شنبه ۷ دی ۱۳۹۲ - ۱۸:۴۲
فاطمی‌موحد: ترجمه‌های روزآمد، کمکی است برای تحریف‌زدایی

سیدحسن فاطمی موحد، محقق و پژوهشگر حوزه دین، معتقد است که با وجود کتاب‌های معتبر در حوزه مطالعات سیره‌نگاری معصومین(ع) هنوز هم این حوزه به پژوهش‌های جدیدنیاز دارد. وی می‌گوید: ترجمه‌های روزآمد، کمک تاثیر گذاری به تحریف‌زدایی از سیره‌نگاری ائمه (ع) می‌کند. /

 فاطمی‌موحد در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: باید منابع کهن و اصلی درباره سیره اهل بیت(ع) نظیر کتب اربعه و دیگر منابع کهن حدیثی و تاریخی به فارسی و انگلیسی با دقت ترجمه شوند. تعداد افرادی که درباره سیره معصومین(ع) قلم می‌زنند و سخنرانی می‌کنند کم نیست اما متاسفانه برخی از این افراد چون بر متون عربی تسلط ندارند، به ناچار به متون واسطه و گاهی هم پر اشتباه مراجعه می‌کنند. 

وی با بیان این‌که ترجمه این قبیل کتاب‌ها دشواری‌های خاص خود را دارد، افزود: برخی افراد ترجمه این کتاب‌ها را با ترجمه رمان و داستان برابر می‌دانند، در حالی ‌که در ترجمه داستان‌ لازم نیست مطالب کلمه به کلمه به زبان دوم برگردانده شود، بلکه اغلب این کار اشتباه محسوب می‌شود اما در موضوع سیره اهل بیت(ع) باید از دقت فوق‌العاده‌ای برای ترجمه متون عربی استفاده کرد. به نظر من، برای انجام چنین کار بزرگی به  موسسه‌ای مستقل و متشکل از پژوهشگران این رشته نیاز است.

فاطمی‌موحد در پاسخ به این سوال که «با توجه به این که در مباحث سیره‌نگاری باید به مستندات تاریخی استناد و از تخیل پرهیز کرد، آیا همه مکتوبات این حوزه بر اساس مستندات تدوین شده‌اند و این که آیا روایات غیرمعتبر و ضعیف در این مکتوبات وارد شده‌اند یا نه؟» اظهار کرد: متاسفانه باید گفت که نه تنها در فضای مجازی شاهد خبرهای ضعیف و نادرست فراوان هستیم، بلکه در آثار مکتوب نیز این روایات ضعیف و نا‌معتبر مشاهده می‌شوند. چند سال پیش قرار بود به مناسبت ماه‌ محرم حدود 10 کتاب فارسی معتبر را درباره حضرت سیدالشهدا(ع) و 10 کتاب معتبر را برای ماه صفر در یک برنامه تلویزیونی معرفی کنم. با این وجود‌که در کتابخانه محل کارم کتاب‌های فراوان درباره نهضت حسینی نگهداری می‌شوند، برای معرفی 10 کتاب ویژه ماه صفر، به سختی توانستم کتاب‌های معتبری را که بتوان به همه مطالب آن مطمئن بود، شناسایی کنم!

این محقق و پژوهشگر یادآور شد: در گذشته وقتی یک سخنران، روایتی نادرست را بیان می کرد، مخاطبان او محدود به همان چند نفر حاضر در مجلس بودند و سخن او در سطح وسیع منتشر نمی‌شد اما اکنون بسیاری از همین روایت‌ها که در سخنرانی‌ها گفته می‌شوند، در قالب‌های صوتی و مکتوب در فضای مجازی منتشر می‌شوند و در دسترس همگان قرار می‌گیرند. اغلب هم این مطالب به کتاب‌ها و مطبوعات راه می‌یابند. گاهی هم پیش آمده‌است که سخنران یا مصاحبه شونده، مطلبی را صحیح گفته‌است اما دیگران آن را نادرست به نگارش در آورده‌اند و این عامل نیز زمینه نشر ناراستی‌ها را فراهم کرده‌است.
 
