اولریش مارزلف، ایرانشناس برجسته آلمانی و پژوهشگر دایر‌ه‌المعارف قصه به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: کتاب‌های مورد نظرم آثاری در حوزه تاریخ، ادبیات و هنر ایران است و در نمایشگاه کتاب تهران بیشتر دنبال این قبیل کتاب‌ها هستم.
وی با اشاره به علاقه خود به تاریخ ایرام عنوان کرد: زمینه اصلی کار من فرهنگ و ادبیات مردم ایران است، البته نه فقط ادبیات مردم معاصر بلکه ادبیات این مردم در طول تاریخ. وقتی یک داستان عامیانه را مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهم، علاقه فراوانی به پیدا کردن ریشه تاریخی آن در من به وجود می‌آید. این‌که این مطلب چه بعد تاریخی دارد و از کجا نشات می‌گیرد برایم بسیار جذاب است. در حقیقت همیشه علاقه داشتم محیط تاریخی به وجودآورنده قصه‌ها را پیدا کنم. در نتیجه سراغ کتاب‌های تاریخی می‌روم و درآن‌ها جست و جو می‌کنم.
این ایرانشناس افزود: بعد تاریخی داستان‌های عامیانه حد و حدود مشخصی ندارد. برای مثال در دوران قاجار داستان‌های عامیانه فراوانی به چاپ رسیده است اما برخی دیگر از داستان‌های عامیانه به دوران صفویه بازمی‌گردند. به همین دلیل اساس مطالعات تاریخی من بر این دو دوره متمرکز است.
مارزلف به اختراع چاپ اشاره و اظهار کرد: در تاریخ شاید چینی‌ها برای نخستین بار چاپ را به صورت رسمی به‌کار بردند اما در نظر عمومی گوتنبرگ آلمانی به‌عنوان نخستین فردی شناخته می‌شود که صنعت چاپ را اختراع کرد. البته این ادعا از طرفی درست و از طرفی دیگر نادرست است، چراکه مهم‌ترین کار گوتنبرگ اختراع دستگاهی بوده است که حروف مستقل می‌ساخت و از آن‌ها برای کار چاپ استفاده می‌شد. در حقیقت این کار اختراع گوتنبرگ بود نه اختراع صنعت چاپ.
وی سپس به استفاده ایرانیان از چاپ سربی و سنگی پرداخت و عنوان کرد: در زمینه تاریخ چاپ در ایران باید یادآور شوم هنگامی‌که چاپ سربی در زمان قاجار وارد ایران شد، ایرانیان این شیوه چاپ را قبول نکردند. کمی قبل از آن شخصی اتریشی شیوه چاپ دیگری را اختراع کرده بود که به چاپ سنگی معروف شد. به دلیل ویژگی‌های این شیوه چاپ که کم و بیش به چاپ رساندن نسخه‌های دست‌نویس را مهیا می‌کند، برای ایرانیان این روش اهمیت پیدا کرد و با استقبال آن‌ها روبه‌رو شد.
این پژوهشگر ادامه داد: در ایران از حدود 15 سال پیش متخصصان و کتابداران متوجه شدند که باید اطلاعات بیشتری درباره تعداد و عناوین کتاب‌های چاپ سنگی جمع‌آوری کنند. در نتیجه شروع به تهیه و انتشار فهرست کتاب‌های چاپ سنگی کردند که حداقل بدانیم مجموعه‌های مهم این نوع کتاب‌ها کجا وجود دارند. متاسفانه فهرست‌نگاران ایرانی در این زمینه ضعیف عمل کرده‌اند.
وی اظهار کرد: هنگامی‌که یک فهرست تهیه می‌شود باید نام مولف کتاب، مکان و تاریخ چاپ آورده شود. درباره کتاب‌های چاپ سنگی باید اطلاعات بیشتری شامل نام خطاط، حامی چاپ، نام چاپخانه و نام نقاش و تذهیب‌کار آن در اختیار مخاطب قرار گیرد اما متاسفانه فهرست‌های ایرانی در برخی مواقع فاقد این اطلاعات اساسی هستند.
وی در پایان سخنانش به آخرین اثر خود در نمایشگاه کتاب اشاره و اظهار کرد: «تصویر داستانی در چاپ‌های سنگی ایران» عنوان آخرین کتاب من است که از سوی انتشارات نظر برای بار دوم به چاپ رسیده است. در این پژوهش بر کتاب‌های چاپ سنگی تصویردار ایرانی کار کرده‌ام. شاهنامه فردوسی، خمسه نظامی و دیگر کتاب‌های ادبیات رسمی ایران برخی از مهم‌ترین این کتاب‌ها را تشکیل می‌دهند.
اولریش مارزلف، ایرانشناس برجسته آلمانی از حدود 20 سال پیش درباره قصه‌های عامیانه فارسی تحقیق و پژوهش می‌کند و تاکنون تالیفات بسیاری در این زمینه از خود برجای گذاشته است. «طبقه‌بندی قصه‌های ایرانی»، «بهلول‌نامه» و «آلبوم شاهنامه» برخی از مهم‌ترین آثار این ایرانشناس را تشکیل می‌دهند.
شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۱۹:۴۴
نظر شما