به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، سراج درباره این کتاب توضيح داد: در اين تحقيق نماهاي معماري به زبان موسيقي ترجمه و نشان داده شده‌اند.

وي با بيان اينكه كتاب «از گذر گل تا دل» موضوع پايانامه دكتراي وي بوده است، اظهار كرد: تحقيق و پژوهش اين كتاب چهار سال وقت برد ولي قبل از اينكه موضوع تحقيق دكترايم انتخاب شود درباره آن مطالبي را گردآوري كرده بودم.

سراج علاقه به موسيقي و معماري و دريافت وجوه اشتراک اين دو هنر را دليل تاليف اين كتاب دانست.

كتاب حاوي پنج فصل «انسان، هنر زيبايي»، «هندسه و عدد؛ رموز مكنون هستي»، «زيبايي‌شناسي نسبت‌ها در موسيقي و معماري»،‌ «تطبيق نسبت‌ها در نور و صوت» و «معماري نغمه، ترجمان تصويري ملودي، ترجمان ملوديك معماري» است.

سراج در بخشي از كتاب توضيح مي‌دهد: همان‌گونه كه نغمات موسيقي در گام‌ها و دستگاه‌ها شكل مي‌گيرند و تخطي از آن به منزله خارج شدن از دستگاه و موجب نابه‌هنجاري نغمه است، در معماري هم احجام و فضاها براساس دستگاه هندسي ويژه خود شكل مي‌گيرند كه هرگاه از آن دستگاه خارج شوند موجب ناهنجاري در پلان يا نماي معماري خواهند شد.

به نوشته وی اين اثر مباحث اوليه مربوط به زيبايي‌شناسي تطبيقي معماري و موسيقي را مطرح مي‌كند.
 
سراج می‌افزاید: هر جا كه نسبت‌هاي متعدال و متناسب با هندسه روح انسان موجود باشد، زيبايي نيز به تبع آن موجود خواهد بود و بالعكس هر جا زيبايي موجود باشد نسبت‌هاي خوشايند به صورت پنهان وجود دارند و در عين حال اين نسبت‌ها در هنرهاي مختلف اعم از معماري، هنرهاي تجسمي و موسيقي قابل انطباق‌اند. بنابراين شايد بتوان از ترجمان هنرها به يكديگر ترجمان شنيداري و ديداري يا ترجمان ديداري به شنيداري كمال يا نقص طراحي انجام شده را از منظر ديگري مشاهده كرد. 

كتاب «از گذر گل تا دل» تاليف سيدحسام‌الدين سراج با شمارگان دوهزار و ۲۰۰ نسخه و به قيمت ۹هزار تومان از سوی انتشارات كتاب نيستان به فروش مي‌رسد. طرح جلد كتاب متعلق به استاد حميد عجمي است.

«نینوا»، «باغ ارغوان»، «وصل مستان»، «شمس الضحی»، «یاد یار»، «آفاق عشق»، «طریقت عشق»، «شرح فراق»، «آئینه رو»، «دل آرا»، «بی نشان»، «نگاه آسمانی»، «نرگس مست» و «ماه نو» از جمله آثار موسيقي است كه تاکنون از سراج منتشر شده است.