فاطمی‌موحد عنوان کرد: همان‌گونه که تدوین کتاب‌های معتبر ضرورت دارد، راه‌اندازی سایت‌هایی ویژه سیره معصومین(ع) که محتوای آن‌ها از نظر اعتبار مورد ارزیابی متخصصان قرار گرفته باشد نیز ضرورت دارد. به عنوان مثال، می‌توان به سایت‌هایی مانند سایت مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر(عج) ، سایت مؤسسه دارالحدیث، سایت موسسه جهانی سبطین، سایت اندیشه قم و سایت مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) که مطالب معتبری را ارایه می‌دهند، مراجعه کرد. 

وی افزود: یکی دیگر از اقداماتی که در تحریف‌زدایی از سیره اهل‌بیت(ع) باید مورد نظر قرار گیرد، این است که کتاب‌های کهن گذشته که به واسطه تحقیق و پژوهش‌های معتبر منتشر نشده‌اند توسط متخصصان این حوزه و با حمایت‌های دولتی بازنگری و دوباره منتشر شوند. البته این بازنگری باید پیش از ترجمه کتاب‌ها انجام شود. نقد و بررسی آثار مربوط به معصومین(ع) در قالب تدوین مقاله و برگزاری نشست‌ها نیز می‌تواند در این راستا تاثیرگذار باشد. یکی دیگر از اقدامات مهم و تاثیرگذار دیگر در این زمینه، تدوین کتاب‌های مرجع و معتبر است که زمینه نشر آثار معتبر را فراهم می‌کند و با مراجعه به این متون می‌توان به انواع شبهه‌ها در مورد اهل‌بیت(ع) پاسخ داد. در این باره موسسه‌های دارالحدیث و ولی عصر(عج) در قم آثار گرانسنگی را عرضه کرده‌اند. 

وی در پاسخ به این سوال که «اکنون سیره‌نگاری معصومین(ع) با چه خلاءهایی مواجه است» اظهار کرد: یکی از مظلومیت‌های اهل بیت(ع) این است که هر کسی به خودش اجازه می‌دهد درباره این بزرگواران اظهار نظر کند و خودش را متخصص بداند، در حالی که اظهار نظر در این عرصه تخصص خاص خود را‌می‌طلبد. کم نیستند کسانی که در این حوزه قلم می‌زنند، در حالی که نمی‌دانند برای پژوهش از چه منابعی استفاده کنند یا تشخیص نمی‌دهند کدام منبع معتبر است و کدام غیرمعتبر! من خبر ندارم که آیا رشته‌ای دانشگاهی ویژه تاریخ و سیره اهل بیت(ع) وجود دارد یا نه. اگر چنین رشته ای نیست، راه‌اندازی آن، کمکی قابل توجه در تحریف‌زدایی و عرضه صحیح سیره آن بزرگواران خواهد بود. 

فاطمی‌موحد گفت: یکی دیگر از اقداماتی که می‌تواند کمک زیادی به از بین بردن خلاء‌های موجود در حوزه سیره‌نگاری انجام دهد، تصحیح، ترجمه و مطابقت با زیان فارسی معیار امروز کتاب‌هایی مانند «منتهی‌الآمال» شیخ عباس قمی است. این کتاب از اعتبار بالایی برخوردار است اما چون درک محتوای آن برای نسل امروز دشوار است، همه افراد نمی‌توانند از آن استفاده کنند. اگر این‌گونه کتاب‌ها با حفظ محتوا و عبارت‌پردازی‌های امروزی با نگارشی جدید به رشته تحریر درآیند، مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار خواهند گرفت. 

وی افزود:تاکنون درباره سیره‌نگاری ائمه(ع) کتاب‌های ارزشمندی و همچنین دایره‌المعارف‌ها و دانشنامه‌هایی معتبر منتشر شده‌اند اما هنوز در این زمینه کمبودهایی احساس می‌شود که برطرف کردن آن‌ها نیازمند تحقیق و پژوهش از سوی متخصصان این حوزه است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط