دكتر نعمت‌الله فاضلي، دكتري انسان‌شناسي اجتماعي ـ فرهنگي، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، از كتاب «مردم‌نگاري هنر؛ جستارهاي انسان‌شناختي و جامعه‌شناختي در زمينه هنر و ادبيات» به عنوان اثري مردم‌نگاري و جامعه‌شناختي در حوزه موسيقي، شعر، نقاشي، فيلم، تئاتر، سينما و رمان ياد كرد كه او طي سال‌ها تحقيق و تدريس در حوزه جامعه‌شناسي هنر و ادربيات به آنها دست يافته است.
وي افزود: در نوشتن اين كتاب كوشيدم علاوه بر تهيه متني آموزشي براي جامعه‌شناسي هنرها و ادبيات، چند نمونه پژوهشي انسان‌شناختي و اسنوگرافيك(مردم‌نگارانه) را در زمينه‌هاي عنوان شده ارايه دهم. اين كتاب از بخش‌هاي گوناگون تشكيل شده است و از برخي ابعاد منبعي جديد براي پژوهشگران عرصه‌هاي گوناگون جامعه‌شناسي مطالعات فرهنگي و هنر به شمار مي‌آيد. محققان حوزه‌هاي هنري و هنرمندان مي‌توانند طي مطالعه مباحث بيان شده، با ديدگاه‌هاي تازه‌اي در زمينه جامعه‌شناسي، انسان‌شناسي و نقد مطالعات فرهنگي در زمينه‌هاي هنر و ادبيات آشنا شوند.
استاد دانشگاه و محقق حوزه جامعه‌شناسي يادآور شد: كتاب «مردم‌نگاري هنر» نخستين كتابي است كه در زمينه كاربرد مردم‌نگاري يا قوم‌نگاري به مثابه روشي براي مطالعه فارسي در ايران منتشر مي‌شود.
دكتر فاضلي درباره ضرورت تاليف اين كتاب و رويكردي كه در نگارش آن اتخاذ كرده است، توضيح داد: روش مردم‌نگاري در سال‌هاي اخير براي برخي حوزه‌هاي و رشته‌هاي دانشگاهي به ويژه علوم اجتماعي، مطالعات آموزش و برنامه درسي شناخته شده، اما تاكنون از مردم‌نگاري به مثابه روشي براي تحقيق و نقد هنري در ايران كتابي منتشر نشده است. اين اثر يكي از مجموعه پنج كتابي است كه در حوزه مردم‌نگاري تاليف كرده‌ام. ارديبهشت ماه سال جاري نيز «مردم‌نگاري سفر» را منتشر كردم كه در نمايشگاه كتاب با استقبال وسيعي از سوي مخاطبان گوناگون مواجه شد. اكنون چاپ دوم اين كتاب در نوبت نشر قرار دارد.
محقق مردم‌نگار ايراني اظهار كرد: اين مجموعه در حوزه مردم‌نگاري در ايران به رشته تحرير درآمده است و مي‌كوشد كاربردهاي گسترده اين شيوه مطالعاتي در زمينه شناخت و بررسي جامعه، فرهنگ، هنر و ادبيات را در كشورمان عنوان كند.
وي درباره بخش‌هاي دوگانه كتاب «مردم‌نگاري هنر» يادآور شد: در نخستين بخش كتاب به معرفي جامعه‌شناسي هنرها و ادبيات و اصول و مباني اين شاخه از علم اجتماعي پرداخته‌ام. در فصلي مجزا از اين قسمت، وضعيت جامعه‌شناسي هنر و ادبيات در ايران را ارزيابي كرده‌ام و برخي مسايل مهم در زمينه جامعه‌شناسي هنرها و ادبيات در ايران را توضيح داده‌ام.
