گفتوگو با نويسنده كتاب «چگونه ارتباط اثربخش داشته باشيم؟»
ريشهيابي مشكلات بينفردي در ارتباطات انسانها
محمود اميرينيا، نويسنده كتاب «چگونه ارتباط اثربخش داشته باشيم؟» برقراري يك ارتباط موفق و حفظ آن را از ضرورتهاي تعاملات اجتماعي به ويژه در دنياي كنوني دانست و گفت: با آگاهي از ضرورت و نحوه داشتن ارتباطات اثربخش، در ساير بخشهاي تعاملات اجتماعي نيز موفق خواهيم بود چرا كه ريشه اغلب مشكلات بينفردي در بخش ارتباطات بررسي ميشود.-
وي با اشاره به اين كه «طرح مساله» بالاترين مكانيسم شناختي به شمار ميآيد، درباره روش تحقيقش گفت: بيان مساله و گردآوري دادهها با چارچوبي هدفمند در مسير ارزيابي و رسيدن به پاسخ، طرح اصلي تحقيق در تمامي دنيا شناخته ميشود.
اميرينيا با اشاره به اين كه طرح مساله و حل مساله دو مرحله از فرآیند تفکرند، در پاسخ به اين سوال كه «در اين نوشتار چه مسالهای را مطرح کرده است؟» گفت: مساله این کتاب بررسي اين موضوع است كه «چگونه ارتباط اثربخش داشته باشیم؟» چرا كه بخش زيادي از انديشه و ذهن مرا اين سوال به خود اختصاص ميداد. از اين رو، تصور كردم چنانچه بتوانيم روابطمان را با دیگران بهتر کنيم، بهتر هم میتوانيم زندگی کنيم.
وي درباره رویکردش در اين اثر پژوهشي عنوان كرد: در مسير نگارش اين كتاب تصميم گرفتم با يافتن عناصر مهمی که میتوانند در اثربخشی روابط و رفتار ارتباطی کمک کنند، به بررسي آنها بپردازم؛ عناصری مانند فواصل شخصی، قدرت، موقعیت و فنونی که میتوانند در گفتوگو به عنوان قلب ارتباط موثر واقع شوند. پس از شناسایی آنها تصميم گرفتم مخاطبان را به مرحله دوم يا جلد بعدي كتاب سوق دهم؛ جلد دوم اين کتاب كه قرار است با عنوان «هیجان رفتار و تن گفتار» نوشته شود. در جلد نخست، انواع حریم شخصی را از منظر پروفسور «هال» عنوان كرده و سپس به مبحث حریمهای چشمی پرداختهام.
وي در پاسخ به اين پرسش كه «در اين مسير تاچه حد به بوميسازي مفاهيم و يافته كتاب به ويژه در حوزه روانشناسي كه خاستگاهي غربي دارد، توجه داشته است؟» گفت: پاسخ به این سوال را باید در بافت محیطی و فرهنگی بررسی کرد. آنچه مسلم است، در هر جامعهای برای داشتن یک ارتباط سالم بايد حریم چشمی را حفظ کنیم. در واقع، چشمها دروازهای به روحاند. آنها دقیق و آشکار با ما حرف میزنند، زیرا از طریق آنها اطلاعات زیادی از فرایندهای درون ما به بیرون انتقال مییابد. شاید فکرش را هم نکنید که پیامها بیش از هر عضو دیگرِ بدن ما، توسط چشمها دریافت یا ارسال میشوند. اهمیت تماس چشمی تا آنجاست که به عنوان یک رفتار غریزی باعث بقای انسان میشود. چنانچه از این منظر و با این طرز فکر به موضوع نگاه کنیم، درمييابيم چنين مسايلي با تعالیم مذهبیما نه تنها در تعارض قرار نمیگیرند، بلکه با آنها همسو نیز میشوند.
وي در پاسخ به اين پرسش كه «با توجه به اين كه در حوزه ارتباطات تاليفات متعددي به چاپ رسيدهاند و شايد مسايل مهمتري در جامعه به ويژه براي نسل جوان وجود داشته باشند كه بتوان به آنها پرداخت، چرا موضوع "اثربخشي ارتباطات" را انتخاب كرديد؟» گفت: ارتباط در انزوای شخصی به وجود نمیآید و عناصر اصلی بر شكلگيري آن تأثیر دارند؛ البته میتوانیم برای نسل امروز از یک مساله در بافت فرهنگی حرف بزنیم و فکر کنیم که آنها از نظر بافت ارتباطی به ظاهر مشکلی ندارند. با وجود اين، «رفتار» ميتواند به عنوان ارتباط در نظر گرفته شود.
محقق حوزه روانشناسي اجتماعي ادامه داد: افرادي كه از نظر ارتباطی، تعاملات گسترده و پرحجمی دارند، شايد نتوانند يك دوست صميمي نيز بیابند، زیرا ارتباطی که این افراد برقرار میکنند، سطحی است و پایايي ندارد. بنابراين، مشکل این افراد در نوع ارتباط و رفتار ارتباطی آنهاست و علت آن را باید در سطح بافت روانشناسی بررسی کرد.
وي در پاسخ به اين پرسش كه با وجود امكان استفاده از واپسين يافتههاي روانشناسي و استناد به مكتوبات كنوني چرا از جملات يا آثار چند دهه گذشته استفاده كرده است؟» گفت: در استفاده از منابع و آراي گذشتگان يا مكتوبات جديد، مهم اين نيست كه از چه مطلبي استفاده ميكنيم. آنچه اهميت دارد، قابل استفاده بودن آن مطلب است؛ اين كه موضوع يا راهكار ياد شده تا چه حد در زمان كنوني قابليت كاربرد و اثربخشي دارد. به عنوان مثال، «ديل كارنگي» كه در بخشي از اين اثر به جملات يا آثار وي اشاره شده است، كليدواژههايي درباره دوستي دارد كه در شرايط كنوني نيز قابل بهرهبردارياند. از اين رو استفاده از چنين منابعي را ايراد نميدانم.
وي در پايان درباره يافتههايش درباره «ارتباط» اظهار كرد: هنگام بحث درباره موضوع ارتباطات، با حوزه «مهارتها» مواجه ميشويم كه به نوعي زيركي به شمار ميآيد، يعني كشف اين كه چه چيزي تاثير بيشتري در شكلگيري ارتباط دارد. شكلگيري مهارت ارتباط با تمرين امكانپذير است و با وجود اينكه ارتباط، بخشي از مديريت دانش به شمار ميآيد، توانمندياي نيست كه يك شبه حاصل شود و مانند توانايي و مهارت رانندگي به تمرين و ممارست نياز دارد.
محمود امیرینیا متولد 1356 در دوره کارشناس ارشد رشته فیزیولوژی (با گرایش رفتارشناسی) علاوه بر سابقه فعاليتهاي رسانهاي در حوزه روزنامهنگاري، آثاري با عناوين «باغ تنهایی»، «ماهی مرکب»، «نقد گزیده آثار داستانی از منظر روانشناسی اجتماعی و تاریخی» و «قرابت جنون و ادبیات(ترجمه)» را در كارنامه كاري خود به ثبت رسانده است.
نخستين چاپ از جلد اول كتاب «چگونه ارتباط اثربخش داشته باشيم؟» را انتشارات كتاب سمنگان با شمارگان 2000 نسخه، 95 صفحه مصور و به بهاي 3000 ريال در سال 90 منتشر كرده است.
نظر شما