به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «بعد از ۱۲ روز» روایتهایی از وطن تهیه و تنظیم در خانه کتاب و ادبیات ایران منتشر شد. در این کتاب اهالی ادبیات دست به قلم شدند و هر کدام روایت خود را از جنگ دوازده روزه ثبت کردند از جمله خسرو باباخانی، عباس زالزاده، علیرضا محمودی ایرانهمر، فائزه گلکار و… در واقع کتاب روایتهایی از دل جنگ ۱۲ روزه است که اهالی ادبیات نوشتند و از لحظات جنگ روایت کردند. در سخن ناشر کتاب اشاره شده به اینکه ادبیات در جنگ چه نقشی دارد. در ایران، تجربه هشت سال دفاع مقدس و جنگ ۱۲ روزه نمونهای بارز از ثبت تاریخ از طریق هنر است. نسلی از شاعران، نویسندگان و هنرمندان در جریان و پس از جنگ آثاری خلق کردند که امروز بخش مهمی از حافظه تاریخی کشور به شمار میرود. این آثار فراتر از خاطرهنگاری بودند و روایتهایی انسانی از عشق، ایثار، دلتنگی، غربت و امید ارائه میکردند.
از دل ویرانی بارقهای از امید و معنا
در «سخن ناشر» صحبت از رابطه ادبیات و جنگ است و رسالتی که ادبیات در جنگ میتواند در زنده نگه داشتن جامعه ایفا کند: «در هنگامه بحرانها، جایگاه نویسنده و شاعر کجاست؟ ادبیات چه نسبتی با جنگ و رنج دارد؟ و هنرمند چگونه میتواند از دل ویرانی بارقهای از امید و معنا بیافریند؟ جنگ چه به شکل تمام عیار نظامی و چه در قالب بحرانهای اجتماعی، سیاسی یا حتی زیست محیطی، همواره بخشی ناگزیر از تجربه بشری بوده است. تاریخ جهان تاریخ رویارویی انسان با موقعیتهای دشوار است؛ از حماسههای کهن تا روایتهای معاصر همه و همه نشان میدهد که انسان هرگاه درگیر بحران شده دست به دامان زبان شعر و روایت گشته است تا واقعیت را تاب بیاورد و آنرا معنا کند.
ادبیات در چنین موقعیتهایی فقط بازتاب رنج نیست؛ بلکه سلاحی برای مقاومت بستری برای گفتوگو و ابزاری برای بازسازی هویت جمعی است. اگر تاریخ جنگها را مرور کنیم میبینیم که هیچ نبردی بدون ردی در ادبیات و هنر باقی نمانده است. ایلیاد و اودیسه هومر شاهنامه فردوسی، حماسههای ملی ملل گوناگون و نیز ادبیات جنگ معاصر همه گواه آناند که جنگ تنها در میدان نبرد رقم نمی خورد بلکه در میدان کلمات نیز ادامه دارد.
در ایران ما تجربه هشت سال دفاع مقدس و تجربه جنگ ۱۲ روزه نمونه بارز چنین نسبتی است. نسلی از شاعران نویسندگان و هنرمندان در دل جنگ و پس از آن دست به خلق آثاری زدند که امروز بخشی جداییناپذیر از حافظه تاریخی ماست این آثار تنها خاطرهنگاری یا ثبت واقعه نبودند؛ آنها روایتهای انسانی از عشق ایثار دلتنگی غربت امید و بازسازی بودند. نکته مهم اینجاست ادبیات جنگ فقط به رزمندگان تعلق ندارد. ادبیات جنگ روایت زنان است روایت کودکان است روایت شهرهایی است که درگیر تجاوز شدند و دوباره از خاکستر برخاستند…»
اثری از ویرانی یا انفجار دیدی نمیشود
علیرضا محمودی ایرانمهر در مطلبی با عنوان «بعد از دوازده روز» به روایت جزئیاتی پرداخته که تهران را بعد از ۱۲ روز جنگ توصیف کرده است: «ساعت هشت و نیم شب بالاخره به تهران میرسم میدان آزادی پر ماشین است ولی به شکل هراسناکی خلوت به نظر میرسد. انبوه آدمهایی که همیشه آنجا میدیدم ناپدید شدهاند. جز بوی دود و سوختگی پلاستیک هنوز نشانه آشکاری از جنگ ندیدهام. در اخبار و از دوستانم شنیدهام اسرائیل فردوگاه مهر آباد را بمباران کرده ولی از این جایی که من ایستادهام اثری از ویرانی یا انفجار دیدی نمیشود.
راننده تاکسی که با خوششانسی زیاد در ترمینال بندر انزلی پیدا کردم از اینکه در شرایط جنگی به تهران برمی گردم تعجب کرده بود. خودم هم از بودن در اینجا حیرانم راننده برایم تعریف کرد چه طور نیمهشب سه دختر دانشجو را با کرایه پانزده میلیون تومان از تهران به بندرانزلی در گیلان آورده است. گفت: «اصلاً زیاد نگرفتم. خودت میبینی توی جاده چه خبره اصلاً بنزین پیدا نمیشه. خیلیها وسط راه موندن مسیر پنج ساعته رو بیست ساعت توی راه بودیم».
کتاب «بعد از ۱۲ روز» روایتهایی از وطن تهیه و تنظیم در خانه کتاب و ادبیات ایران در ۱۵۸ صفحه به تازگی منتشر شده است.
نظر شما