علی موسوی، برگزیده جایزه جهانی کتاب سال در بخش مطالعات تاریخ ایران- آثار باستانی ایران، درباره موضوع کتاب با عنوان «پرسپولیس: اکتشاف و حیات مجدد یک جهان شگفت» به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گفت: این کتاب درباره تخت جمشید است. در حقیقت آثار زیادی درباره تخت‌جمشید تالیف شده و این کتاب به‌ویژه در زمینه باستانشناسی نمی‌تواند با آن‌ها رقابت کند. آن‌چه که این کتاب را از دیگر کتاب‌های این حوزه متمایز می‌کند این است که  کتاب به تاریخچه و سرگذشت محوطه تخت‌جمشید بعد از ویرانی می‌پردازد. گرچه یک فصل از کتاب درباره توصیف و باستانشناسی بناهاست اما بخش عمده کتاب از ویرانی تخت‌جمشید در سال330 پیش از میلاد توسط مقدونی‌ها تا قرن بیستم را شامل می‌شود. 

وی ادامه داد: سال‌‌ها بر روی این کتاب کار کردم. تقریبا هفت، هشت سال بود که این فکر را داشتم که کتاب را به رشته تحریر درآورم و از منابع بسیاری مانند منابع بایگانی چاپ‌نشده، آرشیونامه‌ها و اسناد و مکاتبات استفاده کردم و با برخی از اشخاص که در این حوزه تخصص داشتند و در آن زمان در قید حیات بودند، مصاحبه کردم. خوشبختانه موفق شدم این کتاب را حدود یک تا دو سال پیش به چاپ برسانم. در حال حاضر قصد دارم این کتاب را برای خواننده فارسی‌زبان تالیف کنم. نشر فرزان‌روز این کتاب را چاپ خواهد کرد. شاید نسخه فارسی آن بهتر از نسخه انگلیسی منتشر شود. نام کتاب «سرگذشت تخت‌جمشید» است و به دورانی می‌پردازد که تخت‌جمشید ویران می‌شود. 

سرگذشت ویرانه‌های تخت جمشید برای من جالب بود 

مولف کتاب «میراث ایران» سپس به دلایل پرداختش به تخت‌جمشید اشاره کرد و افزود: دلیل پرداختنم به این موضوع، عشق و علاقه فراوان به تخت‌جمشید بود. از آن‌جایی‌که پدرم باستانشناس بود، از دوران کودکی به این محوطه می‌رفتم و با آن آشنایی داشتم. این موضوع که چه کسی این منطقه را کشف کرده است و این‌که کشف این محوطه به چه صورت بود؟ از موضوع‌هایی به شمار می‌رفت که به آن علاقه داشتم و همواره ذهن من را به خود مشغول کرده بود. وقتی به تخت‌جمشید می‌روید آثار مکتشفان قدیمی را می‌بینید که نامشان را بر سنگ نوشته‌اند. همچنین افرادی که از آن بازدید کرده‌اند، به طور مثال ما از دوره ساسانی کتیبه‌ای داریم که نشان می‌دهد از تخت‌جمشید بازدید کرده‌اند تا قرن بیستم که بعد از آن نوشتن بر سنگ‌نبشته‌ها ممنوع شد. در واقع سرگذشت این ویرانه‌ها برای من بسیار جالب بود. 

وی در پاسخ به این سوال که انتشار این کتاب چه بازتاب و بازخوردی در آمریکا داشت؟ گفت: کتاب در آلمان و از سوی یکی از ناشران آلمانی به چاپ رسید. این کتاب تصاویر زیادی دارد و تنها ناشری که قبول کرد این کتاب را چاپ کند همین ناشر آلمانی بود زیرا تخصص‌ وی باستانشناسی و هنر است. کتاب قیمت بالایی دارد و به همین دلیل افراد زیادی توان خرید آن را ندارند. حدود 20 نفر این کتاب را تا به حال مطالعه کرده‌اند و نظرات‌شان را به من منتقل کرده اند. یکی از باستانشناسان و ایرانشناسان معروف به نام دکتر «دیوید استروناخ» که پاسارگارد را حفاری کرد، بر این کتاب مقدمه‌ نوشته است. در کل این کتاب بازتاب خوبی هم در آمریکا و هم در دیگر نقاطی که خوانده شده، داشته است. 

برگزاری مراسم کتاب سال برای من تحسین‌برانگیز بود

استاد دانشگاه لس‌آنجلس در ادامه دیدگاه خود را درباره جایزه کتاب سال بیان کرد و گفت: دکتر وصفی نامه‌ای برای من ارسال کرد با این مضمون که کتابم در جایزه کتاب سال برگزیده شده است و در حقیقت من اطلاعی از این موضوع نداشتم. 

وی افزود: در حقیقت باعث افتخار است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای این موضوع ارزش قایل می‌شود. در حقیقت برگزاری چنین مراسمی در ایران برای من هم تعجب‌برانگیز بود و هم تحسین‌برانگیز. 

کتاب «پرسپولیس: اکتشاف و حیات مجدد یک جهان شگفت» اولین مطالعه کامل از نوع تاریخ اکتشافات باستانشناسی در تخت‌جمشید پس از تخریب آن در سال 330 قبل از میلاد است که به‌صورت یک جمع‌بندی و تحلیل از آن‌چه قبلا اتفاق افتاده ارایه می‌شود و برای نگارش آن به اکثر منابع اصلی مراجعه شده است. کتاب جزییات تاریخ اکتشافات باستانشناسی، اسناد تصویری و کاوش در یکی از سایت‌های مشهور جهان باستان را بر اساس بخشی از شواهد آرشیوی، اطلاعات موردی و اسناد منتشر نشده توصیف می‌کند. 

بررسی سایت، تاریخچه و عملکرد آن، تخت‌جمشید در شعله‌های آتش، آغاز زندگی تخت‌‌جمشید پس از مرگ، تحول از یک سایت تاریخی به یک نماد افسانه‌ای، اکتشافات مسافران غربی در ایران، قرن نوزدهم و ظهور باستانشناسی، تخت‌جمشید در سپیده‌دم باستانشناسی علمی در ایران و 40 سال پژوهش و مرمت در تخت‌جمشید، عناوین نه‌گانه کتاب را تشکیل می‌دهند. 

دکتر علی موسوی، دارای مدرک دکتری مطالعات خاور نزدیک(باستانشناسی)، دانشگاه کالیفرنیا، مدرس باستانشناسی ایران در گروه فرهنگ و زبان‌های خاور نزدیک در دانشگاه کالیفرنیا و مولف کتاب‌هایی چون «کشف پرسپولیس»، «ایران باستان» و «میراث ایران» است./