-
غلامرضا اعوانی در نشست خردورزی: رسالت جاودان فلسفه در حیات بشری؛
روح فرهنگ ایران حکمت است
غلامرضا اعوانی گفت: حکمت یک وجود مستمری در ایران و ایران فرهنگی داشته و خیلی مهم است که به مسئله حکمت پرداخته شود. ضعیف شدن فلسفه در ایران به معنای تضعیف فرهنگ ایران است برای اینکه روح فرهنگ ایران حکمت است.
-
فرهاد نیلی در بررسی کتاب «اقتصاد چگونه جهان را توضیح میدهد»؛
از اقتصاد برای توضیح تاریخ استفاده کنیم
فرهاد نیلی گفت: آنچه موضوع امروز است صحبت جدیدی است که از دانش اقتصاد استفاده کنیم تاریخ را توضیح دهیم یا از آوردههای تاریخ استفاده کنیم و به شرح اقتصاد بپردازیم. به زعم من موضوع این کتاب توضیح تغییرات ممکن در زندگی بشر است. تاریخ به نظر من بزرگترین معلم ماست که به ما دو درس را میدهد، درس اول اینکه کجاها تغییر ممکن است و عزم تغییر برداریم، دوم کجاها تغییر ناممکن در ظرف فناوری و نهادهای موجود ناممکن است و سعی در فراهم کردن اسباب تغییر کنیم.
-
منوچهر صانعیدرهبیدی در نشست «فهم در علوم انسانی»؛
فرهنگ برآمده از زندگی است
صانعی درهبیدی گفت:دیلتای میگوید مفاهیمی چون قدرت یا قداست از دل تجربه زیستی ما برخاستهاند، نه از تاملات انتزاعی عقل. مثلاً مفهوم قدرت، برخاسته از تجربه بدنی ماست. به همین ترتیب، مفاهیمی چون خویشاوندی نیز از تماسهای جسمانی و تجربههای زیستی ما ناشی میشوند. از این رو، جمله کلیدی دیلتای این است: فرهنگ برآمده از عقلانیت نیست؛ فرهنگ برآمده از زندگی است.
-
نمایشگاه «ایران و ایمان: سکههای شیعی ایران پیشاصفوی»؛
سکهها؛ نشانگر تداوم فرهنگی ایرانی در تمدن اسلامی
حسین محسنی گفت: با تضعیف اقتدار عباسیان در سده چهارم هجری و ورود آلبویه به بغداد، عناصر ایرانیت و میراث سیاسی پیشااسلامی به یکی از ابزارهای مشروعیتآفرین برای بوییان تبدیل شد. وی اشاره کرد که سکههایی از عضدالدوله و رکنالدوله در ری و بغداد موجود است که بر آنها تصویر حاکم با شمایل شاهان ساسانی و عباراتی چون «فَرّه اَفزوت» یا «شاهانشاه» به خط پهلوی دیده میشود.
-
ژیژک در کنفرانس بینالمللی «آینده جهان و مسائل نوین فلسفی»؛
فلسفه؛ آخرین سپر دفاعی ما برای حفظ انسانیت
اسلاوی ژیژک گفت: فلسفه تنها یک رشته دانشگاهی نیست؛ آخرین سپر دفاعی ما برای حفظ انسانیت است. بدون آن، عدالت به سودجویی قدرتها تقلیل مییابد و چیزی از معنای “انسان بودن” باقی نخواهد ماند.
