵۶
نظر شما