به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اراک، فهرست این کتاب که ضمیمه فصلنامه فرهنگی و هنری شماره ۳۶ رازان است، در برگیرنده ۱۴ مورد شامل پیش گفتار، دوره اول کرج شناسی عصر ناصری در ۱۳۰۵ ق، یافتههایی از بن مایههای اصلی کرج شناسی در تحقیقات جغرافیایی عصر ناصری، رساله شرح آستانه متبرکه در عراق عجم تألیف محمدصادق حسینی فراهانی، رساله احوالات قصبه آستانه عراق و شهر سه سوک - تألیف علی اکبر معتمد السلطان، رساله اطلاعات در باب قصبه آستانه با مقدمه غلامحسین افضل الملک و تألیف حاج آقا محسن عراقی، رساله تاریخ آستانه عراق تألیف محمدحسن اعتمادالسلطنه، دوره دوم کرج شناسی عصر ناصری در ۱۳۰۹ ق، مدخل آستانه در کتاب روزنامه خاطرات تألیف محمدحسن اعتمادالسلطنه، مدخل آستانه در کتاب تاریخ و جغرافیای راه عراق عجم تألیف محمدحسن اعتماد السلطنه، مدخل آستانه در کتاب سفرنامه عراق عجم تألیف ناصرالدین شاه قاجار، مدخل آستانه در کتاب سه سال در دربار ایران تألیف ژان باتیست فوریه و منابع و مآخذ است.
در بخشی از چکیده کتاب با عنوان «یافتههایی از بن مایه های اصلی کرج شناسی در تحقیقات جغرافیایی عصر ناصری» میخوانید:
«طبق دستور ناصرالدین شاه قاجار (حک: ۱۲۶۴-۱۳۱۴ ق)، کار کرج شناسی و آستانه شناسی پی گرفته شد و به نتایج درخوری ختم گردید، اما بر مبنای رساله تاریخ آستانه عراق (۱۳۰۵ ق) محققان آن را حاصل پژوهشهای محمدحسن اعتمادالسلطنه (متوفی ۱۳۱۳ ق) میشناختند، ولی اعتمادالسلطنه در آن رساله، یافتههای میدانی از سوی غلامحسین افضل الملک (متوفی (۱۳۴۸ ق) در کتاب کراسة المعی (۱۳۱۲ ق) را به نام خود کرده؛ همچنین افضل الملک یافتههایش ریشه در رسالههای اهالی شهر سلطان آباد عراق از جمله محمدصادق ادیب الممالک فراهانی (متوفی ۱۳۳۶ ق) علی اکبر معتمد السلطان حاجی آقا محسن عراقی متوفی (۱۳۲۵ ق) دارد و آنان هم به واسطه سکونت در آن محل، از مطلعین بودند و در کنار آن، از روایات عوام و خواص ولایت عراق و متون دست اول جغرافیایی و تاریخی سود جستند. هدف پژوهش حاضر با تصحیح و انتشار آن رسایل سه گانه نشان دادن بن مایه اصلی کرج شناسی حاصله از تحقیقات جغرافیایی عصر ناصری است؛ چه اینکه رسیدن به سرچشمه اصلی، رسیدن به آب گواراتر است».
در بخش دیگری مقدمه آمده است: «پس از فروپاشی شهر کرج ابودلف در دوره صفویه (حک: ۹۰۷ – ۱۱۳۵ ق)، در دوره معاصر در جهت جایابی این شهر گمشده، آستانه شناسی سپس کرج شناسی پدید آمد. کرج شناسی دارای ابعاد جغرافیایی، سیاسی اجتماعی و فرهنگی است. از بُعد جغرافیایی به ۳ دوره و ۵ نوع تقسیم می شود؛ دوره های آن، شامل عصر ناصری (حک: ۱۲۶۴-۱۳۱۴ ق) دوره پهلوی (حک (۱۳۰۴-۱۳۵۷ ش) و دوره جمهوری اسلامی؛ انواع آن، شامل انطباقِ کرج ابودلف با آستانه در مسافات، مواضع، روایات، عامیانه، اسناد و مسکوکات میشود.»
نظر شما