به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، فرزندان ما در سن نوجوانی و جوانی احساس استقلال بیشتری دارند و کتاب‌هایی که در این سن مطالعه می‌کنند به آنها در پیدا کردن هویت، استقلال فردی، کسب اعتماد به نفس و تقویت مهارت‌های حل مساله و رویارویی با مشکلات زندگی کمک می‌کند. اما انتخاب کتاب برای مطالعه در این سن اهمیت بسیاری دارد. کتاب‌های سنین نوجوانی و آغاز جوانی ضمن اینکه باید از داستانی جذاب برخوردار باشد تا خواننده را به خواندن ترغیب کند، باید مانند یک تابلوی راهنما عمل کند و به نوعی دنیای واقعی را در نظر خواننده ترسیم کند و او را به راهی روشن رهنمون شود. در این بین اما پیشنهاد کتاب برای مطالعه نیز کار آسانی نیست. چون هر شخصی بر اساس سلیقه خود یک کتاب را قوی و کتاب دیگری را ضعیف تلقی می‌کند. ضمن اینکه کتاب‌های تاریخی برای مطالعه نوجوانان و جوانان باید از استانداردهایی برخوردار باشد و واقعه تاریخی را به گونه‌ای بیان کند که جوان و نوجوان درکی درست در مورد آن پیدا کند.

در این راستا به بررسی چندین کتاب می‌پردازیم که در حوزه تاریخ برای نوجوانان منتشر شده است، کارشناسان حوزه تاریخ نیز در این راستا چند کتاب خواندنی و مفید را برای مطالعه عزیزان دهه هشتادی پیشنهاد کرده‌اند که در ادامه بررسی این کتاب‌ها را پی می‌گیریم. 
 


«سرگذشت استعمار»
سال نشر: 1399
ناشر: سوره مهر
مجموعه «سرگذشت استعمار» نوشته مهدی میرکیایی به شرح حوادثی می‌پردازد که در آنها کشورهای اروپایی دست به دریانوردی و اکتشاف سرزمین‌های جدید بر روی کره زمین زدند اما پس از یافتن این سرزمین‌ها ساکنان این مناطق را یا فریب دادند و یا به زور وادار به اطاعت از خود کردند و آن سرزمین‌ها را جزئی از ممالک خود به شمار آوردند و تمامی ثروت مردمان آن سرزمین‌ها را به تصرف خود در آوردند.
«سرگذشت استعمار» در 15 جلد شامل «سفر به آنسوی دریاها»، «گرگ‌ها با چشم باز می‌خوابند»، «شکار انسان»، «صلیب خونین»، «راهپیمایی اشک‌ها»، «فاخته‌ها لانه ندارند»، «سفر الماس»، «به دنبال کادی»، «افطار در کلیسا»، «گنج‌های کلات»، «جوانه‌های آتش»، «ماجرا هنوز تمام نشده است»، «فارغ‌التحصیل زندان» و «ملکه تهی‌دست» به تشریح استعمار می‌پردازد.
 
آیت‌الله خامنه‌ای کتاب «سرگذشت استعمار» را نیز به عنوان کتابی دیگر برای مطالعه به نخبگان پیشنهاد کردند و فرمودند: من اخیراً کتابی دیدم که یکی از همین نویسندگان خودمان ــ که من از نزدیک با ایشان آشنایی ندارم ــ نوشته، به نام «سرگذشت استعمار»؛ پانزده شانزده جلد کتاب 120، 150 صفحه‌ای است که تشریح می‌کند استعمار چگونه در قاره‌ آمریکا و در قاره‌ آسیا توانست ثروت‌های اینها را از بین ببرد و خودش را ثروتمند کند. کشور انگلیس ثروتمند نبود، فرانسه ثروتمند نبود، کشورهای اروپایی ثروتمند نبودند؛ اینها ثروت کشورهای دیگر را گرفتند.
 
