انعکاس اخباری از واقعه عاشورا و اهداف قیام امام حسین (ع) در آثار پژوهشی

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، 1379 سال از محرم سال 61 هجری و زمان واقعه عاشورا می‌گذرد. با وجود گذشت نزدیک به 14 قرن از ماندگارترین واقعه تاریخ، هنوز هم بشریت، تشنه درس‌های مكتب عاشورا است. در این‌باره کتاب‌های بسیاری نوشته شده که در آن‌ها عمیق‌ترین پیوندها میان عقل و عشق و عاطفه به تصویر کشیده شده است.

همزمان با دهه نخست ماه محرم، ایبنا در گفت‌وگو با چهره‌های دینی و قرآنی، برخی از مهم‌ترین کتاب‌ها با موضوع عاشورا، عاشوراپژوهشی و اهداف قیام امام حسین (ع) را در جهت بیان گوشه‌هایی از معارف و حقایق این برهه حساس از تاریخ به علاقه‌مندان معرفی خواهد کرد.

مجید معارف؛ نویسنده، استاد دانشگاه و رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران که تالیف ده‌ها عنوان کتاب و صدها عنوان مقاله را در کارنامه علمی خود دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، چهار کتاب با موضوع عاشورا و امام حسین (ع) را به علاقه‌مندان معرفی کرد.

وی بیان کرد: در ارتباط با امام حسین (ع)، کتاب‌های بسیار زیادی از قدیم تاکنون، به‌ویژه در دوران معاصر و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نوشته شده که از میان انبوهی از این‌گونه آثار، چهار کتاب را بنا به اولویت‌هایی معرفی می‌کنم. نخستین اثر، کتاب گرانسنگ استاد شهید مرتضی مطهری به نام «حماسه حسینی» است که در سه جلد، مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها، منابر و یادداشت‌های شهید درباره قیام امام حسین (ع) را شامل می‌شود.

نویسنده کتاب «غدیر در پرتو کتاب و سنت»، با اشاره به اینکه آثار شهید مطهری خوشخوان و برای همه مفید است، افزود: ارزش ویژه کتاب این است که استاد مطهری سعی کرده به نقد اخبار و وقایعی از عاشورا که به‌زعم ایشان از تحریفات این واقعه است، بپردازد. شهید هم اخبار و وقایع صحیح و هم اخبار تحریف‌شده را بیان کرده و به دنبال آن بوده تا پیرامون این اخبار آسیب‌شناسی داشته باشد. استاد مطهری در این سخنرانی‌ها و یادداشت‌ها، تحریفات را براساس اسناد و منابع تاریخی معرفی و پیامدها و اهداف قیام امام حسین (ع) را روشن کرده است.

معارف در ادامه با معرفی کتاب «پس از پنجاه سال: پژوهشی تازه درباره قیام حسین (ع)» اثر مرحوم علامه جعفر شهیدی، گفت: ایشان یک شخصیت جامع بین حوزه و دانشگاه بوده که در حوزه به درجه اجتهاد رسیده و در دانشگاه نیز یک استاد مسلم بوده است. این شخصیت ارزشمند، کتاب‌های بسیار محققانه‌ای درباره برخی ائمه و معصومین ازجمله حضرت زهرا (س)، امام حسین (ع) و امام سجاد (ع) نوشته است. کتاب گرانسنگ «پس از پنجاه سال: پژوهشی تازه درباره قیام حسین (ع)» از آثار ماندگار سید جعفر شهیدی است که از تحقیق تاریخی ویژه‌ای برخوردار است.

وی ادامه داد: مرحوم شهیدی علت فاجعه را فقط در سال 60 و 61 هجری جست‌وجو نمی‌كند، بلکه عزيمت خود را برای تحليل حادثه، سال‌ها قبل قرار داد. او اين حادثه تاريخی را به مثابه يک معلول مورد بررسی قرار می‌دهد و تلاش می‌كند كه علل و ريشه‌های آن رخداد را برجسته کند.

رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، همچنین با پیشنهاد مطالعه «دانشنامه امام حسین (ع)» اثر آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری که از سوی انتشارات دارالحدیث منتشر شده، اظهار کرد: این اثر دائرة‌المعارف‌گونه‌ای درباره امام حسین (ع)، شخصیت، یاران، حماسه‌ها، رجزها و اخبار مراحل قیام از مدینه تا کربلاست.

این نویسنده و استاد دانشگاه، افزود: هم دوره کامل و هم تلخیص این اثر در قالب چند جلد منتشر شده است. این دانشنامه به‌عنوان یک اثر مرجع برای اصحاب پژوهش قابل استفاده است.

معارف در معرفی چهارمین پیشنهاد مطالعه عاشورایی، گفت: کتاب «اعلام‌الهدایة» مجموعه‌ای 14 جلدی به زبان عربی است که هریک از جلدهای آن به یکی از چهارده معصوم می‌پردازد. این کتاب را انتشارات مجمع جهانی اهل بیت (ع)، راهی بازار نشر کرده است. ترجمه فارسی این اثر نیز با عنوان «پیشوایان هدایت» منتشر شده است.

وی تصریح کرد: جلد پنجم این مجموعه به پنجمین معصوم یعنی امام حسین (ع) اختصاص دارد. این کتاب براساس مستندات تاریخی، زندگینامه و مراحل مختلف قیام امام حسین (ع)، همچنین انعکاسی از گلمات و سخنان گهربار آن حضرت را پیش‌روی علاقه‌مندان قرار می‌دهد.