«عاشورا» از مهمترين، غمانگيزترين و اثربخشترين وقايع تاريخ اسلام است كه به واسطه عمق معنا و درسهايش، به فرهنگنامهاي سترگ براي ايثارگران و حسينيان تبديل شده است. از اين رو «ايبنا» نگاهي به اين فرهنگ غني اسلامي در آينه مكتوبات ميافكند.-
پس از اين واقعه كه دشمنان در آن حتي به زنان و كودكان حاضر در كاروان سالار شهيدان نيز رحم نكردند، ابعاد اين نبرد نابرابر در تاريخ اسلام در قالبهاي گوناگون از جمله روايات، مقتلنويسيها و تاريخنگاريهاي انعكاس يافت. همچنين بازماندگان اين حادثه و اسراي كربلا مانند حضرت زينب(س) كه در اين واقعه حضور داشتند و سنگيني و تألم آن را از نزديك درك كرده بودند، در خطابهها و سخنانشان حكايتهايي را ذكر كردند كه بخشي از آنها به صورت شفاهي و بخشهايي نيز به شكل مكتوب باقي ماندهاند.
هر سال در گراميداشت شهادت امام حسين(ع) و يارانش باوفايشان در واقعه كربلا، از ابتداي ماه محرم، مراسم عزاداري شهادت سالار شهيدان در ايران و سرزمينهايي كه علاقهمندان به اين امام همام حضور دارند، برگزار ميشوند. اين مراسم در مناطق گوناگون شيوههاي مختلفي دارد؛ مانند زنجیرزنی، سینهزنی، قرباني كردن در مسير دستههاي عزاداري، سياه پوشيدن.
براي نهمين روز ماه محرم موسوم به «تاسوعا» كه به نقشآفريني حضرت عباس(ع) در حماسه كربلا تاكيد دارد، مراسم خاصي وجود دارد. در اين زمينه نيز علاوه بر مقالات و پژوهشهاي گوناگون، مكتوباتي به رشته تحرير درآمدهاند كه از آن ميان به آثار زير اشاره كرد:
ـ سقای آب و ادب /سیدمهدی شجاعی
ـ مقتل الحسین علیهالسلام؛ واقعهنگاری حوادث عصر تاسوعا تا عصر عاشورا به شیوه مقتلخوانی /سیدمحمدعلی حائریطبسی
ـ در کنار علقمه؛ کرامات العباسیه(علیه السلام) / سیدمحمدحسین
ـ دریای تشنه، تشنه دریا / رحیم میر دریکوندی
ـ علمدار نیامد / حسین صبوری
ـ کرامات باب الحوائج / سیدبشیر حسینی
ـ شاه شمشاد قدان / سیدمحمد حسینی
ـ عباسبن علی (علیه السلام) / جواد محدثی
ـ چهره درخشان قمر بنیهاشم ابوالفضل العباس(ع)/ علی ربانیخلخالی
ـ ستارگان درخشان: سرگذشت حضرت قمر بنیهاشم(ع)/ محمدجواد نجفی
ـ سردار كربلا حضرت ابوالفضل العباس(ع)/ سید عبدالرزاق مقرم
ـ سردار كربلا حضرت ابوالفضل العباس(ع) در یك نگاه/ سید جعفر
ـ سقای سكینه / سید بشیر و حسین مدرس هندی
ـ شخصیت فرماندار بزرگ اسلام/ آیتالله سیدحسن صدر
ـ طاقهء ریحان / عبدالكریم مقدس ارموی
ـ العباس(ع) / سید عبدالرزاق مقرم
ـ العباسبن علیبن ابی طالب قمر بنیهاشم(ع) / محمد كامل حسن المحامی
ـ آیینه ایثار / محمود شاهرخی و مشفق كاشانی
ـ اعلام الناس فی فضائل العباس(ع) / سید سعیدبن سید ابراهیم بهبهانی
ـ باب الحوائج یا زندگانی ابوالفضل العباس(ع) / عبدالحسین مؤمنی
ـ البطل العلقمی / شیخ عبدالواحد مظفر
ـ پرچمدار كربلا / جواد سبزهای
ـ زندگانی حضرت ابوالفضل پرچمدار و شمع فروزان كربلا / بدرالدین نصیری
ـ الخصائص العباسیه/ حاج شیخ محمد ابراهیم كلباسی نجفی
ـ مقتل و مصرع العباس(ع) / شیخ حسینبن علیبن حسن قدیحیبحرانی
ـ مقتل العباس(ع) / سید مهدی طباطبایی یزدی
ـ قمر بنی هاشم(ع) / غلامعلی بهاونگریهندی
ـ العبد الصالح / مهدی رضوی
واقعه دهمين روز ماه محرم كه در ميان شيعه و سنّي با نام «عاشورا» شناخته ميشود، يادآور درسهاي بزرگي از پايداري، مقاومت، ايثار، وفاي به عهد، جوانمردي و ... است، درسها و جرياناتي كه نگارش كتابها، مقاتل و ديوانهاي مراثي و مداحيهاي فراواني را زمينهساز شدند.