رهبر معظم انقلاب در ادامه فرمودند: اینها به وسیله‌ سلاح توانستند چنین کارهایی را بکنند. ذهن‌های خلاقی داشتند؛ تلاش هم خیلی کردند؛ اهل خطرپذیری بودند؛ اینها خصوصیات خوب اروپایی‌ها است اما از این خصوصیات چه استفاده‌ای کردند؟ ایجاد نظام سلطه در عالم. نظام سلطه یکی از بلاهای بزرگ امروز دنیا که هنوز تمام نشده و ان‌شاءالله تمام خواهد شد. نظام سلطه یعنی دنیا تقسیم بشود به سلطه‌گر و سلطه‌پذیر؛ یک عده‌ای حتماً بایستی قدرتمندانه بر همه‌ دنیا حکمرانی کنند، کشورهای دیگری هم بایستی زیر پوشش‌های مختلف از اینها اطاعت کنند؛ این نظام سلطه است که آن را پیشرفت علمی اروپا به وجود آورد. پس نخبه به‌ عنوان یک توصیف ارزشی شامل اینها نمی‌شود.
 


«آسمان به زمین الصاق شد»
سال نشر: 1401
ناشر: دفتر نشر معارف
«روایت تفکر، فرهنگ و تمدن از آغاز تاکنون: آسمان به زمین الصاق شد: از آغاز تا پایان قرون وسطی» کتابی است به کوشش خانه فرهنگ و هنر سافیا که دفتر نشر معارف وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها آن را چاپ و راهی بازار نشر کرده است.
کتاب «آسمان به زمین الصاق شد» ارایه تحلیلی کلی از «تاریخ بشر» تا زمان رسیدن به عصر مدرن است. نویسنده در نظر دارد تا به مخاطبان خود این‌گونه القاء کند که وضعیت موجود بشر تنها شکل زندگی نیست؛ زیرا انسان‌ها همیشه این‌طور زندگی نمی‌کرده‌اند و فرهنگ، دین، هنر، ادبیات، اقتصاد، سیاست و نهادهای آموزشی بشر همیشه به این صورت نبوده است. وی تلاش کرده است سیر تغییر تفکر، فرهنگ و سرانجام تمدن را در هر دوره تاریخی نسبت به دوره قبل بررسی کند. نگارنده بر اساس تحقیقات خود در این اثر بر این باور است که شیوه فعلی زندگی بشر غربی که عمومیت نیز پیدا کرده، بیشتر از صد سال سابقه ندارد.
 


«روایت انقلاب اسلامی»
سال نشر: 1399
ناشر: مؤسسه فرهنگی هنری قدر ولایت
 
کتاب «روایت انقلاب اسلامی» به قلم سیدعظیم قوام برای آشنایی نوجوانان و جوانان با روایتی صحیح از انقلاب اسلامی توسط مؤسسه فرهنگی هنری قدر ولایت منتشر شد.
 
انقلاب اسلامی، انقلابی تحول‌گرا بود. تحول در انسان‌ها، تحول در سازوکارهای حکومت، تحول در منطقه و تحول در جهان. در هر یک از این عرصه‌ها، انقلاب اسلامی، تحولی ماندگار و چشمگیر آفرید و نقطه امید و حرکت مظلومان عالم و نقطه هزیمت و دشواری برای مستکبران و ظالمان شد. این انقلاب بایستی شناخته شود و پیشرفت‌های حاصل از آن بازگو شود. خصوصاً نسل نوجوان و جوان به تعبیر رهبر انقلاب باید از بُن دندان انقلاب را بشناسند تا تحریف‌گران داخلی و خارجی این گوهر نایاب و یگانه را از کف آنان به حیله‎‌های مختلف نربایند.
 
نویسنده در این کتاب با ارائه مبانی انقلاب اسلامی و ارزش‌های متعالی آن، به صورت کاربردی و عینی، پیشرفت‌های انقلاب را در عرصه‌ها و حوزه‌های مختلف علمی، خدماتی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی ارائه کرده است. در این کتاب سیدعظیم قوام با قلمی روان و آمارهای مستند، سعی کرده است تا روایتی صحیح و شایسته را از انقلاب اسلامی ارائه کند.
 


«دایره‌المعارف مصور تاریخ جهان»
سال نشر: 1398
ناشر: سایان
 
کتاب «دایره‌المعارف مصور تاریخ جهان» با عنوان فرعی از سپیده دم تمدن تا امروز نوشته آدام هارت دیویس و ترجمه الهام شوشتری‌زاده کتابی است بسیار آموزنده که در قالب شش فصل با عناوین: ریشه‌ها، فرمانروایان و سلسله‌ها، اندیشه‌ورزان، جنگجویان، نوزایی و اصلاح، صنعت و انقلاب به اساسی‌ترین و مهم‌ترین اتفاقات تاریخ جهان می‌پردازد. چاپ اول این کتاب در سال 1398 و چاپ سوم آن در سال 1400 منتشر شد.
 
