به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، مراسم بزرگداشت زنده‌ياد دکتر محمد امين رياحي بر پايه سفارش سازمان تربيتي، علمي و فرهنگي سازمان ملل متحد (يونسکو) مبني بر نکوداشت هزارمين سال سرايش شاهنامه فردوسي به كوشش انجمن آثار و مفاخر فرهنگي با همکاري مرکز دايره‌المعارف بزرگ اسلامي عصر روز سه‌شنبه (28 ارديبهشت) در تالار رسول اكرم (ص) دايره‌المعارف بزرگ اسلامي با حضور انديشمندان و شاهنامه‌پژوهان برگزار شد. 

در اين نشست از کوشش‌هاي حکيم توس در استوار ساختن پايه‌هاي زبان فارسي و هويت ملي و فرهنگي ايران ياد شد و از خدمات محمدامين رياحي، دانشمند فقيد فردوسي‌شناس در معرفي و شناساندن مقام والاي فردوسي و شاهنامه تقدير به عمل آمد. 

دكتر مهدي محقق رييس هيات مديره انجمن آثار و مفاخر فرهنگي گفت: مشي زندگي و شاگرداني كه رياحي تربيت كرد، شناساننده مقام اوست. مرحوم رياحي در دوره دكترا، شايد يكي دو سالي از من جلوتر بود. اما استادان مشتركي همانند بديع‌الزمان فروزانفر و جلال‌الدين همايي داشتيم كه همواره از هوش سرشار دكتر رياحي ياد مي‌كردند. در آن زمان، از خطه آذربايجان دو دانشجوي ممتاز و برجسته، همدوره ما بودند. يكي دكتر رياحي بود و ديگري دكتر منوچهر مرتضوي. 

وي افزود: شادروان رياحي معلمي را دوست داشت و در كار علمي سرآمد بود. هنوز هم ما هنگامي كه مي‌خواهيم به شاگردانمان نمونه‌اي از تصحيح متون را معرفي كنيم، «مرصاد العباد» را كه او تصحيح كرده است، نام مي‌بريم. شيوه ايشان در تصحيح اين متن، مقابله نسخه‌ها، مقدمه‌نويسي و به‌كار بردن اصطلاحات علمي، راهنما و الگوي دانشجويان است. 

رياحي فردوسي‌شناس نامور و مصحح تواناي «مرصاد العباد»
اين مقام مسوول خاطرنشان كرد: امسال از طرف يونسكو پيشنهاد شده بود كه به مناسبت هزاره سرايش شاهنامه، مراسمي در ايران و جاهاي ديگر برگزار شود. انجمن آثار اين فرصت را مغتنم شمرد و به‌مناسبت روز بزرگداشت فردوسي و نيز سالگرد درگذشت استاد رياحي، مراسمي را در اصفهان برگزار كرد. اين مراسم در روز 23 ارديبهشت انجام شد و دو كتابي را كه به تازگي از سوي انجمن آثار چاپ شده است، در اختيار عموم قرار داد. 

محقق يادآور شد: يكي از آن كتاب‌ها، تجديد چاپ مجموعه مقالات «هزاره شاهنامه» است كه در سال 1313 منتشر شده بود و نسخه‌هاي آن ناياب بود. ما مقاله‌اي از شادروان رياحي را كه درباره سال‌شمار زندگي فردوسي و كيفيت تدوين شاهنامه است، به ابتداي كتاب افزوديم. كتاب ديگر «زال و سيمرغ» نام دارد. 

وي افزود: بايد دانست كه دانشمندان از دنيا نمي‌روند، بلكه از جهان مادي رخت برمي‌بندند و به عالم مينو مي‌شتابند. به خصوص آن‌هايي كه نام نيك از خود به‌جاي مي‌گذارند. پس چه سعادتي بالاتر از اين كه در مراكز علمي و ادبي، نام آن دانشمندان و بزرگان، كه دكتر رياحي يكي از آنان بود، برده شود و از آثارشان بهره گرفته شود. 

بزرگان را در زمان حياتشان ياد كنيم
سپس سيد كاظم موسوي‌بجنوردي رييس دايره‌المعارف بزرگ اسلامي گفت: بسيار ضرورت داشت كه براي شادروان دكتر محمدامين رياحي چنين بزرگداشتي با حضور دانشمندان و علاقه‌مندان برگزار شود و از خدمات او ارج‌گزاري شود. خدمات دكتر رياحي بسيار گسترده است، از جمله مي‌توان به رياست ايشان بر بنياد فردوسي كه به همت استاد مجتبي مينوي تشكيل شده بود، اشاره كرد. 

وي افزود: دكتر رياحي از همكاران نزديك ايشان بود. پس از درگذشت استاد مينوي، شادروان رياحي به مدت سه سال رياست بنياد را برعهده داشت و خدمات فراواني به فرهنگ كشور انجام داد. رياحي از لحاظ مواهب اخلاقي، فردي شايسته و قابل تحسين بود، در عين حال كه بسيار مظلوم نيز بود. يك‌بار كه براي شركت در جلسات كانون فردوسي از ايشان دعوت كرديم، با آن كه مريض بود، درخواست ما پذيرفت و در جلسات شركت كردند. 

