به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر، پيشينه خمس تا پيدايش اسلام و از پيدايش اسلام تاکنون را مورد نقد و بررسي مي‌کند.
خمس از ماليات‌هاي اسلامي و عهده‌دار تقدير و تامين مخارج و بودجه دولت اسلامي و بيت‌المال مسلمين است. شيعه در طول حيات يك هزار و چهارصد و اندي ساله خود، تا به امروز كه در نزد جهانيان به عنوان يك مذهب پويا و فراگير شناخته شده، راه سخت و دشواري را پيموده است. پيشوايان معصوم آن از همان آغاز راه دچار بي‌حرمتي‌ها و خانه‌نشين‌ها و غل و زنجير و سياه چال شدند، سر بريده به بالاي نيزه دادند و گرفتار زهر جفا شدند. اينها همه گوشه‌اي از بهايي بوده كه پرداخته‌اند تا اين مذهب بماند.
پس از گذران غيبت كوتاه آخرين امام معصوم(ع) و آغاز غيبت كبراي آن پيشواي پاك، پيروان و ره‌پويان آنان نيز گرفتار همان ستم سوزي‌ها و خفقان‌ها بودند؛ اما هر از گاهي كه روزگار، اندكي مهرباني خود را به آنها مي‌چشاند، آنها در سايه همين آرامش خيال به گردآوري، تنظيم، تدوين و محافظت از ميراث علمي پيشوايان خود مي‌پرداختند و آن را نسل به نسل انتقال مي‌دادند. آنچه در ميان اين فشار‌ها و سختي‌ها سبب شد كه زندگي سياسي و فرهنگي و اجتماعي شيعه به صورت پنهاني و يا نيمه آشكار ادامه يابد، ارتباط آنها با امامان(عليهم‌السلام) و جانشينان آنان به شكل سازمان يافته و پايدار بود، و اين ارتباط جز در سايه يك شبكه مالي گسترده امكان پذير نبود؛ شبكه‌اي كه وظيفه آن از يك سو رساندن حقوق مالي امام"ع" (خمس) به ايشان و از سوي ديگر رساندن پيام‌ها و كمك‌هاي امام(ع) به شيعيان و پيروان آنها بود.
اين ارتباط مالي به همراه خود پرسش‌هاي گوناگون پيروان و پاسخ‌هاي امامان(ع) را جابه‌جا مي‌كرد و همانند سيستم گردش خون و يا سيستم اعصاب، پيكره مذهب شيعه را تغذيه مي‌كرد و آن را وادار به تحرك و پويايي مي‌ساخت و همين امر سبب مي‌شد كه علماي شيعه براي گردش حوزه‌هاي تبليغي و علمي شيعه از جهت مالي مستقل بمانند و دست به سوي خلفاي بيرون از مذهب دراز نكنند و در نتيجه، سر خود را در برابر سلطه سياسي حاكمان ستم‌پيشه فرود نياورند.
مولف در مقدمه اين اثر درباره سير كتاب مي‌نويسد: «اين نوشتار نخست نگاه گذرايي به ريشه‌هاي خمس در دوره پيش از اسلام دارد. و پس از آن به بررسي پيدايش خمس در اسلام و دگرگوني‌هاي آن در سده‌هاي آغازين مي‌پردازد و در پايان كوشش مي‌كند كه از ميان اخبار و روايات تاريخي و فقهي، پاسخ برخي از پرسش‌هايي كه از سوي پژوهشگران و يا منتقدين شيعه مطرح شده است را بيابد، چرا كه پاسخ اين پرسش‌ها تنها در كاوش و بررسي رويدادهاي قرون نخستين اسلام يافت مي‌شود. برخي از اين پرسش‌ها چنين است:
1- آيا در سده‌هاي آغازين اسلام، خمس به صورت كنوني رواج نداشته است؟
2- آيا در زمان پيامبر(ص) خمس در غير از غنايم جنگي گرفته شده است يا خير؟
3- چرا خمس در زمان اميرالمومنين علي(ع) گسترده نشد؛ بلكه در برخي روايات «تحليل» خمس مربوط به روزگار خلافت ايشان بوده است؟
4- چرا با وجود گستردگي و كاربري فراوان خمس در زندگي اقتصادي شيعه، روايات بسيار اندكي در مقايسه با روايات زكات، از سوي پيامبر(ص) و ساير امامان معصوم(عليهم‌السلام) به ما رسيده است؟
5- چرا با وجود اهميت اقتصادي - اجتماعي خمس براي حيات سياسي شيعه، امامان معصوم(عليهم‌السلام) هيچ‌گونه دستور و برنامه‌اي براي گردش كار، مالكيت و هزينه‌شدن آن پس از خود به ما نداده‌اند؟
6- موضوع حلال شدن خمس براي شيعيان از سوي امامان(عليهم‌السلام) به ويژه آخرين امام(عج) با گرفتن خمس از سوي علماي شيعه چگونه قابل توجيه است؟
7- امروزه بيشترين ميزان خمس از سود كسب‌هاي شيعيان گرفته مي‌شود؛ حال آنكه گفته مي‌شود دليل چنداني در مورد تعلق خمس به اين دسته سودها در دست نيست.»
اثر حاضر در پنج بخش سامان يافته است. خمس در زمان پيامبر(ص)، خمس در زمان خلفاي پس از پيامبر(ص)، خمس در زمان اموي‌ها، احياي خمس در مكتب اهل‌بيت(ع) و خمس در دوران غيبت كبري، مباحث اين پنج بخش را تشکيل مي‌دهند.
كتاب‌هاي قرآن كريم، نهج‌البلاغه، اختصاص، ادوار فقه، ارشاد، الاموال، انساب‌الاشراف، البداية والنهاية، بصائرالدرجات، البيع، تاريخ طبري، تاريخ بغداد، تاريخ تشيع در ايران، تاريخ‌الخلفاء، تاريخ سياسي اسلام، تاريخ مدينة دمشق، تاريخ يعقوبي، تفسير قرطبي، مجمع‌البيان، تهذيب‌الاحكام، الجامع للشرائع، جامع‌المسائل، الجمل، الحدائق‌الناضرة في احكام‌العترة‌الطاهرة، الخرائج والجرائح، الخصال، الخمس والانفال، الخمس، رجال نجاشي، سنن ابن‌ماجه، شرائع‌الاسلام، صحيح بخاري، الطبقات‌الكبري، العروة‌الوثقي، عيون اخبارالرضا(ع)، غريب‌الحديث، الغيبة، الفهرست، الكافي، كشف‌الغمه، مستدرك حاكم، مسند احمدبن حنبل، مكاتيب‌الرسول، وسائل‌الشيعه و ده‌ها عنوان كتاب ديگر از منابع و مصادر مولف در تدوين اين اثرند.
چاپ اول كتاب «تاريخ خمس» در شمارگان 1000 نسخه، 404 صفحه و بهاي 36000 ريال راهي بازار نشر شد.
یکشنبه ۶ دی ۱۳۸۸ - ۱۲:۰۰
چاپ نخست كتاب «تاريخ خمس» تاليف سيدمهدي قانع از سوي انتشارات مسجد مقدس جمكران منتشر و روانه بازار نشر شد.
نظر شما