-
گزارش تفصیلی ایبنا از مراسم رونمایی از کتاب «در اندیشه ایران»؛
ایران باید روی ریل توسعه پایدار قرار بگیرد
اسحاق جهانگیری گفت: آن چیزی که مسئله دیروز و امروز ایران هست و باید به آن توجه کنیم این است که ایران باید روی ریل توسعه پایدار قرار بگیرد. در دهه چهل مصمم شدند که ایران توسعه پیدا کند و خیلی از نهادهایی که امروز وجود دارد برای همان زمان است که مسئولیت توسعه را به عهده داشتند. یک سوال مهمی در برابر همه ماست چرا با آنکه مصمم شدیم ایران توسعه پیدا کند توسعه پیدا نکرد؟
-
گزارش تفصیلی ایبنا از شب دانشکده حقوق و علوم سیاسی؛
ایران هرگز نخواهد مرد
قاسم افتخاری در شب دانشکده گفت:من بر این باورم که ایران هرگز نخواهد مرد. همانگونه که در گذشته بارها از خاکستر خود برخاسته و دوباره زاده شده است، باز هم چنین خواهد شد. شعار زندهباد ایران بهوسیله نسلهای آینده نیز در این سرزمین طنینانداز خواهد بود.
-
نقد بررسی و کتاب «از ادلب تا دمشق» با حضور مولف؛
نه جنگ تمام شده نه صلح آغاز
یاسر قزوینی حائری:من به چیزی در روند پژوهش خود به آن رسیدم که قابل توجه است و آن تاثیر چهار عنصر بود: فرد، گروه، جبهه و اتاق عملیات. کدام عنصر در این جنگ موثرتر بودهاند. اما جولانی آن چیزی را که آنها بیشتر انجام میداد اتاق عملیات بود. هدف او ایدئولوژی گروهها نبود بلکه اتاق عملیات رسیدن به هدف است و ایده چابک است.
-
گزارش اختصاصی ایبنا از نشست بررسی کتاب «عادلانهها» اثر پل ریکور؛
انسانیت یک رخداد است
مهدی فیضی گفت:عدالت، واکنشی انسانی به مازادی در واقعیت است. انسانیت پیش داده هیچجا وجود ندارد و انسانیت به مثابه یک رخداد است. انسانیتی که در تاریخ تجربه شده نتیجه یک واکنش بوده است. اگر رخدادها وجود نداشتند انسانیت هم شکل نمیگرفت. انسانیت بدون این واکنشها وجود نداشته است بنابراین در اینجا انسان به مثابه واکنش است.
-
سخنرانی یوسف اباذری با عنوان نسبت جامعهشناسی با اکنون ما؛
کار جامعهشناس؛ نقد جامعه برای بهبود جامعه
یوسف اباذری گفت:الان کسانی که فارغالتحصیل جامعهشناسی میشوند، به تولید محتوا میپردازند! تولید محتوا یعنی چه؟ یعنی تبلیغ برای شرکتهای بازرگانی. کار جامعهشناسی این نیست. کار جامعهشناس نقد جامعه برای بهبود جامعه است. بنابراین آنچه بر آن تاکید میکنم، این است که مهمترین اکتی که در جامعهشناسی باید انجام داد این است که اجازه ندهید، به شما بگویند این جامعه یک امر طبیعی است و همین است که هست و باید در داخل همین جامعه زندگی کرد. چنین چیزی افتادن در قعر ایدئولوژی و پذیرش وضع موجود است.
-
نگاهی به ۱۰ کتاب مهم درباره سوگ، فقدان و التیام روانی؛
بگذاریم اندوه، بهجای خفگی، به فهم بدل شود
کتابها، به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای فرهنگی، میتوانند به ما کمک کنند تا جنگ را بفهمیم، با قربانیان آن همدلی کنیم، و راههایی برای صلح و آشتی بیابیم. آنها میتوانند صدای کسانی باشند که صدایشان شنیده نمیشود، و به ما یادآوری کنند که انسانیت و امید، هنوز زندهاند.