وي افزود: حضور ايشان سبب شد كه ما بتوانيم از علم و معنويت‌شان استفاده كنيم. استاد رياحي از كساني بود كه وجودش نمايانگر فرهنگ ايراني است. او پس از سال‌ها تحقيق، مجسمه‌اي براي نمايان شدن فرهنگ غني ايران شد. اميدواريم بتوانيم از چنين بزرگاني، در زمان حياتشان سپاسگزاري كنيم. از اين راه است كه فرهنگ ما بارور خواهد شد. 

ميهن‌پرستي محور اصلي شخصيت رياحي بود
دكتر علي اشرف صادقي عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسي گفت: وجود مرحوم دكتر رياحي، براي بنده در سه نوبت مايه تاسف بود. يك‌بار وقتي بود كه به دبيرستان حكيم نظامي رفتم و شنيدم كه دبيران دانشمندي در آن‌جا تدريس مي‌كنند كه يكي از آن‌ها دكتر رياحي است. اما به من گفتند كه او چندي است كه از اين دبيرستان رفته است. بدين گونه افتخار شاگردي ايشان را از دست دادم. 

وي افزود: بار دوم در سال سوم رشته ادبيات فارسي بود. در آن زمان قرار بود كه به لغت‌نامه دهخدا بروم و به دكتر شهيدي و همكارانشان كمك كنم. من را به اتاقي هدايت كردند كه دكتر جعفر شعار، دكتر عبدالهادي حائري و دكتر شهيدي در آن‌جا مشغول به كار بودند. گفتند كه دكتر رياحي تا چند وقت پيش در اين جا با ما همكاري مي‌كردند و متاسفانه از اين‌جا رفته‌اند. بار سوم هنگامي بود كه از وجود ايشان در دانشگاه تهران محروم شديم. 

وي افزود: دكتر رياحي استاد بسيار تيز هوشي بود و فضايل اخلاقي والايي داشت. اما من مي‌خواهم در اين‌جا درباره سه محور شخصيت ايشان، يعني شخصيت علمي، شخصيت اخلاقي و ميهن‌پرستي ايشان سخن بگويم. شخصيت علمي دكتر رياحي بر كسي پوشيده نيست. 

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسي خاطرنشان كرد: كافي است تصحيح ايشان از «مرصاد العباد» را ببينيد و تعليقاتي كه بر اين كتاب افزوده‌اند. كتاب‌هاي ديگر دكتر رياحي هم معرف شخصيت علمي اوست. همانند كتابي كه درباره «كسايي مروزي» نوشته‌اند و اشعار بازمانده از اين شاعر را پيدا كرده‌اند. كتاب «گلگشت در شعر حافظ» دكتر رياحي هم داراي نكات بسيار با ارزشي است. 

وي افزود: از لحاظ اخلاقي نيز او بسيار منزه، پاك‌دامن و مبادي آداب بود و هيچ نوع آلودگي مادي نداشت. بسيار نيز مقيد بود كه بازديدها را پس بدهد. هنگامي كه چاپ اول «مرصاد‌العباد» را منتشر كرد، من خدمتش رفتم. پس از چاپ جلد دوم آن كتاب، نزد من تشريف آورد و كتاب را كه با نام و خط زيباي خود موشح فرموده بودند، همراه داشت. 

صادقي يادآور شد: درباره ميهن‌دوستي ايشان هم بايد به واقعه‌اي اشاره كرد كه پس از اشغال آذربايجان توسط نيروهاي بيگانه پيش آمده بود. دكتر رياحي خودش را به تهران مي‌رساند و با عده‌اي ديگر، هسته مقاومت عليه بيگانگان را تشكيل مي‌دهند. 

رياحي فرهنگ ايران را پاسداري كرد تا به آيندگان بسپارد
دكتر توفيق سبحاني مدير انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگي سخنران بعدي نشست بود، وي گفت: دكتر رياحي در تعامل فرهنگي ميان ايران و تركيه خدمات بسيار درخشاني انجام داد. استاد عبدالباقي گولپينارلي، دانشمند بزرگ تركيه، مي‌گفت كه شريف‌ترين ايراني كه ديده‌ام دكتر رياحي است. هر وقت هم كه گولپينارلي را مي‌ديدم مي‌گفت سلام من را به دكتر رياحي برسان، من هيچ‌وقت ايشان را فراموش نمي‌كنم. 

سبحاني خاطرنشان كرد: در اين گونه مجالس بايد از خداوند سپاسگزاري كنيم كه كشور ما را كشوري فرهنگي، هنري و علمي قرار داده است و براي نگاهباني از آن فرهنگ و هنر و علم كساني همانند دكتر رياحي را مقرر كرده است. كساني مانند او، فرهنگ ما را پاسداري كردند و تا به آيندگان بسپارند.