این مجموعه به تاریخ جان می‌بخشد، صحنه‌های باشکوهی از رویدادهای عظیم تاریخی را به تصویر می‌کشد و با تمرکز بر جذابترین، هیجان‌انگیزترین و پویاترین افراد، رویدادها و اندیشه‌های گذشته، خواننده را مشتاق بحث کرده و به هیجان می‌آورد. عکس‌ها، نقشه‌ها و نمودارهای گرافیکی سراسر کتاب تماشایی هستند و خواننده را به تعمق بیشتر و کشف موضوع هر صفحه سوق می‌دهند.
 
بیش تر مباحث کتاب«دایره‌المعارف مصور تاریخ جهان»، با دامنه‌هایی هر قدر وسیع در قالب بخش‌هایی جداگانه عرضه شده‌اند، بعضی از این بخش‌ها تاریخ صد ساله تمدن مصر باستان یا دوره‌های مهم نهضت‌هایی همچون، اصلاحات مذهبی اروپای قرن هفدهم یا انقلاب صنعتی سده نوزدهم را روایت می‌کنند. بخش‌های دیگر برش‌هایی بسیار کوتاه‌تر از تاریخ، مثل جنگ داخلی انگلستان یا انقلاب روسیه را به تصویر می‌کشد، همچنین بخش‌هایی هم به لحظه‌های سرنوشت‌ساز و رویدادهایی کلیدی که نقاط عطف تاریخ هستند، اختصاص یافته؛ مثل: ترور «آرشیدوک فرانتس فردیناند» که جرقه جنگ جهانی اول را زد و یا زلزله 1755 لیسبون که بنیان‌های اروپا را به لرزه درآورد.
 
یکی از رویه‌های کلیدی این اثر، تمرکز بر اندیشه‌هایی است که جهان را دگرگون کرده‌اند، مفاهیمی چون: مردم سالاری، تکامل و جهانی شدن در این کتاب مورد واکاوی قرار گرفته است. همچنین زندگینامه بعضی از اثرگذارترین افراد، از اسکندر تا آدلف هیتلر را هم روایت می‌کند.


برای پیشنهاد مطالعه به متولدین دهه هشتاد نظر صاحبنظران حوزه تاریخ را نیز جویا شدیم؛ در این گزارش هدایت‌الله بهبودی، مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، دکتر سیدسعید میرمحمدصادق، تاریخ‌پژوه، حجت‌الله جودکی، پژوهشگر تاریخ و قاسم تبریزی، پژوهشگر تاریخ معاصر با ایبنا به گفت‌و‌گو نشستند.  



هدایت‌الله بهبودی کتاب «رنج بی‌پایان عشق» را برای مطالعه به دهه هشتادی‌ها پیشنهاد کرد. این کتاب خاطرات خودنگاشت سرباز نگهبان علی اوسط‌تنهایی از کمیته مشترک ضدخرابکاری ساواک است که شامل خاطراتی از درون بازداشتگاه‌های ساواک و زندان و شکنجه چهره‌های مشهور سیاسی همچون دکتر علی شریعتی، عزت شاهی و... را در برمی‌گیرد.کتاب «رنج بی‌پایان عشق» شبیه خاطرات منتشر شده از دوران مبارزه نیست. همین ناهمسانی کتاب را متفاوت و جذاب و خواندنی کرده است.



دکتر سیدسعید میرمحمدصادق، تاریخ‌پژوه به عنوان پیشنهاد برای مطالعه متولدین دهه هشتاد گفت: دهه هشتادی‌ها کتاب «تاریخ ایران زمین» با عنوان فرعی از روزگار باستان تا انقراض قاجاریه تالیف روانشاد محمدجواد مشکور و کتاب‌ «داستان راستان» نوشته شهیدمرتضی مطهری را مطالعه کنند.کتاب «تاریخ ایران زمین» تاریخ اجمالی سیاسی ایران از عهد باستان تا انقراض قاجاریه به قلم محمدجواد مشکور در 20 فصل بیان شده است و کتاب‌ «داستان راستان» کتابی است در باب فضایل و کرامات پیامبر اسلام (ص) و خاندان آن حضرت.  اين كتاب در قالب 125 داستان که ریشه در تعلیمات اسلامی دارد، به رشته تحریر درآمده است.
 