-
مقصود فراستخواه در نشست نقد و بررسی کتاب «سیاست، اجتماع، ادبیات»؛
تاریخ را رها کن
فراستخواه گفت:لازم است به تاریخ اجازه ندهیم تا این حد به لحظه حال ما وارد شود. خودمان را از نو تعریف و تاسیس بکنیم. تاریخ در خلوص خود باقی نمیماند، تبدیل به کلیشههایی میشود و به ما حمله میکند. صمیمانه از کسانی هستم که به تاریخ ایران علاقه دارم اما دلیلی ندارد این دلبستگی اکنون من را به تعویق بیندازد. تاریخ را رها کن چه میزان برای خودت قلمرو میسازی. وزن تاریخ از ما آویزان میشود و نمیگذارد حرکت کنیم. هویت ما در زندگی روزمره است.
-
گزارش اختصاصی ایبنا از «شب قنات در ایران (کاریز)»؛
تمدن ایرانی مبتنی بر تشنگی است
محمد بهشتی گفت: قنات شهادت میدهد که رکن رکین تمدن ایرانی آب نیست؛ بلکه تشنگی است و این تشنگی معادل عاشقی است. آب در سرزمین ما در مقام معشوق قرار دارد و دلبری زیاد میکند برای همین است که تمدن ایرانی مبتنی بر تشنگی است. این تشنگی؛ قنات، باغ ایرانی و تمدن ایرانی را پدید میآورد. اگرچه آب در سرزمین ما کم است اما خیال آب عظمت دارد.
-
آناهیتا سیفی در نشست «واکاوی نقش زنان در حفظ صلح و امنیت»؛
جهان به صلح و صلح به زنان نیاز دارد
آناهیتا سیفی گفت: جهان به صلح و صلح به زنان نیاز دارد. در جوامعی که میتوانند فرصتهای برابر برای همه اقشار فراهم کنند بیشتر امکان جامعه صلحآمیزتر خواهند داشت. فراگیر بودن روند صلح نیازمند حضور زنان است.
-
نشست نقد و بررسی کتاب «افیونزدگان»؛
زندگی با طرد شدگان
اصغر ایزدی جیران گفت: یکی از تلاشهای من این بود که اعتیاد را صرفاً به عنوان “آسیب” نبینم. در جامعه ما معمولاً مصرفکننده مواد مخدر را در قالب برچسبهای منفی و در گفتمان “آسیبهای اجتماعی” تعریف میکنند، اما من کوشیدم سویههای انسانی و پیچیدهتر این تجربه را نشان دهم.
-
فتحالله مجتبایی در نشست «گفتوگوی میان افلاطون و ارسطو»؛
تاریخ فرهنگی ایران بینظیر است
فتحالله مجتبایی گفت: ما تاریخ درخشانی داریم. هیچ ملتی مانند ایران تاریخ درخشان فرهنگی ندارد و تاریخ فرهنگی ما بینظیر است.
-
مقصود فراستخواه در شب «سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران»؛
طرح ناتمام ایران، به دانشگاه زنده و روزآمد نیاز دارد
مقصود فراستخواه گفت: دانشگاه ایرانی نه بخشی از بروکراسی دولت است و نه دکان بازار؛ میدانی اجتماعی است که باید در آن سرمایهها تولید و پیوندهای دانش و جامعه تقویت شود. اگرچه سوانح سیاست و اقتصاد نفس دانشگاه را تنگ میکند، اما عاملیت دانشگاهیان و دانشجویان، تبار تاریخی نهادهای دانشی و اعتماد اجتماعی میتواند روزن امیدباشد. طرح ناتمام ایران، به دانشگاه زنده و روزآمد نیاز دارد.
-
نقد «خردورزی در متن تاریخ، بینش و کنش به روایت مکاینتایر» ؛
تاریخمندی عقل
حسین شیخرضایی گفت:ایدۀ مرکزی مقالۀ مکاینتایر، این است که سنّت نه به معنای محافظهکاری است و نه امری ایستا است. برعکس، سنّت زنده است و درون خود امکان تغییر، تصحیح و تکامل را دارد.
