سه‌شنبه ۵ شهریور ۱۳۹۲ - ۱۰:۵۰
تفسیر بر مبنای عقل انسان، تفسیری به رای است

حجت الاسلام والمسلمین محمد‌رضا رضوانی‌پور، پژوهشگر و محقق حوزه دین و استاد حوزه علمیه امام حسن‌عسگری(ع) گفت: یکی از آسیب‌هایی که حوزه تفسیر را تهدید می‌کند، تفسیر بر مبانی عقل انسان است. اگر در تفسیر قرآن عقل مقدم باشد، نتیجه آن نیز تفسیر به رای خواهد بود. در تفسیر قرآن باید مفاهیم بیان شده از قران درک شود، نه این که این مفاهیم را با عقل انسانی تطبیق دهیم. در تفسیر اگر از عقل هم استفاده می‌شود، باید مطابق با قران و کلام وحی باشد.-

حجت الاسلام والمسلمین محمد‌رضا رضوانی‌پور در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گونا‌گونی جریان‌های تفسیری را منظری از نمایش شکوه و عظمت این کتاب آسمانی دانست و عنوان کرد: تفسیر قرآن کریم همواره منجر شده است تا جریان‌های متنوع تفسیری در جامعه اسلامی پدیدار شوند. اگرچه این تنوع و گوناگونی بیانگر عظمت قرآن است اما نگاه‌های یک سویه و گاه بی‌ضابطه در بستر این جریان‌ها، برای اندیشمندان متعهد به صیانت مقاصد والای الهی همواره مایه نگرانی بوده است. 

وی در تعریف علم تفسیر گفت: دانش تفسیر قرآن، دانشی ضابطه‌مند و روش‌پذیر در راستای درک درست مقاصد الهی است. از این رو، عناصر مشترک و مورد وفاق دانشمندان فرقه‌های گوناگون اسلامی در فهم قرآن، برای ساماندهی منطق تفسیر قرآن قابل اعتنا است. با این همه، رویکرد جریان‌های تفسیری در عمل، از آن منطق استوار به نوعی فاصله گرفته است.

این محقق و پژوهشگر حوزه دین یادآور شد: تفسیر قرآن در واقع، نوعی علم است که با استفاده از این علم می‌توان کلام وحی را به درستی تبیین ‌کرد. یکی از مسایل مهمی که در تفسیر قرآن‌کریم باید لحاظ شود، آشنایی با ادبیات عرب، صرف ‌و نحو و معانی و بیان است. فردی که قصد دارد قرآن را تفسیر کند، باید به این علوم تسلط کامل داشته باشد. 

رضوانی‌پور اظهار کرد: در تفسیر قرآن دو نکته از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ نخست شان نزول آیات قرآن را باید در نظر گرفت و پس از آن باید به تفسیری که پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) از آیات ارایه داده‌اند، مراجعه کرد تا با استناد به این تقاسیر بتوان تفسیر مستدلی را ارایه داد.

وی با بیان این‌که فهم قرآن توسط هر کسی امکانپذیر نیست و هر کسی توانایی تفسیر قرآن را ندارد، گفت: در تفسیر استفاده از سند‌های معتبر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و با توجه به این‌که بسیاری از آیات را ائمه معصوم(ع) تفسیر کرده‌اند، این تفسیرها می‌تواند سند معتبری برای مراجعه مفسران قرآن باشد چون کمک می‌کند تا به تفسیر مخالفان استناد نشود و آیات را درست و بر مبنای کلام الهی تبیین کنند.

رضوانی‌پور با بیان این‌که ظهور و پیدایش جریان‌ها و رویدادهای انحرافی مانند جریان‌ غلو و نفوذ اسرائیلیات، آسیب‌هایی را به جریان‌های تفسیری وارد کرده است، گفت: فردی که تفسیر می‌کند، باید به علم رجال و علم درایه که در حوزه‌های علمیه تدریس می‌شوند، تسلط داشته باشد تا بتواند روایات جعلی را از روایات مستند تشخیص دهد.

وی با بیان این‌که جداسازی روایات تفسیر نقش مهمی در نفی پندارهای ناروا دارد، عنوان کرد: اگر روایات نقل شده طبق سندهای معتبر جداسازی نشوند، تفسیر به رای صورت خواهد گرفت. سند‌سازی در تفسیر قرآن اگر به صورت صحیح باشد، تفسیر درست و بر مبانی آن صورت گرفته است اما اگر احادیث جعلی وارد شوند دیگر افکار وحی نقل نمی‌شود بلکه افکار بشر تفسیر و تبیین می‌شوند.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به تفسیرهای موجود، کدام تفسیر با بیان ساده و علمی می‌تواند برای همه افراد جامعه کاربرد داشته باشد، گفت: امروزه تفسیرهای خوبی در بازار وجود دارند، اما تفسیر نمونه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی تفسیری قابل فهم و استفاده برای عامه مردم حتی علما به شمار می‌رود. علاوه بر آن، اگر خواهان مطالعه تفسیر دقیق‌تری با بیان فلسفی و علمی بیشتری باشیم، می‌توانیم به تفسیر ‌المیزان مرحوم علامه طباطبایی مراجعه کنیم.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط