سیدمحمدرضا فاضل‌هاشمی با اشاره به اینکه حرز حضرت جوادالائمه (ع) بیشتر در قالب نسخههای ارزشمند به‌صورت طومارهایی از جنس پوست کتابت شده که در گنجینه کتب خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود است، افزود: نسخۀ ارزشمندی از حرز حضرت در قطع طوماری به طول 6 متر و 97 سانتی‌متر و عرض 7 سانتی‌متر روی پوست دل آهو به شیوه ظریف و هنرمندانه‌ای کتابت شده و قدمت آن به قرن دوازدهم قمری برمی‌گردد که در سال 1373 خورشیدی به‌دست «عباس شیخی نارانی» وقف آستان مقدس رضوی شده است.
وی توضیح داد: این نسخه روی یک طرف پوست بسیار ظریف و شفافی کتابت شده و رنگ‌ها از طرف دیگر آن مشهود است. از مهم‌ترین امتیازات این حرز آن است که کل قرآن روی آن به خط خوانا و زیبا کتابت شده و حرز حضرت با شیوه نگارش خاص با استفاده از دو رنگ سیاهی و سرخی در دل متن قرآن طراحی و مشاهده می‌شود.
مسئول مخازن نسخ خطی و چاپ سنگی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، ادامه داد: این نسخه طوماری ارزشمند، دارای سرلوحِ ظریفِ زرپوشِ زرینی به‌صورت یک کتیبه در آغاز حرز است که داخل آن، جمله «هذا حرز حضرت جواد علیه‌السلام» با خط ثلث و به شنجرف به چشم می‌خورد. رنگی‌نویسیِ آن، با سیاهی و سرخی و دارای جدول‌بندی مضاعف با طلا و لاجورد است و اسامی سوره‌های قرآن به لاجورد در زمینه زر درج و با رنگ طلایی چشم‌نوازی برجسته شده است.
فاضل‌هاشمی، همچنین درباره نسخه ارزشمندی از «فتحیه» که شرح خطبه نکاحیه حضرت جوادالأئمه (ع) است، توضیح داد: این نسخه، در 18 ورق به خط نسخ 24 سطری به‌دست میرزای قمی در قرن سیزدهم قمری به زبان فارسی کتابت شده و اهدایی مقام معظم رهبری در خرداد 73 است.
وی با اشاره به نسخه‌هایی که بخشی از آن به حضرت امام جواد (ع) اختصاص یافته، گفت: بخش‌هایی از «ناسخلتواریخ» و «بحارالأنوار» علامه مجلسی مربوط به سخنان، شرح حال و احادیث امام جواد (ع) است و نیز نسخه‌ای از ترجمه زیارت جامعه با ترجمه «محمدکاظم مشهدی» به کتابت قرن دوازدهم که بخشی از دعاهای حضرت در آن موجود بوده، در کتابخانه نگهداری می‌شود.
.JPG)
نسخههای نفیس با موضوع جواد الائمه (ع) در کتابخانه وزیری یزد
نسخههای خطی نفیسی به زبان‌های فارسی و عربی با موضوع حضرت جوادالأئمه (ع) در کتابخانه و موزه وزیری یزد، از کتابخانه‌های وابسته به آستان قدس رضوی، نگهداری می‌شود که قدمت برخی از این نسخه‌ها به قرن 10 هجری قمری می‌رسد.
محمدرضا ملک‌ثابت، رئیس اداره کتابخانه و موزه وزیری یزد همزمان با سالروز شهادت حضرت امام محمد تقی (ع) در این زمینه گفت: نسخههای متعدد خطی در کتابخانه و موزه وزیری یزد، از کتابخانه‌های وابسته به آستان قدس رضوی، نگهداری می‌شود که بخش‌هایی از آن به زندگی‌نامه، شخصیت، مناقب، فضائل اخلاقی، معجزات و آموزه‌های امام جواد (ع) می‌پردازد.
وی با اشاره به نسخه‌ای به کتابت قرن دهم هجری قمری، افزود: «کَشْفُ‌الغُمَّه فی مَعْرِفَه‌الأئمّة (ع)» به زبان عربی در شرح حال، فضائل و معجزات چهارده معصوم (ع) نوشته علی بن عیسی اربلی است که ابوابی از کتاب درباره امام جواد (ع) است. 4 نسخه خطی آن در کتابخانه نگهداری می‌شود که یکی از نفیس‌ترین نسخه‌ها در سال 920 قمری به خط نسخ 25 سطری در 362 برگ کتابت شده است.
ملک‌ثابت توضیح داد: «مُهَجُ الدّعَوات وَ مَنهَجُ العِبادات» به زبان عربی در دعا و حرز، تألیف سیدبن طاووس که بخشی از آن درباره حرزها، قنوت‌ها و ادعیه حجاب امام جواد( ع) است و 7 نسخه خطی از آن در کتابخانه نگهداری می‌شود که یکی از نسخه‌ها در سال 1044 قمری به قلم عبدالله‌بن موسی به خط نسخ کتابت شده است.
رئیس اداره کتابخانه و موزه وزیری یزد در ادامه به معرفی کتاب «تُحْفَةُ الزّائِر» به زبان فارسی نوشته علامه محمدباقر مجلسی پرداخت که درباره زیارات معصومین علیهم‌السلام بوده و در باب نهم آن، به فضيلت و كيفيت زيارت امام جواد (ع) می‌پردازد. نسخههای متعددی از این اثر در کتابخانه نگهداری می‌شود که یکی از نفیس‌ترین نسخه‌ها در زمان حیات مؤلف در سال 1085 قمری در 256 برگ به خط نسخ 22 سطری کتابت شده است.
وی در معرفی دیگر آثار ارزشمند این مجموعه، بیان کرد: «الخرائج و الجرائح» اثر دیگری بود که این کتاب در ذکر معجزات پیامبر (ص) و ائمه (ع) نوشته سعید‌بن هِبه‌ُالله مشهور به قطب‌الدین راوندی است و باب دهم در بیان بعضی از معجزات و اخبار امام جواد (ع) است که نسخه‌ای نفیس از آن در سال 1060ق در 138 برگ به قلم احمدبن حسین به خط نسخ 25 سطری کتابت شده است.
ملک‌ثابت افزود: «اَلْإرْشاد فی مَعْرفة حُجَجِ‌الله عَلَی الْعِباد» معروف به «الارشاد» کتابی کلامی و تاریخی به زبان عربی نوشته شیخ مفید درباره تاریخ زندگانی ائمه اطهار (ع) است و باب نهم آن، درباره امام جواد (ع)، تاریخ تولد و دلائل امامت و مدت امامت و عمر آن حضرت و سبب وفات و مرقد مطهر و عدد فرزندان و بخشی از فضائل و اخبار ایشان و دلایل امامت حضرت است که چهار نسخه خطی آن در کتابخانه وزیری نگهداری می‌شود و بیشتر نسخه‌ها در قرن 12 قمری کتابت شده است.
رئیس اداره کتابخانه و موزه وزیری یزد، همچنین درباره نسخه‌ای به زبان فارسی با نام «جَلاءُ العُیون» نوشته علامه محمدباقر مجلسی درباره تاریخ زندگی چهارده معصوم (ع)، گفت: این کتاب در 14 باب نگاشته شده که باب یازدهم آن در دو فصل با عنوان «احوالات امام محمدتقی(ع)» و «شهادت و بعضی احوال آن حضرت» تألیف شده و نسخههای متعددی از آن در کتابخانه نگهداری می‌شود. از نفایس آن می‌توان به نسخه‌ای اشاره کرد که در 215 برگ در سال 1124 قمری به خط نسخ 20 سطری به کلک عبدالرحيم‌بن ابی‌الحسن اصفهانی کتابت شده است.
نظر شما