همچنین حجت‌الله جودکی، پژوهشگر تاریخ به عنوان پیشنهاد برای مطالعه متولدین دهه هشتاد کتاب «بچه‌های امروز معرکه‌اند» نوشته عزیز نسین، نویسنده، مترجم و طنزنویس اهل ترکیه با ترجمه داود وفایی و کتاب «آسیای هفت سنگ» از زنده‌یاد محمدابراهیم باستانی پاریزی را معرفی کرد.
 
کتاب «بچه‌های امروز معرکه‌اند» مکاتبات دو همکلاسی به نام احمد و زینب است و در ترکیه بارها و بارها به چاپ رسیده است. عزیز نسین در این کتاب به انتقاد از نظام آموزشی جامعه خود و شیوه‌های غلط تربیتی خانواده‌ها می‌پردازد. مطالب کتاب خنده‌دار است. کتاب در عین برخورداری از جاذبه و کشش لازم، سخت عبرت‌آموز و پند‌دهنده نیز هست.
 
همچنین کتاب‌های باستانی پاریزی بسیار خوش خوانش است و خواننده را جذب می‌کند. کتاب «آسیای هفت سنگ» نوشته‌های متعدد و پراکنده‌ای است از محمدابراهیم باستانی پاریزی در حوزه‌های مختلف تاریخ، فرهنگ، ادب، سیاست و نظایر آن که گاه به طنز می‌گراید.
 


قاسم تبریزی، پژوهشگر تاریخ معاصر نیز به عنوان پیشنهاد برای مطالعه متولدین دهه هشتاد کتاب «داستان پیامبران از آدم تا حضرت محمد (ص)»، «بازگشت پرستوها» و کتاب «دانستنی‌های تاریخ انقلاب اسلامی ایران برای کودکان و نوجوانان: آشنایی با شخصیت‌ها، حوادث و مفاهیم انقلاب اسلامی» را معرفی کرد. کتاب «داستان پیامبران از آدم تا حضرت محمد (ص)» شامل قصه‌هایی از زندگی پیامبران الهی است که با استناد به آیات و قصص قرآن نگارش یافته است. این کتاب نوشته سیدعلی موسوی گرمارودی است که انتشارات قدیانی به چاپ رسانده است.
 
کتاب «بازگشت پرستوها» نوشته‌ قاسم کریمی اشاره‌ای به تاریخ جنگ تحمیلی دارد و توسط انتشارات لک لک به چاپ رسیده است. عظمت ایثار و فداکاری که در هشت سال دفاع مقدس روی داد و نقش آن در تغییر سرنوشت مردم ایران، به گونه‌ای است که بی هیچ تردیدی وجود چنین مجموعه‌ای ضروری به نظر می‌ر‌سد تا نسل نوجوان بتواند با زوایای مختلف عمق و شکوه این از خود گذشتگی، آشنا شود. کتاب «دانستنی‌های تاریخ انقلاب اسلامی ایران» نیز کتابی مصور و تالیف ناصر نادری است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن را به چاپ رسانده است. این کتاب مرجعی جذاب و گیرا درباره دانستنی‌های تاریخ انقلاب اسلامی ایران برای کودکان و نوجوانان است؛ دانستنی‌هایی شامل شخصیت‌ها، حوادث و مفاهیم مرتبط با آن. این کتاب با زبانی ساده و روان برای گروه‌های سنی (ج) و (د) نگاشته شده است.
 
در پایان اینکه کتاب‌هایی با موضوع تاریخ ایران و جهان به این دلیل که بر اساس واقعیت تاریخی  مانند سرگذشت مشاهیر، کشورها، حاکمان ظالم و ملکه‌های شرور نوشته شده است، می‌تواند بسیار مهیج و سرگرم‌کننده باشد و اطلاعات مفیدی را به خواننده بدهد. ضمن اینکه این سری از کتاب‌ها بسیار پندآموز است و می‌تواند به نوجوانان در داشتن زندگی بهتر کمک کند و راهگشا باشد.
البته نباید از نظر دور داشت که کشور ایران به دلیل تاریخ و سرگذشت غنی و کهن،  محبوبیت فراوانی بین کودکان و نوجوانان ایرانی دارد.