به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، كتاب «آن ‌گاه كه زرتشت سخن گفت» تغييرات گسترده‌اي كه طي چند مرحله در انقلاب نوسنگي رخ داده است را بررسي مي‌كند چرا كه نويسنده بر اين اعتقاد است اين فرهنگ دوره نوسنگي بود كه شالوده تمدن شهري را بنياد نهاد.

مري ستگاست، نويسنده كتاب مي‌گويد كه مطالعه زندگي و آموزه‌هاي زرتشت را در دهه 1970 و در شهر نيويورك آغاز و در دوره تحصيلات تكميلي باستان‌شناسي دانشگاه كلمبيا با گرايش دوره نوسنگي در خاور نزديك و خاورميانه ثبت نام كرده است.

وي تحقيق درباره تعيين تاريخ زندگي زرتشت را به ويژه در پرتو نوآوري‌هاي جديد در چهارچوب نظري مطالعات مربوط به دوره نوسنگي را انگيزه نگارش اين كتاب مي‌داند. 

وي در ادامه سخنانش مي‌گويد كه «كولين رنفرو» در سال 1987 ميلادي براي موطن اصلي خانواده زبان‌هاي هند و اروپايي كه زبان ايراني (زباني كه زرتشت بدان سخن گفته است) بدان تعلق دارد، از نظر مكاني خاور نزديك و از نظر زماني دوره نوسنگي را مطرح كرد.

چند سال بعد، ژان كُوَن به نحوي كارآمد از تأثير ايدئولوژي بر خاستگاه كشاورزي، فعاليت مشخصه دوره نوسنگي (و وظيفه‌اي ديني براي پيروان زرتشت) و نيز بر گسترش آن دفاع كرد. گرچه نتايج ارايه شده در اين كتاب با آنچه «رنفرو و كون» بدان رسيده‌ اساسا متفاوت است.

ستگاست بر اين باور است كه سخن گفتن از اهميت «جف فولر» در آفرينش اين كتاب گزافه‌گويي نيست. او ويراستار و طراح كتاب و در همه وجوه اين فرايند تأثير گذار بود.

در بخشي از كتاب آمده است كه به راستي مسبب پيدايش آخرين مرحلة سرنوشت‌ساز در انقلاب نوسنگي چه چيز يا چه كسي بوده است؟ در متون ادبي كهن مي‌توانيم نشانه‌ها يا اثري بيابيم كه نويددهنده حوزه‌اي تازه براي جستجو باشد.

مورخان يونان و روم باستان هنگام بازگويي رويدادهاي بسيار كهن در مواردي بسيار اندك به خود اجازه داده‌اند تاريخي قطعي تعيين كنند و با اين همه چند تن از آنان (كسانتوس و پلوتارك) شخصاً و به وضوح براي زندگي زرتشت، پيامبر ايران كه گفته مي‌شود رسالت پيامبرانه‌اش به مكان‌هايي بسيار فراتر از سرزمين زادگاهش رسيد، تاريخي تقريبي بين سال 6500 تا سال 6200 قبل از ميلاد را تعيين كرده‌اند.

تا همين اواخر اين ادعاهاي كهن و تقريباً اسطوره‌اي نه اثبات شدني بود نه انكار كردني. اين ادعاها را عموماً هم دين زرتشتي كه بنيانگذارش را به نيمه هزاره قبل از ميلاد متعلق مي‌داند (حدود سال 630 ق. م) ناديده مي‌گيرد و هم پژوهشگران امروزي غرب كه معتقدند زرتشت به احتمال زياد در هزاره دوم ق.م مي‌زيسته به آن بي‌توجهي مي‌كنند.

اين كتاب تاريخي در 11 بخش طبقه‌بندي شده است. تصويرهاي دوره نوسنگي، خاور نزديك پيش از 6500 ق.م، دوره نوسنگي آغازين در يونان 6400 ـ 6000 ق.م، فرهنگ‌هاي سفال منقوش خاورميانه 6500 ـ 6000 ق.م، زندگي و آموزه هاي زرتشت، همگرايي‌هاي اول: باستان شناسي اواخر دوره نوسنگي و سنن زرتشتي، همگرايي‌هاي دوم: دوره نوسنگي پيشاسفال B و سنت‌هاي ودايي، چهارچوب هند و اروپايي، زادگاه زرتشت، ورود به تاريه: مغان مادي، امپراتوري هخامنشي و حمله مسلمانان، ميراث زرتشت از جمله بخش‌هاي مختلف اين كتاب است. كتاب‌شناسي و نمايه نيز پايان‌بخش كتاب محسوب مي‌شود.

چاپ نخست «آن ‌گاه كه زرتشت سخن گفت» نوشته مري ستگاست با ترجمه شهربانو صارمي در 210 صفحه و بهاي 60000 ريال با جلد شوميز منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان به كتاب‌هاي تاريخي قرار دارد.