-
گزارش اختصاصی ایبنا از افتتاحیه همایش کنکاشهای مفهومی؛
ایران لحظهای
پرویز پیران با یادآوری نقش جامعهشناسی در نقد و بازاندیشی گفت: «جامعهشناسی نقاد است و بدون نقد نمیتواند به حیات خود ادامه دهد. ما باید از خود بپرسیم که جامعهشناسی ایرانی چگونه میتواند در خدمت فهم و ساخت آینده ایران باشد.»
-
عباس عبدی در نشست رونمایی«بازی اولتیماتوم: ایران؛ جامعه دوقطبی»؛
پنهانکردن داده واقعیت را عوض نمیکند
عباس عبدی گفت:اگر به دادهها، انصاف اجتماعی و واقعیتهای زیسته بیاعتنا بمانیم، دوقطبی عمیقتر میشود. راه عبور، پذیرش نقد، شفافیت داده، سیاست ممکنها و حفظ انصاف در توزیع است. بازی اولتیماتوم یادآوری میکند که بدون انصاف، حتی پیشنهادهای رایگان هم پذیرفته نمیشود؛ چه رسد به تصمیمهای بزرگ عمومی.
-
گزارش نشست نقد و بررسی کتاب«ویروس لیبرال»؛
نئولیبرالیسم بیمعنا است
ناصر زرافشان گفت: نئولیبرالیسم هیچ مبانی نظری و اجتماعی مشخصی ندارد و اصلاً بیمعنی است. حتی با خود فلسفه لیبرالی هم تشابهی ندارد. بیشتر عنوانی جعلی است که بیشتر برای یک رشته از سیاستهای عملی سرمایهداری انتخاب شده است و برای مواجه با کاهش نرخ سود و بحرانی که در نیمه دوم سده بیستم برای سرمایه داری بوجود آمد اجرایی شد.
-
در هشتصدونودویکمین شب بخارا عنوان شد؛
«سیاستنامه» نانوشته ایرانیان
فراستخواه به سیاستنامه دیگر ایرانیان همچون اثر خواجه نظامالملک که با خصیصه ضمنی و غیرکلامی، نانوشته بود اشاره و آن را عامل حفظ ایران دانست. وی ایران را نیازمند تأمل مفهومی عنوان کرد که در این چند هزار سال، بیشتر یک ایده معرفتی و تمدنی بود تا حتی یک دولت-کشور. برای همین نیز با وجود عسرت تاریخی و انواع زخمها و گسستها همچنان با ترکیبات فرهنگی جاری بود. وی در ادامه، به عاملانی هوشمند که از قابلیتهای این سرزمین به عرصه میآمدند اشاره کرد
-
نقد و بررسی کتاب زبانشناسی تاریخی؛
جای خالی نظریه در زبانشناسی تاریخی
مهرداد نغزگوی کهن گفت: زبانشناسی تاریخی در طول دههها و شاید سدهها از نظریههای مختلف زبانشناسی استفاده کرده است بنابراین ما در زبانشناسی تاریخی نظریه به آن صورت نداریم بلکه اصول داریم.
-
مهدی فداییمهربانی در «شب هانری کربن» مطرح کرد؛
هانری کربن علیه ایمان فرمالیستی
مهدی فدایی مهربانی گفت:ایمان عامیانه ما را به فرمالیسم هدایت میکند. کربن معتقد بود که اگر ایمان فرمالیستی و در باطنمان درونی نشده باشد، حقیقی نیست. شیعه بودن لزوماً بهمعنای مجموعهای از مفاهیم، گزارهها و باورهای شیعی نیست. دینداری نیز همینطور نیست و کربن اصطلاح دینداری اگنوستیک را برای همین به کار میگیرد، برای کسانی که گویی معنویت در وجودشان رسوخ نکرده است.
