سجادی درباره کیفیت برگزاری بیست و هفتمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: نظم نمایشگاه از سال گذشته بیشتر است، به‌ویژه تدارکاتی که برای اهل قلم فراهم شده، هم جذاب‌تر و هم منظم‌تر از سال‌های گذشته انجام می‌شود. به‌علاوه نشست‌های نسبتا مهمی نیز در این دوره از نمایشگاه در حال برپایی است. البته به دلیل این‌که تنها چند روز از برگزاری این نمایشگاه می‌گذرد، هنوز نمی‌توانم درباره استقبال از کتاب نظری بدهم اما اجمالا به نظر نمی‌آمد که غرفه‌ها فروش قابل توجهی داشته باشند. 

وی افزود: همچنین تعداد کتاب‌های تازه چاپ نیز در سطح کشور چندان نیست. اگرچه فعالیت برخی ناشران قابل توجه است اما بیشتر انتشارات کتاب‌های قبلی خود را بازچاپ کرده‌اند. از طرف دیگر چون قیمت‌ها خیلی بالاست، ‌نمایشگاه تا حدی با رکود مواجه است. با تمام این اوصاف به نظر می‌رسد متولیان فرهنگی کشور به‌ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش زیادی کرده‌اند که نمایشگاه آبرومند و مفیدی تدارک ببینند. 

سجادی درباره وضعیت کتاب‌های تاریخی نمایشگاه اظهار کرد: ما تنها چند ناشر داریم که به صورت تخصصی اقدام به چاپ کتاب‌های تاریخی می‌کنند؛ برای مثال نشر تاریخ ایران که بیشتر به چاپ اسناد می‌پردازد، البته بسیار هم خوب و مفید است، ‌چراکه اسناد ابزار اصلی مورخ است اما جامعه مورخان کشور به تحقیقات جدید تاریخی نیز نیاز دارند و این درحالی است که این نوع تحقیقات بسیار کم است.

وی ادامه داد: آثاری که امروز در حوزه تاریخ منتشر می‌شوند، سرشار از حرف‌های تکراری و خالی از حرف تازه و نو است. البته برخی آثار سیدجواد طباطبایی در زمینه تاریخ معاصر و برخی تالیفات دیگر محققان تاریخ قابل توجه است. با توجه به اهمیت کشور و پیشینه فرهنگی و توانایی‌های بالقوه و بالفعل این سرزمین تعداد آثار تاریخی بسیار اندک است. این در حالی است در کشورهای عربی، ترکیه و برخی  کشورهای آسیای مرکزی تعداد آثار که در باب تاریخ سرزمین‌شان منتشر می‌کنند بسیار زیاد است و حتی به چندهزار عنوان می‌رسد اما متاسفانه در ایران این قبیل آثار به این اندازه بُرد و انعکاس ندارند. 

این عضو هیات علمی دانشگاه ابوریحان در پاسخ به این سوال که آیا در ایجاد شرایط حاکم بر پژوهش‌های تاریخی، خود محقق و پژوهشگر مقصر است؟ گفت: تحقیقات جدید نیازمند شرایط و لوازم متعدد است. علم و اطلاع‌ وسیع هم به موضوع و هم به منابع، آشنایی با آخرین تحقیقات، توانایی تحلیل تاریخی و حاکم بودن نگاه تاریخ‌نگارانه از جمله این شرایط است که پژوهشگر باید دارا باشد. افزون بر این برخی مشکلاتی که استادان دانشگاه‌ با آن روبه‌رو هستند برخلاف استانداردهای جهانی است. استادان ما بیش از حد متعارف درس می‌دهند و این یعنی از مطالعه و آشنایی با آثار و مطالعات جدید بازماندن. 

وی افزود: استادی که براساس استانداردهای موجود باید در طول هفته 10 ساعت درس بدهد و بقیه وقت خود را صرف مطالعه و تحقیق کند، 60 ساعت در هفته به کلاس درس می‌رود و بنابراین دیگر وقت تحقیق و مطالعه ندارد. به همین دلیل رساله‌ها ضعیف است، دانشجوی فارغ‌التحصیل تاریخ توشه علمی پرباری ندارد. دیدگاه‌های تاریخی در سطح جهان تغییر کرده است، مکاتب جدید تاریخ‌نگاری پدید آمده که متاسفانه دانشجوی تاریخ از همه آن‌ها بی‌اطلاع است. 

نویسنده کتاب «تاریخ‌نگاری در اسلام» در پایان راهکارهایی را نیز برای بهبود این وضعیت ارایه و اظهار کرد: برای رفع این ضعف‌ها و کمبودها باید میزگردهای جدی با همکاری نهادهای فرهنگی رسمی در کشور منعقد شود تا پژوهشگران و اهل تحقیق بدون پروا و شعار این مشکلات را مطرح و برای حل این مشکلات عزم جدی کنند. این جای بسی تاسف است که ملتی که در طول تاریخ فرهنگ‌ساز بوده است به دلیل ضعف و بی‌توجهی نهادهای فرهنگی دنباله‌رو تحقیقات دیگران باشد.

سید صادق سجادی، مورخ و استاد دانشگاه و مدیر بخش تاریخ و عضو شورای عالی علمی مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی است. زمینه اصلی فعالیت‌های پژوهشی وی، تاریخ و تمدن ایران و ملل اسلامی در نخستین سده‌های هجری و بررسی‌های تطبیقی ادبیات فارسی و عربی است. «طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی»، «تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان‌های حکومت‌گر»، «تاریخ‌نگاری در اسلام» و «تاریخ برمکیان» برخی از مهم‌ترین تالیفات سجادی را تشکیل می‌دهند.-