عبدالله كوثري در نشست نقد كتاب «ريشههاي رمانتيزم» نوشته آيزايا برلين، گفت: برلين در اين ميان در ميان متفكران دهه 60 و 70 غربي از قبل تكليف خود را مشخص ميكند و در ديدارهايش با روشنفكراني مانند آخماتوا و پاسترناك بر آنچه ميانديشيده، مصممتر ميشود. در حالي كه حتي ژان پل سارتر را هم به سوي خود ميكشد.
اين مترجم افزود: نكتهاي كه از حيث تاريخي اهميت دارد، شناخت اهميت جايگاه برلين در اين دوره خاص غرب و جهان است. بعد از جنگ جهاني دوم يك موج بسيار بزرگ به سبب پيامدهاي جنگ جهاني، جهان را فرا گرفت و اتحاد جماهير شوروي يكي از مهمترين سنگرهايي شد كه در مقابل فاشيسم دفاع كرد و مانع رشد جغرافياي فاشيسم و فتوحات بعدي آن شد.
كوثري اضافه كرد: بعد از جنگ، طبيعي بود كه هم در اروپا و هم در كشورهاي استعمارزده، ايدئولوژي روسيه شوروي جذابيتهاي بسياري پيدا كند و طبيعي بود در تمام اين كشورها، چنين تحركاتي با الهام از ايدئولوژي غرب دامنگير شود. البته كشور ما نيز يكي از اين حيث مستثني نبود.
كوثري درباره رواج جرياني از روشنفكري بعد از اين جنگ توضيح داد: بنابراين موجي عظيم جهان روشنفكري را هم در كشورهاي جهان سوم و هم در خود غرب فرا گرفت.
وي تصريح كرد: برلين در اين ايام، ميان متفكران غربي، از قبل تكليف خود را مشخص ميكند و در ديدارهايش با روشنفكراني مانند «آخماتوا» و «پاسترناك» بر آنچه ميانديشيده، مصممتر ميشود. اين در حالي است كه حتي ژانپل سارتر را هم به سوي خود ميكشد.
اين نويسنده همچنين با توجه به ديگر ديدگاههاي اين متفكر گفت: برلين هرگز حاضر نميشود اصول فلسفه را به موجهاي ناپايدار دهه 60 غرب آلوده كند؛ اين در حالي است كه در اين ميان خردمندانه ايستادگي كردن دستاورد مهمي براي او به شمار ميآيد.
كوثري با اشاره به وجوه تاثيرات رمانتيزم بر مكاتب ديگر در كتاب «ريشههاي رمانتيرم» گفت: برلين در اين كتاب نشان ميدهد كه چگونه ماركسيسم و انديشههاي فاشيستي، ناسيوناليستي، از تعارضات دروني رمانتيزم زاده شدهاند؛ در حالي كه جوانههاي اين مكتب از آلمان آغاز شد. چرا كه آلمان بعد از جنگ با نوعي نياز به گريختن از دنياي برون و تامل در درون دست و پنجه نرم ميكرد؛ همانطور كه يكي از معناهاي رمانتيزم، خود را كاويدن است.
سپس كوثري با توضيح درباره بخشي از ويژگيهاي ترجمه اين كتاب گفت: اين كتاب نيز مانند بسياري ديگر از كتابهاي برلين، از سخنرانيهاي او بوده. برلين همانطور كه حرف ميزند، ارجاعات خودش را افزايش ميدهد و مانند داستانهاي مثنوي، جملاتش به نوعي تودرتو هستند و ترجمه متنهاي او با اين شيوه بسيار مشكل پيش ميرود.
وي با اشاره به اينكه مترجم آثار برلين بايد به چه نكاتي در ترجمه توجه داشته باشد، گفت: حرف زدن برلين و سخنرانيهايش هم داراي سبك است و به نظر من مترجم آثار او خواهناخواه بايد تقيد بيشتري بر شيوه گفتارش داشته باشد.
وي در تكميل گفتههايش اين گونه توضيح داد: به اعتقاد من خود متن، زبان را به مترجم پيشنهاد ميكند؛ به شرط آنكه مترجم بتواند آن زبان را بسازد. در هر حال اميدوارم زبان اين كتاب، زباني امين باشد. ساختن جملات اين كتاب، جزو دشواريهاي كارم نبود؛ بلكه چون تخصصم فلسفه نيست، خلوص فلسفي اين كتاب سبب شد كه بعد از ترجمه آن را به دوستم هومن پناهنده براي ارزيابي بسپارم.
«ريشههاي رمانتيزم»، نوشته آيزيا برلين، در سال 85 از سوي نشر ماهي روانه بازار كتاب شد.
اين كتاب از سال 85 تاكنون به چاپهاي متعدد دوم و سوم و چهارم رسيده است.
نظر شما