-
در شب آتشکدهها مطرح شد:
پاسبانی از آتش فرهنگ ایران
علیاکبر صالحی در شب آتشکدهها گفت: در دنیای پرآشوب امروز، که ارزشهای انسانی با جنگ، نسلکشی و تخریب محیطزیست روبهروست، انسان ایرانی باید بیش از هر زمان دیگری پاسدار آتش فرهنگ باشد. زمانی که دشمنان این سرزمین، یک روز زبان فارسی را تضعیف میکنند و روز دیگر به فردوسی بزرگ میتازند، پاسبانی از این آتش، وظیفه هر ایرانی است. هر ایرانی، نهتنها پاسدار این آتش جاوید، بلکه خود شعلهای است که باید با نور فرهنگ ایران، تاریکی پیرامون را روشن سازد
-
هشتصد و هفتاد و هفتمین شب بخارا در بزرگداشت امیرحسین جهانبگلو؛
معلم توسعه
فرشاد مومنی جهانبگلو را «معلم توسعه» نامید و گفت: تنها یک درس ارائه میکرد: اقتصاد توسعه. اما نه یک ترم، بلکه نه ماه پیوسته. جذابیت درس چنان بود که همه دانشجویان داوطلبانه میآمدند. امتحان کتبی نداشت؛ معیار اصلیاش نحوه مشارکت و کیفیت پژوهش بود. در کلاسهایش، بیزاریاش از تملق و چاپلوسی آشکار بود و شکوفا میشد وقتی میدید دانشجویانش بیپروای نقد میکنند.
-
مهدی گلشنی در نشست بررسی «علم و دین در افق جهان بینی توحیدی»؛
آگاهی مادی نیست
مهدی گلشنی گفت: در سالهای اخیر که میخواستم کتاب «علم و دین در بستر یکتاپرستی» را منتشر کنم، موضوعاتی مانند «آگاهی مادی نیست» را اضافه کردم که پیشرفت مهمی در غرب است. بیشتر دانشمندان غربی معتقد بودند روح انسان مادی است، اما اکنون برخی از مهمترین آنها میگویند روح غیرمادی است و برخی فیلسوفان غربی کتابی در این باره نوشتهاند.
-
بررسی «تاریخ مشروطه ایران» در نشست صد کتاب ماندگار قرن؛
بنیان تازه در تاریخنگاری ایران
ملائی توانی گفت: احمد کسروی با «تاریخ مشروطه ایران» بنیان تازهای در تاریخنگاری ایران گذاشت. او روایتی ارائه داد که هم دقیق و مستند است و هم پرشور و عاطفی. هرچند داوریهایش محل بحث است، اما نمیتوان نقش او را در تثبیت و ترویج آگاهی تاریخی نسبت به مشروطه نادیده گرفت.
-
به مناسبت ۲۰ مرداد صدوششمین سالروز تولد عباس زریابخویی؛
مشتری پروپاقرص کتابفروشهای دورهگرد
عباس زریابخویی: هرگز دیده نشده بود که کسی پول پدرش را بردارد و کتاب بخرد در شهر ما یک کتابفروش معتبر بیشتر نبود و نام مدیر آن میرزا عبداله سنائی بود آن مرحوم با من همراهی داشت و کتابهایی را که تازه وارد میکرد به من نشان میداد و قرض میداد. کتابفروشهای دورهگردی نیز بودند که کتابهای کهنه را از خانهها گرفته و میفروختند. من مشتری پروپاقرص آنها نیز بودم اما کتابها بیشتر دینی و حکایات و قصص و داستانهای دینی بود.
-
آیتالله مصطفی محقق داماد در بزرگداشت شیخ اشراق؛
فلسفه سر سفره مردم
محقق داماد گفت: تمام گناه نشناختن فیلسوفان اسلامی به گردن معلمها و نویسندگان و اساتید فلسفه است که کاری که باید بکنند نکردند. این کار چیست؟ استادان فلسفه اسلامی، فلسفه را سر سفره مردم نیاوردند که فلسفه برایشان ملموس باشد. اگر این کار نکنند، ۲ هزار جلسه هم برگزار شود، فایدهای ندارد.