به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، آب حیاتی‌ترین مایع در تمام ادوار کره زمین است. بی‌شک همه ما می‌دانیم که چقدر زندگی امروز و فردایمان به این مایع بی‌بو، بی‌رنگ و بدون طعم که شیرین بودنش اهمیت زیادی برای بشر دارد، وابسته است. به همین دلیل در سال 1992 و در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل که در شهر ریودوژانیرو برزیل برگزار شد، موضوع روز جهانی آب رسما مطرح شد. در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه 21 سازمان ملل، این روز را به‌عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن بکوشند.

علیرغم تلاش‌های انجام شده درباره طرح مسائل و مشکلات مربوط به مدیرت آب و فراهم شدن نقشه راه برای شیوه طرح چالش‌ها و چاره‌جویی برای گذار از بحران آب و فراهم شدن توصیه‌ها و راهکارها از سوی کارشناسان، نخبگان و نهاد‌های بین‌المللی، متأسفانه در سطح عملیاتی و اجرایی راه زیادی برای رسیدن به آستانه‌های قابل قبول برای کاهش رنج و آلام جامعه بشری کمتر برخوردار و به‌ویژه اقشار فقیر باقی مانده است. کارشناسان بر این باورند که این وظیفه دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی تأمین مالی است که بتوانند یافته‌های حاصل از سال‌ها تلاش برای برگزاری روز جهانی آب را به برنامه‌های اجرایی واقعی به‌ویژه درباره تأمین آب شرب سالم و دفع سامانه‌های بهداشتی فاضلاب تبدیل کنند.

میان عباسقلی جهانی؛ کارشناس برجسته آب و از مدیران اسبق وزرات نیرو در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایبنا درباره بحران اب در مقیاس جهانی، بیان کرد: مسأله بحران آب در نگاه جهانی ناشی از  شکاف میان عرضه و تقاضا است براساس آخرین آمار و اطلاعاتی که تا سال 2030 تهیه شده، جمعیت جهان در سال 2030 به 8.3 یا 8.4  میلیارد نفر خواهد رسید؛ بر همین اساس نیاز غذایی دنیا نسبت به وضع موجود 50 درصد بیشتر خواهد شد و همچنین جمعیت جهان نسبت به وضع موجود 40 درصد به آب بیشتر نیاز خواهد داشت.

با توجه به موارد گفته شده، چندی پیش روزنامه گاردین در گزارشی اعلام کرد که بحران آب در همه‌جای کره زمین یکسان نیست و ممکن است در آینده‌ای نزدیک، برخی از کم‌آبی جانشان به خطر بیفتد، درحالی‌که برخی کشورها چنین معضلی را حتی احساس نکنند و نمی‌توان گفت که همه‌جای کره زمین درگیر بحران کم‌آبی خواهد بود.
 
این کارشناس با اشاره به عدم توازن کم‌آبی در جهان، گفت: در برخی مناطق دنیا این شکاف قابل ترمیم است، اما در برخی مناطق دیگر که کشور ما هم جزو آن است، غیرقابل ترمیم است که ما  آن را کانون‌های بحرانی آب تلقی می‌کنیم؛ مانند منطقه خاورمیانه که بسیار شکننده و به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی برای مسأله بروز بحران آب است. بنابراین در سطح جهانی باید تلاش جدی برای حل بحران آب کرد.

بنابراین شاید صحبت کردن از جنگ آب این روزها نشانه‌ای از این عدم توازن باشد. جهانی در این زمینه معتقد است: جنگ آب هیچگاه اتفاق نمی‌افتد. برخی درباره جنگ آب در آینده صحبت می‌کنند؛ من اعتقاد چندانی به آن ندارم. در حال حاضر تحولات در حوزه فناوری به شدت و به شکل تصاعدی افزایش پیدا می‌کند. اگر بشر بتواند از این تحولات فناورانه به نفع کنترل تقاضا و استفاده بهتر از منابع آب استفاده کند، هیچگاه در جنگ آب گرفتار نمی‌شود.

از نکات مورد توجه در بحث حل بحران آب، بهره‌وری از آن به میزان حداکثری است. گفتنی است که به‌ازای یک مترمکعب از آب، نزدیک یک کیلوگرم مواد خشک تولید می‌کنیم؛ در واقع ما یک مترمکعب آب مصرف می‌کنیم تا یک کیلو ماده خشک تولید کنیم، درحالی‌که متوسط جهانی این روند به دو یا دو و نیم کیلو می‌رسد.

جهانی ادامه داد: توسعه فناوری‌ها در استفاده و بهره‌برداری از منابع آب اینگونه است که این رقم را می‌توانیم به ارقام بسیار بالاتری ببریم. با اشاره به موارد گفته شده، در کشور خودمان اگر بهره‌وری آب را دو برابر کنیم، یعنی اینکه بدون اینکه در مقدار آب تغییر ایجاد شود، می‌توانیم حجم زیادی از غذا و انرژی را به‌دست بیاوریم؛ بنابراین توسعه فناوری در سطح جهانی قابل توجه است.
 
وی می‌گوید: به همین دلیل است که اعتقاد زیادی به وقوع جنگ آب ندارم، چراکه نهادهای دولتی و غیردولتی در فضای بین‌المللی فعالیت‌های زیادی در این زمینه می‌کنند تا چنین اتفاقی نیفتد و  احتمالا رویارویی با چنین شرایطی اتفاق نمی‌افتد. 

در این میان وضعیت تألیف در بحث آگاهی از بحران و مدیریت منابع آب اهمیت زیادی دارد، چراکه تجربه ثابت کرده کتاب‌ها سفیر مطمئنی برای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی بوده‌اند. جهانی معتقد است که در بحث تألیف کتاب رضایت چندانی وجود ندارد. با توجه به سابقه‌ای که در دانشگاه داشتم، معتقدم که برای حل بحران آب از محتوا استاندارد به ندرت استفاده می‌کنند، چراکه کتاب‌های کمی در این‌باره نوشته شده است.
 
این کارشناس بیان کرد: کتاب‌های حوزه نظری در این‌باره تا حدی زیاد است، اما موضوع مهم این است که جامعه دانشگاهی ما باید توجهی هم به جنبه‌های عملی و کاربردی داشته باشند. در سطح دنیا منابع خوبی در زمینه مدیریت بحران آب وجود دارد. به اعتقاد من دانشگاهیان باید استناد بیشتری در ارائه راهکار به این منابع داشته باشند.
 
به گفته وی، کتاب‌هایی برای عموم که جنبه ترویج علم داشته باشند، در رابطه با مسائل مربوط به آب بسیار کم است و نمی‌‌توان انتظار داشت که جامعه نسبت به این موضوع حساس باشد، چراکه در بحث تولید محتوا در بحث آب و مدیریت آن در جامعه بسیار ضعیف عمل کردیم. ما باید بتوانیم از طریق تألیف یا ترجمه کتاب‌ها و منابع مفید در راستای ظرفیت‌سازی نیروی انسانی اقدامات موثری را به ثمر برسانیم.