مولف كتاب «مردم‌نگاري‌هاي سفر» بررسي مسايل گوناگون در زمينه جامعه‌شناسي و انسان‌شناسي هنرها و ادبيات را رسالت دومين بخش كتاب خود دانست و گفت: به طور مثال، در فصلي از اين بخش به بررسي مردم‌نگارانه از تماشاي يك فيلم پرداخته‌ام و خوانش‌ها يا فهم‌هاي گروه‌هاي مختلف مردم از تماشاي يك فيلم را توضيح داده‌ام. در فصلي ديگر به تماشاي آثار «سالوادر دالي» در گالري در لندن نشسته‌ام و در گفت‌وگويي سورئال با اين هنرمند، به بررسي انتقادي آثار او پرداخته‌ام.
فاضلي معرفي اصول و مباني جامعه‌شناسي شعر با تاكيد بر شعر فارسي را از ديگر بخش‌هاي خواندني اين كتاب ياد كرد و عنوان داشت: در نگارش اين بخش كوشيدم با استفاده از تازه‌ترين رويكردهاي پساساختارگرا، به تجزيه و تحليل رسانه‌اي شدن موسيقي در ايران بپردازم و رويكردهاي اصلي به جامعه‌شناسي موسيقي را شرح دهم. فصل پاياني اثر به توضيح و تبيين جامعه‌شناسي هنرها و ادبيات به زبان ساده اختصاص دارد. در اين فصل، مباني پيچيده جامعه‌شناسي هنر و ادبيات را به‌گونه‌اي بيان كرده‌ام كه افراد غيرمتخصص يا دانشجويان مقطع كارشناسي رشته‌هاي مختلف بتوانند با جامعه‌شناسي ادبيات و هنرها آشنا شوند.
نويسنده و محقق حوزه جامعه‌شناسي و مطالعات مردم‌نگارانه درباره پيشينه چنين تاليفاتي گفت: در سال‌هاي اخير حوزه جامعه‌شناسي هنر و ادبيات در ايران روبه گسترش بوده است. كارهاي جامعه‌شناسان كلاسيك هنر و ادبيات مانند «لوكاچ»، «گلدمن» و «ژانت ولف» به زبان فارسي ترجمه شده‌اند. همچنين در لابه‌لاي آثار نقد ادبي، فصولي به روش‌هاي نقد جامعه‌شناختي ادبيات و هنرها اختصاص دارد. با اين وجود هنوز كتابي مرجع كه بتواند باتوجه به همه حوزه‌هاي هنري و ادبي نگاه جامعه‌شناسانه و انسان‌شناسانه را توضيح دهد، در اختيار نداريم!
استاد و محقق حوزه جامعه‌شناسي و مردم‌نگاري از كتاب «مردم‌نگاري هنر» به عنوان نخستين اثري كه رويكردهاي انسان‌شناختي به هنر و ادبيات در ايران دارد، ياد كرد و اظهار داشت: كتاب‌هاي «مردم‌نگاري آموزش»، «مردم‌نگاري فرهنگ» و «مردم‌نگاري تجدد» در شمار تازه‌ترين تاليفات اين حوزه‌اند كه در آستانه نشر دارم.
قرار است انتشارات «فخر كيا» نخستين چاپ كتاب «مردم‌نگاري هنر؛ جستارهاي انسان‌شناختي و جامعه‌شناختي در زمينه هنر و ادبيات» را تا دو هفته آينده با حجمي حدود 400 صفحه چاپ و روانه بازار نشر سازد.
نعمت الله فاضلي، دكتراي انسان‌شناسي از دانشگاه لندن، عضو هيات علمي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبايي تهران است كه بيشتر به حوزه «مطالعات فرهنگي» گرايش دارد.
از جمله تاليفات اين محقق ايراني مي‌توان كتاب‌هاي «انسان‌شناسي ايراني»، «مردم‌نگاري‌هاي سفر»، «شناخت فرهنگ: مطالعاتي در وضع كنوني فرهنگ در ايران»، «رهيافتي فرهنگي به شناخت موانع توسعه علم و آموزش عالي در ايران»، «ادبيات از منظر فرهنگ»، «علم به مثابه نقد»، «تبيين فرهنگ: درآمدي بر انسان‌شناسي فرهنگي معاصر»، «يونسكو» و «اسلام و جنسيت» را نام برد.
دوشنبه ۱۸ مهر ۱۳۹۰ - ۱۳:۴۵
نظر شما