درباره روز عاشورا و عوامل بسترساز اين حادثه مكتوبات فراواني در دايره زبان فارسي، عربي، اردو، انگليسي و ... به رشته تحرير درآمدهاند. برخي از آثاري كه در سالهاي اخير درباره اين روز و صاحب آن منتشر شدهاند، عبارتند از:
ـ عاشورا / غلامحسین زرگرینژاد /کتاب همراه
ـ عاشورا در عاشورا / غلامعلی نعیمآبادی / توسعه قلم
ـ انقلاب عاشورا / سیدعطاء الله مهاجرانی / اطلاعات
ـ شهدای عاشورا / عباسعلی نویدیزرنقی /پیری
ـ الفبای عاشورا/ هادی ابراهیمزاده /سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت پژوهشی و آموزشی
ـ قیام عاشورا/ محمدجواد ولایی، محمدحسین تسبیحی /فرهنگ امروز
ـ نفحات عاشورا / حمید موسوی/ طوبای محبت
ـ زندگانی امام حسین(ع)/ سیدهاشم رسولی محلاتی / دفتر نشر فرهنگ اسلامی
ـ سیمای امام حسین(ع) / علیاکبر بابازاده / دانش و ادب
ـ امام حسین(ع) و ایران / کورت فریشلر، ذبیحالله منصوری (مترجم) / دنیای دانش
ـ امام حسین (ع) الگوی زندگی/ حبیبالله احمدی / فاطیما
ـ کتابشناسی امام حسین علیه السلام/ حشمتالله صفرعلیپور / سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
ـ کتابشناسی عاشورا/ محمد حیدری قاسمی/ اطلاعات
ـ کتابشناسی امام حسین(ع)/ محمدعلی مجاهدی/ زمزم هدایت
ـ کتابشناسی تاریخی امام حسین؛ به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعه/ محمد اسفندیاری/ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
ـ کتابشناسی امام حسین علیه السلام/ نجفقلی حبیبی/ موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)
ـ سیری در سلوک حسینی: با معرفی و بررسی 500 کتاب برگزیده درباره امام حسین(ع)/ گروهی از نویسندگان/ دفتر نشر معارف
ـ عاشورانامه/ مرکز مطالعات راهبردی خیمه
ـ معالم دائره المعارف الحسینیه/ محمدصادق محمدکرباسی/ بیروت: دارالمجتبی
ـ معجم المصنفات الحسینیه/ محمدصادق محمد کرباسی/ لندن: المرکز الحسینی للدراسات
ـ فرهنگ سخنان امام حسین(ع)/ محمد دشتی / امیرالمومنین(ع)
ـ امام حسین در اندیشه مسیحیت/ انتوان بارا، علی باقر طاهری نیا (مترجم)، فرامرز میرزایی (مترجم) / دانشگاه بوعلی سینا
ـ حواریون امام حسین(ع) / مریم جمشیدی / فارس الحجاز
ـ نهضت امام حسین(ع)/ سیدهبهالدین حسینیشهرستانی/ ضریح آفتاب
ـ قیام امام حسین(ع) / ابوالحسن جباری/ نوید شیراز
ـ مقتل امام حسین(ع)/ عبدالزهرا کعبی، عیسی رستگار (مترجم)/ نور السجاد
ـ صلاه عاشورا/ حسین غفاری اردبیلی/ پیری
ـ منظره عاشورا / فرهاد فکری اردبیلی/ فائزون
ـ زنان عاشورا / علیرضا حسینی / فرهنگ سبز
ـ موسیقی عاشورا / تورج زاهدی / سوره مهر
ـ حدیث عاشورا / سیدمحمدحسین فضل الله، فرزدق اسدی (مترجم)/ امیرکبیر، شرکت چاپ و نشر بین الملل
ـ عبرتهای عاشورا/ سیداحمد خاتمی / بوستان کتاب قم
نظر شما