
«تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» عنوان کتابی به قلم علیاکبر عباسی است که به بررسی اجمالی تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران در دوره اسلامی پرداخته است._
کتاب «تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» در پنج فصل به بیان خلاصهای از تاریخ، تمدن و فرهنگ اسلام و ایران میپردازد. نخستین فصل این کتاب شامل کلیاتی درباره تاریخ و تمدن اسلامی _ ایرانی است. تعریف لغوی و اصطلاحی واژههای تمدن و فرهنگ و رابطه این دو از جمله مباحث مطرح شده در نخستین فصل کتاب است.
فصل دوم با عنوان «فرهنگ و تمدن ایران قبل از اسلام» به مباحثی از جمله ورود آریاییها به ایران و تاثیر آنان بر فرهنگ و تمدن ایران میپردازد. شیوه معماری پارسی و شیوه معماری پارتی نیز در این فصل بررسی شدهاند.
«علوم و فنون در ایران و جهان اسلام» عنوان سومین فصل این کتاب است. در بخش نخست این فصل تشویق اسلام به دانش و دانشاندوزی، نفی نظامهای طبقاتی و رواج کاغذ و تاسیس کتابخانهها، از جمله دلایل رشد و شکوفایی علوم در ایران بعد از پیدایش اسلام عنوان شدهاند.
در این فصل در مطلبی با عنوان «رواج کاغذ و تاسیس کتابخانهها» آمده است: «رشد صنعت کاغذسازی و رواج کاغذ و ارزانی آن باعث تالیفات بسیار و تاسیس کتابخانههای بزرگ در جهان اسلام شد. این مساله باعث آماده شدن زمینه رشد علمی جامعه و پرورش دانشمندان گردید. برخی از دانشمندان، کتابخانههای خصوصی را به هزینه خود تاسیس کرده بودند که از آن جمله ابی عمرو بن علاء، اصمعی، حماد و ابوعبیده را میتوان ذکر کرد.»
طب و حکیمان نامدار، کیمیا و علمالحیل، ریاضیات و نجوم، تاریخ و تاریخنویسی، جغرافیا و جغرافیدانان بزرگ جهان اسلام، فلسفه و کلام در تمدن اسلام و ایران، علم حدیث و تفسیر در تمدن اسلامی، عرفان و تصوف عنوان دیگر بخشهای فصل سوم را تشکیل میدهند.
چهارمین فصل این کتاب با عنوان «هنر و معماری ایران اسلامی» شامل دو بخش اصلی است. بخش نخست این فصل به هنر و معماری ایران در دوره اسلامی پرداخته و معماری مسجدها، مقبرهها، مدرسهها، کاخها، پلها، کاروانسراها و میدانها را بررسی میکند. دومین بخش این فصل نیز شامل مباحثی از جمله کثرت در عین وحدت، تسامح و تاثیرپذیری معماری اسلامی، گستردگی مکانی و زمانی است.
کتاب در فصل پنجم که فصل پایانی است، به تاثیر تمدن اسلامی بر تمدن جدید غرب پرداخته و تاثیر آرا و نظریههای فلسفی مسلمانان بر فلسفه جدید غرب را بررسی میکند. تاثیر تاریخنویسی مسلمانان بر تاریخنگاری جدید غرب، تاثیر شیوههای معماری مسلمانان بر معماری اروپا و تاثیرگذاری جغرافیای اسلامی بر رشد علم جغرافیا در مغربزمین از دیگر مباحث فصل پنجم است.
چاپ نخست کتاب «تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» نوشته دکتر علیاکبر عباسی، با شمارگان یکهزار و 100 نسخه، 168 صفحه و بهای پنج هزار و 200 تومان از سوی انتشارات هزاره ققنوس منتشر شد.
نظرات