به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ رضا ماحوزی استاد موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در سمینار «وضعیت آموزش هنر درایران» که از سوی فرهنگستان هنر برگزار شد به تحلیل جامعهشناختی وضعیت «آموزشگران مربی» در دانشگاههای ایران پرداخت و از پدیدهای تحت عنوان «یکریختگرایی مضاعف» در سیاستگذاریهای علمی کشور پرده برداشت.
دانشگاه؛ کارخانه انسانسازی یا زیستبوم خلاقیت؟
این پژوهشگر با اشاره به تاریخچه ۹۰ ساله نهاد دانشگاه در ایران، تصریح کرد: نگاه حاکمیت به دانشگاه همواره مبتنی بر نظام انتظاراتی خاص، نظیر «تمدنسازی» و «مصاف فرهنگی» بوده است. وی گفت: «از سال ۱۳۵۷ بدینسو، گزاره "دانشگاه کارخانه انسانسازی است" بر سیاستگذاریها سایه افکنده است. این نگاه مکانیکی که به دنبال کنترل، هدایت و تربیت از بالا به پایین است، در تعارض آشکار با ماهیت هنر و سنت "استاد-شاگردی" قرار دارد».
یکریختگرایی؛ آفتِ جانِ هنر
ماحوزی با نقد ماده ۳ آییننامه ارتقاء (تمرکز بر پژوهش مکتوب)، اجبار هنرمندان به تولید مقالاتی که ارتباطی با «آفرینشگری هنری» ندارند را ناشی از «یکریختگرایی سازمانی» دانست.
وی افزود: ما با یک فشار مضاعف روبهرو هستیم؛ از یکسو هنر را دقیقاً مشابه رشتههای مهندسی و علوم پایه میبینند و از سوی دیگر، تنوع ذاتی درون رشتههای هنری را نادیده میگیرند. نتیجه این یکسانسازی، تخریب خلاقیت و جایگزینی «سرعت و کمیت» به جای «کیفیت و صبر» بوده است.
بحران ۵۰ درصدی و خطر «کوچ» نخبگان
در بخش دیگری از این سخنرانی، آمارهای نگرانکنندهای ارائه شد. طبق گفتههای این استاد دانشگاه، حدود ۵۰ درصد از اعضای هیئتعلمی دانشگاههای هنر در مرتبه «مربی» باقی ماندهاند و عملاً از چرخه ارتقاء و دریافت پستهای مدیریتی حذف شدهاند.
وی هشدار داد: این وضعیت تبعیضآمیز (تفاوت فرادستی-فرودستی)، منجر به شکلگیری یک «بحران منزلت» شده است. خروجی این بحران، «کوچ» گسترده است؛ کوچ از آموزش به پژوهشهای صوری، کوچ از دانشگاه به بازار آزاد و در نهایت مهاجرت نخبگان هنری به خارج از کشور.
رواج بیاخلاقی آکادمیک
این استاد دانشگاه در پایان سخنان خود، وضعیت فعلی آموزش عالی هنر را «آنومیک» (بیهنجار) توصیف کرد و گفت: وقتی بقای شغلی و معیشت استاد به مقالهنویسی اجباری گره میخورد، زیستبوم هنر تخریب میشود. متأسفانه شاهد هستیم که بحران «انتحال» و مقالهسازی به ساحت هنر نیز نفوذ کرده و استادانی که روزگاری در سنت فتوّتنامهها حافظ اخلاق بودند، ناخواسته وارد بازیهای غیراخلاقی آکادمیک شدهاند.
نظر شما